جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سعادت بشر همواره مورد توجه اندیشمندان مسلمان و غیر مسلمان بوده است، آنان درباره سعادت بشر مطالبی نابی پدید آورده اند؛ عالمه طباطبایی، اندیشمند مسلمان، یکی از آنان است که دربارهی سعادت انسان کاوشهای ارزندهای ارائه کرده است. از میان اندیشمندان غیر مسلمان، نویسندگان کتاب عقل و اعتقاد دینی )مایکلپترسون و همکارانش( نیز پژوهشهای شایستهای دربارهی سعادت بشر پیش روی خوانندگان قرار داده اند. برای مقایسهی دیدگاه عالمه طباطبایی و نویسندگان یادشده در مورد سعادت بشر، مسئلهای با این عنوان مطرح شده است: »دیدگاه عالمه طباطبایی و نویسندگان کتاب عقل و اعتقاد دینی درباره سعادت بشر چیست« با بررسی آثار عالمه طباطبایی درباره سعادت بشر و نیز با تحلیل مطالب کتاب عقل و اعتقاد دینی به صورت مقایسهای به سعادت بشر پرداخته شده است. در گرد آوری مطالب این پژوهش از روش کتابخانه ای به کار گرفته شده است، نگارنده با جمع آوری اطالعات و تحلیل و توصیف آنها در پی پاسخگویی مسئله یادشده برخاسته است. با توجه به بررسیهای انجام گرفته، این پژوهش به یافتههایی دست یافته است. از نظر عالمه طباطبایی به خیر وجودی که در آن قابلیتهای انسان به ظهور رسیده است سعادت گفته می شود، سعادت لذت پایداری است که با حیات پس از مرگ گره خورده است و بدون باور به آن، سعادت نهایی قابل دستیابی نیست. مایکلپترسون و همکارانش، سعادت را همان غایت نهایی دانسته اند که به حیات بشر معنا بخشیده است، این غایت نهایی تنها در حیات پس از مرگ قابل ظهور است و بدون باور به حیات پس از مرگ، خلقت بشر عبث محسوب شده است. انسان آفریده شده است که به وصال حق نایل شود. نایل شدن به سعادت بدون شناخت خدا و صفات او و ایمان امکان پذیر نیست. نتیجه ای که از این پژوهش به دست آمده، قابل توجه است، سعادت کمال و لذت پایداری است که فلسفهی وجودی بشر را تشکیل داده است و بشر همواره در پی کسب آن است، سعادت همان غایت نهایی بشر است که با دستیابی به آن به آرامش می رسد، این نکته هم در دیدگاه عالمه طباطبایی و هم از نظر نویسندگان کتاب عقل و اعتقاد دینی مورد تأکید بوده است. سعادت نهایی بشر مشروط به باور به حیات پس از مرگ و بقای روح است که از مشترکات دو دیدگاه محسوب شده است.

این تحقیق با رویکرد فلسفی و با به‌کارگیری روش تحلیلی ـ توصیفی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای به تبیین نظریه صدرالمتألهین در باب علم الاهی می‌پردازد. در تبیین نظریه صدرا ابتدا سعی شده است نقد و بررسی‌های صدرا از دیدگاه دیگران موردمداقه قرار گیرد تا از خلال این نقد و نظرهای صدرا، دیدگاه او در بابِ علم الاهی روشن گردد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که ازنظر صدرا ذات حق به دلیل برخورداری از شدت وجودی، بالاترین مرتبه‌ی علم را نیز دارد، زیرا وجود در دیدگاه وی عین علم است و به‌تبع شدت وجودی، علم او نیز در عالی‌ترین مرتبه قرار می‌گیرد. به وزان وجود ما لایتناهی فوق ما لایتناهی که حضرت حق دارد علم او به ذاتش به همان وزان خواهد بود. ملاصدرا معتقد است که وجود اشیا برای خداوند عین علم او به آن‌ها است و میان علم به اشیا و وجود اشیا مباینت و مغایرت نیست. ازنظر وی معنای علم ذاتی تفصیلی قبل از ایجاد یعنی این‌که موجودات وجودشان نزد او مکشوف و مشهود است اما به نحو اکمل و پیراسته از ضعف‌ها و حدود نقایص.

این تحقیق به توضیح معنای زندگی از دیدگاه ویلیام جیمز می‌پردازد. رویکرد این تحقیق، فلسفی بوده و در آن با به‌کار گیری روش تحلیلی ـ توصیفی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای، دیدگاه جیمز در خصوص معنای زندگی مورد بررسی قرار گرفته است. در تبیین معنای مورد نظر از معنای زندگی توضیح داده شده است که مراد از معنای زندگی، هدف زندگی و مراد از هدف زندگی نیز سعادت و نیک‌بختی‌ست. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که از میان رویکردهای عمده در بحث معنای زندگی، ره‌یافت جیمز به بحث معنای زندگی، ره‌یافت انسان‌محور است و از دیدگاه او، سعادت به‌مثابه هدف بنیادین و معنابخش زندگی انسان مطرح است. جیمز براساس اصول نسبیت، «سودمندی، اراده معطوف به باور و حق باور داشتن» معنا و سعادت را امر غیر عینی، نسبی و قابل جعل می‌داند. از دیدگاه او هر انسانی این معنا را بر اساس اراده و باور خود تعریف و جعل کرده و با تلاش خود تحقق می‌بخشد. در پایان این تحقیق، ضعف مبانی فلسفی جیمز و عدم انسجام منطقی دیدگاه او در باب معنای زندگی مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است.