جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بر اساس آموزه‌های اسلامی هدف نهایی انسان،رسیدن به کمال است.کمال‌گرایی بر تمام رفتار انسان مؤثر است.این پژوهش تبیین می‌کند که چگونه و طی چه فرآیندی کما‌ل‌گرایی اخلاقی در تنظیم رفتار مصرفی مؤثر است.این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای یک تحقیق بنیادی است.بر اساس جهان‌بینی توحیدی و الحادی دو شیوه مصرف متفاوت در جوامع انسانی شکل می‌گیرد که ازنظر فرآیند،مبانی،شاخصه‌ها و پیامدها در مقابل هم قرار دارند.جهان‌بینی الحادی منجر به رفتار مصرفی لذت‌گرا می شود.مبانی آن،فراموشی یاد خدا و عدم التزام به قوانین تشریعی الهی و غفلت از آخرت و ارزش‌های متعالی است.که این مبانی منجر به سه شاخصه می‌شود:حاکمیت تمایلات نفسانی،مصرف بیشینه،خلق نیازهای غیرضروری.که پیامدهای مانند از بین رفتن نعمت،فسادوبه طور کلی تغییر سبک زندگی را به دنبال دارد.در مقابل این مصرف،مصرف کمال‌گرا وجود دارد.مصرف کمال‌گرا بر پایه جهان‌بینی توحیدی شکل می‌گیرد.مبنای مصرف کمال‌گرا درزمینهٔ مبدأ شناختی،این است که فقط خداوند حق قانون‌گذاری را برای زندگی انسان دارد.مبنای هستی شناختی این مصرف،بیان می‌کند که آفرینش جهان هدفمند است و بازگشت عالم به‌سوی خداست و انسان درآخرت باید پاسخگوی همه رفتار خود باشد.این مبانی منجر به دو شاخصه اصلی در این مصرف می‌شود:الف.تدبیر مصرف ب.رعایت حقوق شرعی در مصرف.پیامد این مصرف برای انسان،امانت‌داری نسبت به نعمات الهی،تناسب مصرف با ظرفیت‌های محیط‌زیست،عدالت اجتماعی،توازن و اعتدال در مصرف است.هدف از مصرف لذت‌گرا رسیدن انسان به بیشترین لذات مادی و استفاده از هر ابزاری در این مسیر است؛اما اساسی‌ترین هدف در مصرف کمال‌گرا،کسب رضایت الهی ورسیدن به سعادت نهایی از طریق عمل به دستورات الهی است.

نظامات زندگی در هر جامعه‌ای به منظور پاسخ‌گویی به نیازها و متناسب با مبانی اعتقادی و ارزش‌های فرهنگی آن جامعه شکل می‌گیرند. موفقیت و پایداری این نظام‌ها بیش از هرچیز دیگری در گرو سازگاری مبانی آنها با قوانین و واقعیت‌های حاکم بر عالم هستی به‌ویژه عالم انسانی است. نیازهای معیشتی از جمله مهم‌ترین نیازهایی است که برای پاسخ به آن تاکنون انواع متعددی از نظامات سوسیالیستی و لیبرالیستی و... تشکیل شده است. بدون تردید یکی از مبانی اصلی این نظامات نوع نگرش آنها به واقعیت فرد و جامعه و نوع روابط موجود فیمابین آنهاست. مدعای پژوهش حاضر آن است که قرآن کریم برای عالم انسانی مفهوم ویژه‌ای به نام «امت» را مطرح کرده است که متفاوت از مفاهیم رایجی چون فرد و دولت است. این مفهوم دارای آثار و احکام مهمی به‌ویژه در زمینه نیازهای معیشتی انسان است. «تکافل اجتماعی» از جمله مهم‌ترین مفاهیم قرآنی و اسلامی است که در این ارتباط و به‌عنوان یکی از ارکان نظام تأمین اجتماعی و پاسخ‌گویی به نیازهای معیشتی مطرح گردیده است. هدف پژوهش تبیین مفاهیم، مبانی، ویژگی‌ها و تعاملات این دو مفهوم در ارتباط با مسئله تأمین اجتماعی، در رویکرد اسلامی است. روش به‌کار گرفته در این تحقیق از منظر هدف، از قبیل تحقیقات بنیادی−نظری است و از منظر ماهیت و روش در قلمرو تحقیقات توصیفی−تحلیلی به حساب می‌آید. مقاله به این نتیجه می‌رسد که در فرهنگ قرآنی امت اسلامی به مثابه پیکری واحد معرفی شده که ارتباط بین اعضای آن، ارتباطی از جنس ولا و دستگیری است و از‌این‌رو تکافل اجتماعی از خصائص امت اسلامی است که در غیاب آن هیچ سازوکاری قادر به حل موفقیت‌آمیز و پایدار مشکلات معیشتی جامعه نخواهد بود.