جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در بخشی از خطبه 197 نهج‌البلاغه، علی علیه السلام به توصیف لحظات آخر عمر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پرداخته‌اند: «لقد قُبضَ رسول‌الله صلی الله علیه و آله و سلمو اِنّ رأسه لَعلی صدری و لقد سالَت نفسه فی کفّی، فَاَمْرَرْتُها علی وجهی» وجود ابهامات متنی و سندی در عبارات مذکور، موجبات نیاز به اعتبارسنجی و بررسی روشمندِ آن را فراهم ساخته است. روش کار ما در این مقاله، تاریخ‌گذاری یا کرونولوژی با رویکرد اِسناد - متن است. بر اساس این روش با پردازش متون مشابه و دسته بندی آنها در جداول مجزّا، رسم شبکه عنکبوتی، تعیین حلقه مشترک، خاستگاه و سیر تطّور روایت را کشف و پی‌جویی نموده‌ایم. برای پی بردن به صحت و سقم روایت، توجه به اولین منبعی که حاوی مضمون سیلان نفس نبی صلی الله علیه و آله و سلم بوده و اینکه چگونه و چطور به منابع دیگر راه یافته است از اهمّ مباحث این مقاله است. در مرحله بعد تفقّه در متن، احوال راویان و ارتباط آن ها با یکدیگر و انگیزه ها و علل تحریف، مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با دلایل کافی، ضمن اشاره به مسبّب این امر و منشأ اختلاف (صدقه بن سعید) ، رای به شدت استبعاد این جمله به معنای خاص داده‌ایم.