جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

لوکمان دین را نظامی معنایی تعریف می­کند که انسان را از ماهیت بیولوژیک خود فراتر برده و به کنش‌گر صحنه­ی اجتماعی تبدیل می­کند. از آنجاکه درک مبانی فلسفی علم برای فهم و تفسیر دقیق نظریه­ها و نتایج پژوهش مهم است و بنیان اندیشه­ی محقق و میزان انسجام نظریه او را روشن می‌کند، در نوشتار حاضر مبانی هستی‌شناختی، معرفت­شناختی و روش­شناختی این تعریف بررسی شده است. لوکمان در هستی­شناسی موضعی بینابین دارد؛ در این­که دین در رابطه‌ بیناذهنی افراد به وجود می­آید برساخت­گرا و در این­که به عنوان نهاد، قدرت کنترل اجتماعی دارد واقع‌گرا به نظر می‌رسد. او در معرفت‌شناسی و روش­شناسی، برساخت‌گرا است و معتقد است پدیدارشناسی رهیافتی است­که می­تواند چارچوبی برای درک مفاهیم و اندازه‌گیری واقعیت اجتماعی از موضع برساخت­گرا به دست بدهد اما در روش­ میان جامعه­شناسی به عنوان علم و پدیدارشناسی به عنوان فلسفه تمایز می­نهد و پدیدارشناسی را هم­چون زمینه نظری برای اندیشه خویش به کار می­گیرد.

زیست‌جهان به معنی جهان چنان که تجربه و زیسته می شود، مفهومی است که نخست در پدیدارشناسی هوسرل متولد شد و پس از او در زمینه های مختلف به کار رفت. آلفرد شوتز پایه گذار جامعه شناسی پدیدارشناختی، که در پی ایجاد پایه های نظری برای جامعه شناسی تفسیری بود این مفهوم را برای بررسی ساختارهای ذهنی در زندگی روزمره به کار گرفت و از آن در جامعه شناسی استفاده  کرد. نوشتار حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که زیست جهان چه تحولاتی در اندیشه شوتز از سر گذارند. نتیجه این پژوهش نشان می دهد شوتز میان آگاهی فرد و زیست جهان رابطه ای دیالکتیکی برقرار می کند، به طوری که هر یک دیگری را می سازد و بر آن اثر می گذارد. بر خلاف هوسرل‌که زیست جهان را تنها واقعیت قابل درک دانسته، او به لایه های متعدد واقعیت اشاره کرده و اصطلاح فراروی(استعلا) هوسرل را برای چرخش میان این لایه ها مناسب می داند، در حالی که هوسرل استعلا را فقط در راستای آگاهی از تجربه  دیگری به کار گرفته بود. به علاوه پدیدارشناسی استعلایی را مبنای مناسبی برای علوم اجتماعی ندانسته و به جای اگوی استعلایی از اگوی این جهانی برای طرح خویش بهره می برد.