جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از آسیب‌های احادیث، پدیده تصحیف در متن است صاحب جواهر در مواجهه با این آسیب، روشی داشته‌ است که استخراج آن، برای شناسایی، الگوبرداری و ... فایده دارد بنابراین پاسخ به این سؤالات از منظر صاحب‌جواهر ضروری است، اصل اولیه بر تصحیف حدیث در متن است یا عدمش؟ منشأهای تصحیف در متن حدیث، پیامدها، کاربردها و قراین شناسایی آن کدامند؟ نتایج نوشتار پیشروی با روش توصیفی-تحلیلی عبارتنداز اول این‌که اصل اولیه بر عدم تصحیف است. دوم این‌که منشأهای تصحیف به کاتب، گفتار، نوشتار و تصحیح اجتهادی محدثان برمی‌گردد. سوم این‌که پیامدهای تصحیف در سه حوزه معنای حدیث، حجیت آن و در معارضه با دیگر احادیث می‌باشد. چهارم این‌که کاربردهای آن در پیدا و استفاده کردن حداکثری برای ادله سنن و در جمع بین نسخه‌ها و دلایل است. از مهمترین قراین شناسایی حدیث مصحّف می‌توان به مخالفت با سیاق، ناسازگاری با قواعد نحوی و تعدد روایات اشاره کرد.

محیط زندگی بشر که روابط انسانی در آن شکل می‌گیرد، از عوامل تأثیرگذاری است که به لحاظ برخورداری از ویژگی‌های خاص در نحوه زندگی بشر از اهمیت به سزایی برخوردار است و می‌توان گفت که مدیریت محیط، مؤثرترین روش برای رسیدن به موفقیت سازمانی است. لذا در ادامه به بیان الگویی سه مرحله‌ای برای مدیریت محیط به نحو مطلوب و راهکارهای اجرایی می‌پردازیم که برخاسته از آموزه‌های قرآنی می‌باشد؛ چرا که به اعتقاد ما، قرآن برنامه‌ای کامل برای زندگی بشر است و اهمیت والایی در تبیین این عامل موفقیت دارد. این الگو شامل سه مرحلۀ انتخاب محیط، اصلاح و مراقبت از محیط و گسترش محیط می‌باشد. در مرحله اول، مدیر سعی می‌کند اجزای محیط را به بهترین نحو چینش نماید تا محیطی سالم ایجاد گردد. حال اگر این کار به درستی انجام نشد، مدیر تلاش خود را بر اصلاح آن متمرکز می‌کند و پس از آن به دنبال حفظ محیط سالم خود می‌باشد و در پایان پس از ثبات محیط، مدیر یک گام فراتر برمی‌دارد و سعی می‌کند تا محیط مناسب خود را گسترش دهد تا دیگر سازمان‌ها نیز در این فضای مناسب ادامه مسیر دهند.

روایات، سنت معصومان علیهم السلام را که بیان‌گر کلام خداوند است برای ما گزارش می‌کند اما احادیث در گذر زمان دچار آسیب‌های متعددی شده، از این‌رو ضروری است با استفاده از آگاهی‌های حدیث‌پژوهان خبره، روش‌های نقد لفظی متن احادیث شناسایی گردد. از آن‌رو که کتاب جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام می‌تواند در این راستا راهگشای باشد. نوشتار پیش‌روی با روش توصیفی-تحلیلی درصدد است روش‌های نقد لفظی متن احادیث را از منظر صاحب جواهر مورد بررسی قرار دهد یافته‌ها نشان می‌دهد: روش‌های نقد لفظی متن حدیث که صاحب جواهر از آنان بهره برده است به دو گونه پرکاربرد و کم‌کاربرد تقسیم می‌شود. موارد پرکاربرد عبارتنداز: اضطراب در روایت، تصحیف در حدیث، زیاده و نقیصه در روایت و ادراج در حدیث. صاحب‌جواهر در موارد پرکابرد، به عوامل، قراین شناسایی، پیامدها و راه‌حل‌ها اشاره می‌کند. روش‌های کم‌کاربرد عبارتنداز: رکاکت لفظی، وضع در حدیث، وقوع نقل به معنا، قلب در روایت، عدم یکپارچگی در متن حدیث، وقوع تقطیع نامناسب، عدم شیوع تعبیر، مخالفت با شأن معصوم علیه السلام.

