جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله پيش‌رو درپي پاسخ به اين پرسش است که دستاوردهاي انقلاب اسلامي ايران در رويارويي با ليبراليسم چيست و انقلاب اسلامي ايران در چهارمين دهه از عمر خود، تا چه اندازه توانسته است در برابر هجمه‌هاي گسترده ليبراليسم موفق عمل کند و آن را به چالش بکشد؟ درباره اين پرسش مي‌توان گفت که انقلاب اسلامي ايران در دو حوزه گفتماني و تمدني، دستاوردهاي بسيار مهمي داشته است. در حوزه گفتماني بر شعار استعماري و نغمه ناموزون جدايي دين از سياست خط بطلان کشيد و با گفتمان‌هايي مانند اصل تولي و تبري، نفي سبيل و صدور انقلاب، ليبراليسم را با چالش جدي روبه‌رو ساخت. در حوزه تمدني نيز توفيقات زيادي در عرصه‌هاي فرهنگي، سياسي، اقتصادي و نظامي داشته است. ازاين‌رو، اين مقاله با رويکرد تحليلي- فلسفي به بررسي دستاوردهاي انقلاب اسلامي ايران در رويارويي با ليبراليسم مي‌پردازد.

وحدت‌گرايي و کثرت‌گرايي، دو جريان اصلي در انديشه سياسي است؛ تاآنجاکه مي‌توان همه آثار فيلسوفان سياسي از دوران کلاسيک تا معاصر را براساس آن تبيين و تفسير کرد. اين دو جريان فکري ـ سياسي، از گذشته تاکنون در ميان فيلسوفان سياسي، پيروان فراواني داشته‌اند. در ميان فيلسوفان کلاسيک، افلاطون به وحدت‌گرايي و ارسطو به کثرت‌گرايي باور داشت؛ ازاين‌رو، در فلسفه سياسي آنان کشمکشي درباره وحدت‌گرايي و کثرت‌گرايي درگرفت که آثار آن را مي‌توان در رويکرد فيلسوفان سياسي دوره‌هاي بعد نيز نگريست. کوتاه آنکه، ديدگاه وحدت‌گرايي، افزون‌بر يکساني در زندگي مدني، بر تمرکز قدرت سياسي نيز تأکيد دارد و دربرابر آن، ديدگاه کثرت‌گرايي، با دفاع از چندگانگي در حوزه سياست، تنوع منابع قدرت و توزيع آن در ميان گروه‌ها و جريان‌هاي گوناگون را اصل قرار مي‌دهد. بر همين اساس، اين مقاله به روش توصيفي ـ تحليلي در پي تبيين ديدگاه وحدت‌گرايي فضيلت‌محور افلاطون و ديدگاه کثرت‌گرايي فضيلت‌محور ارسطو است. از رهگذر اين تبيين، نزاع و تفاوت دو ديدگاه روشن مي‌شود.