جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تفسیر الصراط المستقیم از تفاسیر قرن سیزدهم شیعه است؛ که سید حسین بن محمدرضا بروجردی نوشته و تفسیر شامل سوره حمد و بقره است. روش غالب این تفسیر، روائی و ماثور است؛ هر چند می‌توان آن را یک تفسیر اجتهادی جامع به شمار آورد؛ در این تفسیر مباحث قرائت، بررسی لغوی، قواعد تجویدی، ذکر نکات بلاغی و نحوی آیات بحث شده و به طور گسترده از روایات پیامبر؟ص؟ و ائمه اطهار؟عهم؟ جهت فهم معانی آیات استفاده شده است. مفسر خود یک عالم رجالی متبحّر است که به شیوۀ هدفمند، گزینش دقیقی از روایات را در فهم معانی ظاهری و باطنی آیات به کار برده است. بنابراین در ذیل آیات، تأویل و معانی باطنی و مصادیق آیات در تفسیر ارائه می‌کند. در این تفسیر، مفسر پس از تحلیل و بیان احتمالات متعدد در معانی آیات و الفاظ به اظهار نظر صائب و اجتهاد در تفسیر آیات اقدام کرده و مباحث متنوعی همچون مباحث کلامی، عرفانی و فقهی را ذیل آیات به فراخور موضوع آیه بحث نموده است. استفاده گسترده مفسر از منابع مختلف و متعدد، نشان از تضلّع و قدرت استنباط مفسر دارد. این تفسیر به تفسیر المیزان شباهت دارد، هر چند سال‌ها پیش از تفسیر المیزان نوشته شده است. اگر مفسر می‌توانست تفسیر کاملی از قرآن ارائه کند، این تفسیر یکی از بهترین تفاسیر شیعه محسوب می‌شد، که می‌توانست با تفاسیر بزرگ شیعه برابری کند.

صیانت قرآن از تحریف از مهمترین موضوعات مورد تأکید عالمان شیعی می‌باشد که در ذیل آن، موضوع رفع تعارض در روایات آمدن یا نیامدن نام اهل بیت(ع) در قرآن مطرح شده است. نگارنده به بررسی دلالی و رفع تعارض دو دسته روایت که در بادی امر وجود تعارض در آنها مشهود است، پرداخته است. روایت اول، تصریح به عدم ذکر نام اهل بیت(ع) در قرآن به منظور صیانت آن از تحریف دارد و روایت دوم در ذیل آیه 50 سوره مریم اشاره به نام امام علی(ع) در تفسیر واژه «علیاً» دارد. در مواجهه با این دوگانه متعارض‌نما، نگارنده با ابزار کتابخانه‌ای و روش توصیف و تحلیل مباحث به بررسی دلالی و سندی دو روایت پرداخته و مباحث این نوشتار را کشف، استخراج و به شیوه کنونی بیان نموده است. در پس چینش آیات قرآن در سوره‌ها، اسراری نهفته است که حکایت از رعایت مهندسی دقیقی دارد. هندسه‌ای که دو ضلع دارد: از طرفی سخن حق را باید به گوش مخاطبان برساند و از طرفی این سخن حق نباید مورد سوء استفاده، تحریف و تغییر دشمنان و بدخواهان دین خدا قرار گیرد. آیه 50 سوره مریم همین گونه است.