روایات، سنّت معصومان را که بیان‌گر کلام خداوند است برای ما گزارش می‌کند اما در گذر زمان دچار آسیب‌های متعدّدی شده که یکی از آن‌ها پدیده ادراج است. برطرف کردن این آسیب جز با استفاده از تجربیات حدیث‌پژوهان خبره ممکن نیست. مخزن جواهر فقه اهل بیت (ع) که در دسترس ماست، می‌تواند در این جهت راه‌گشا باشد. نوشتار پیش‌رو که با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته در صدد است که حجیّت حدیث مُدرَج، عوامل ادراج و قراین کشف آن را از نظر صاحب جواهر مورد بررسی قرار دهد. یافته‌های این جستار نشان می‌دهد که از نظر ایشان، حدیث مُدرَج تنها به صورت مویّد قابل استفاده است، عواملی همچون شرح و تفسیر روایات، آمیخته شدن اجتهادها با احادیث، ادخال روایتی در روایت دیگری و اشتباه راوی یا ناسخ باعث پیدایش پدیده ادراج در روایات شده است و قراینی مانند گزارش متخصّصان حدیث، سنجش حدیث با دیگر روایات، ناسازگاری با کلام اهل لغت، عدم تناسب با سیاق واژگان متن حدیث و اسلوب کلام می‌تواند در کشف و شناسایی این آسیب موثّر باشد.

شمول ولایت نسبت به همۀ عالمان فقه، مولّد پرسشی جدّی است که آیا پذیرش چنین شمولی، بدون محدود کردن حوزۀ فعالیت هر فقیه، موجب نمی شود که فقیهانِ یک زمان، بر اساس تشخیص خود در کار یکدیگر دخالت نمایند؟ جواز این دخالت ها که «تزاحم ولایت ها» خوانده می شود، شبهۀ به وجود آمدن هرج و مرج و اختلال نظام را در پی دارد. فقیهان در پاسخ به این پرسش، نظریه های متفاوتی را ارائه کرده اند. برخی، تزاحم را جایز ندانسته و اشکالاتی بر آن وارد کرده اند و بعضی دیگر، شمول ولایت را پذیرفته، اشکالات را پاسخ گفته اند. نتیجۀ نهایی در این موضوع به مبانی اصل ولایت فقیه بستگی دارد. اگر مستند ولایت فقیه را دلایل لفظی بدانیم، تزاحم ولایت ها در عرصۀ مسائل کلان حکومتی به دلیل «انصراف ادله» و نیز تمام مواردی که به هرج و مرج می انجامد، جایز نیست و در سایر موارد، دلیلی بر حرمت آن نداریم. امّا چنانچه ولایت فقیه را از باب «امور حسبیه» و قدر متیقّن پذیرفتیم، تنها هرج و مرج است که محدودۀ جواز و عدم جواز تزاحم را تعیین می کند. هر دخالتی که باعث هرج و مرج شود، ممنوع و سایر دخالت ها و تزاحم ها مجاز خواهد بود. مقتضای اصل عملی در آنجا که فقیهان متعددی همزمان دارای شرایط ولایت هستند، «جواز تزاحم فقیهان» می باشد.

در این تحقیق طی شش فصل اضطراب با تکیه بر آیات قرآن بررسی شده است. در فصل اول، کلیاتی از بحث آمده و از امتیازات درمان قرآنی اضطراب نیز سخن رفته است. در فصل دوم معنای واژه اضطراب در لغت و اصطلاح و واژگان معادل آن در قرآن نظیر خشیت، خوف، رجف بیان شده است. در فصل سوم از جایگاه اضطراب و رفع آن در قرآن و در فصل چهارم از انواع و آثار اضطراب بحث شده است. در فصل پنجم به بررسی اضطراب منفی و آسیب ها و پیامدها و روش های درمان آن پرداخته شده است و در فصل ششم نتایج بحث آمده است.