جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قسمت دوم آیه 33 احزاب، معروف به آیه تطهیر، از آیاتی است که مجادله‌های کلامی بسیار به همراه داشته است. روایات فراوانی در فریقین گویای رابطه حدیث کساء با آیه تطهیر است و «اهل بیت» در آیه را مختص به خمسه طیبه می‌داند. «عصمت» از موضوعات اختلافی فریقین در شروط امام است. شریف مرتضی برخلاف قاضی عبدالجبار آیه تطهیر را برهان روشن عصمت امام می‌داند. پراکندگی و نایکسانی در استدلال‌های کلامی مفسر معتزلی ذیل آیه تطهیر، ادله ناکافی، نادیده‌گرفتن روایات معتبر در شأن نزول آیه و تفاوت برداشت مفردات آیه از تلاش قاضی عبدالجبار برای اثبات مبانی اعتقادی‌اش در رد عصمت اهل بیت (ع) خبر می‌دهد. این نوشتار هم‌راستایی دیدگاه شریف مرتضای شیعی با قرآن را در دفاع از مکتب اهل بیت (ع) نشان می‌دهد و همچنین با بیان افتراق دیدگاه شیعه و معتزله در مبانی اعتقادی‌کلامی، مانند عصمت، نشان می‌دهد شیعه در این زمینه وامدار معتزله نبوده است.

قسمت دوم آیه 33 سورة «احزاب» معروف به «آیه تطهیر» ازجمله آیاتی است که مجادله‌هاي کلامی زیادی را به ‌همراه داشته است. روایات زیادی در فریقین گویای رابطه حدیث کساء با آیه تطهیر است و اختصاص اهل‌بیت در آیه تطهیر را به خمسه طیبه می‌داند. امامیه برخلاف اشاعره آیه تطهیر را برهان روشن عصمت امام می‌داند؛ زیرا امام و خلیفۀ پیامبر، نزد اشاعره در حکم یک زمامدار است. اکثر اشاعره، در آیه تطهیر، اهل‌بیت را اعم از اصحاب کساء و همسران پیامبر می‌دانند. دستاورد این نوشتار از طریق بررسی آثار مفسران فریقین به روش توصیفی ـ تحلیلی، نا یکسان بودن دیدگاه کلامی مفسران اشعری با مفسران امامیه، ادله ناکافی، نادیده گرفتن روایات معتبر در شأن نزول آیه و تفاوت برداشت مفردات آیه تطهیر است که بیانگر تلاش این مفسران در جهت اثبات مبانی اعتقادی‌شان و امامت خلفای سه‌گانه با استفاده از آیه تطهیر است. نقدها و ردیه‌ها‌ی عالمانه امامیه بر اشاعره در کنار بیان وجوه اشتراک، با نگاه تطبیقی می‌تواند گامی در تقریب مذاهب اسلامی باشد.

رویکرد الیاده به انسان بخش مهمی از آراء دین پژوهی او را به خود اختصاص داده است. انسان در این جهان با دغدغه ها و بحران هایی هستی شناختی مواجه است و همواره تلاش می کند تا پاسخی برای آنها بیابد. وضعیت انسان در این جهان شرایط هبوط در تاریخ و جدایی از شرایط مطلوب اولیه است؛ و دین و اسطوره به او کمک می کنند تا بتواند موقعیت وجودی خود را بهبود بخشد. او از طریق آیین های اسطوره ای می تواند به مدتی هرچند کوتاه زمان تاریخی را فسخ کند و در ابدیت خدایان و زمان آغازین قرار گیرد. علاوه بر این انسان دینی دغدغه معنابخشی زندگی را دارد. برای او تنها اعمال و کرداری واقعی اند که مقدس باشند. هر عملی باید تکراری از نمونه ازلی و مثالی اش باشد. انسان مدرن نیز کمابیش چنین دغدغه هایی در زندگی خود دارد. اگرچه او اکنون خود را زاده تاریخ می داند و عقیده ای به الگوهایی ماورالطبیعی برای زندگی خود ندارد، اما او نیز میراث دار گذشتگان خویش است و نمی تواند به کلی فارغ از اندیشه های دینی باشد. امر مقدس در دنیای امروز مستتر و پیچیده است. و می توان بسیاری از الگوهای دینی جوامع سنتی را در صور فرهنگی وهنری و حتی سیاسی و اجتماعی امروز باز شناخت.