جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ارسطو در سرآغازِ آثار مختلفش به شاکله‌ی کلی شناخت به مثابه سیر طبیعی و ضروری شناختن اشاره می‌کند. این سیر، حرکتی است ذهنی از آنچه برای ما شناخته‌تر و پیشین‌ترست تا آنچه بر حسب خودِ موضوع و به نحو مطلق شناخته‌تر و پیشین‌ترست. بیان این طریق در دانش‌های گوناگون به نحوی یکسان، نشانگرِ نگرش عامِ ارسطو به شاکله کلی شناخت است از این رو تأمل در آن می‌تواند تصورِ وی را از سرشت شناخت روشن‌تر کند. برای تبیینِ تصور ارسطو از این ساختار، اجزای آن و ارتباط آنها با هم می‌توان از مفهومِ هم‌بسته با شناخت یعنی آرخه استفاده کرد زیرا در نگاه وی شناختن، آغازیدنِ راهی به سوی کشفِ سرآغازها و مبادیِ موضوع شناخت است. بدین سبب مقاله حاضر تلاشی است برای فهمی روشنتر از شاکله شناخت و دو جزء آن بر اساس تحلیل دو دلالت آرخه در ارتباط با سیر شناخت. از میان معانی گوناگون آرخه، دو دلالتِ آن یعنی آغازِ ما و مبدأ شئ متناظر با دو جزء سیرِ شناخت یعنی شناخته‌تر برای ما و شناخته‌تر به نحو مطلق است. آغازِ ما، پیش‌شناختِ ما از موضوع است که برای ما شناخته‌ترست و با آن سیرِ شناختن ممکن می‌شود و مبدأ شئ، انتهای سیر است که دریافت آن به شناختی بر حسب خود شئ و به نحو مطلق می‌انجامد و با آن شناخت به ضرورت می‌رسد.

ارسطو در اخلاق نیکوماخوس به اقتضای غایتِ عملی به مبادیِ تکوینِ عمل می‌پردازد. قسمی از مبادی، فضایل‌اند که عللِ غایی وقوعِ عمل‌ هستند و بخشی نیز مبادیِ درونی عمل و اجزاءِ نفس انسانی به عنوان عاملِ عمل اخلاقی است که در فرایند برهم‌کُنشی مستمر به رخ‌دادِ عمل می‌انجامند. پرسش اصلی ناظر به فهمِ بنیان‌های عمل این است که چه گونه رابطه‌ای میان اجزاء نفس و فضایل منجر به وقوع عمل اخلاقی می‌شود؟ در این مقاله نخست به توصیف هر یک از اجزاء و سپس به رابطه آنها با هم پرداخته شده تا در نهایت روشن شود میان اجزاء نفس و رابطه‌ی درونی آنها با هم به عنوان یک بُعدِ مبادیِ عمل، و فضایل به مثابه مبادیِ غاییِ عمل از سوی دیگر چه نسبتی است. در نگرش ارسطو خواستِ تکرارشونده در یک سو، تعقل را در آن سمت تقویت‌ می‌کند و عقلِ قوام‌یافته در یک بُعد، خواست را نیز به همان جهت سوق می‌دهد. از این رو عمل̊ برآیندِ برهم‌کنش میان اجزاء عقلی و غیرعقلیِ نفس و خواست و عقل در انسان است که خود در ارتباطی دوسویه با مبادیِ غایی عمل و فضایل‌اند به نحوی که رذایل، مبادی فضایل را ویران میکند.

فاقد چکیده

چکیده (فارسی): پرسش از بنیاد فلسفه به عنوان دانش پرسش های بنیادین طریقی است که هم ما را به فهم راستین چیستی آن به مثابه اساسی ترین مسأله فلسفه رهنمون می شود و هم بنیادهایی که تفکر فلسفی هستی خود را مدیون آنهاست تبیین می کند. جستجوی پاسخ این پرسش در هستی شناسی ارسطو به عنوان تجربه ای اصیل در تاریخ متافیزیک ما را با این حقیقت مواجه می کند که وی به خاطر دو امر به فلسفه پرداخت: مسأله زندگی و مسأله حقیقت. او بر آن بود که فلسفه هم زندگی ایدئال و هم حقیقت بنیادین را برای ما به ارمغان می آورد. زندگی واقعی زیستن و عمل به مقتضای ذات است و چون ذات انسان عقل اوست زندگی شایسته ی وی حیات عقلانی است و فلسفه به عنوان برترین تعقل زندگی راستین است. از سوی دیگر حقیقت بنیادین جهان که با شناخت آن واقعیت هستی تبیین می شود وجود است و فلسفه به عنوان دانش وجود رسالت شناخت و تبیین هستی را دارد. از این رو تلاش برای درک بنیادهای متافیزیک نزد ارسطو به عنوان تجسم راستین زندگی و دانش فلسفی راهی شایسته است جهت آغاز تفکر جدی و ژرف برای بررسی امکان های جدید در طرح پرسش از چرایی فلسفه.