جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حمله آمریکا و متحدانش به عراق و حوادث خونین سوریه بعد از انقلابهای عربی در سال 2011 زمینه شکل گیری گروه تروریستی داعش را فراهم نمود. روند قدرت یابی و برجسته شدن گروه فوق علی رغم حضور گروه های متعدد تروریستی در منطقه، اذهان بسیاری را درباره چرایی و چگونگی شکل گیری آن به خود مشغول کرد. در این مقاله تلاش شده است تا با نگاهی جامعه شناختی و با روش اسنادی به چرایی شکل گیری این گروه پرداخته شود. مدعای مقاله این است که بحران هویتی که اعضای داعش در جوامع و در تجربه زیسته قبلی خود با آن مواجه شدند، در کنار شکل گیری و ایجاد یک گفتمان هویت ساز در قالب دولت اسلامی با راهبرد جهاد جهانی در شکل گیری گروه داعش نقش اساسی داشته است. بحران هویتی که عمدتاً ناشی از جهانی شدن و احساس محرومیت بوده است. موفقیت نسبی گروه داعش در هویت سازی مبتنی بر گفتمان سلفی- تکفیری سبب ایجاد میدان مغناطیسی قدرتمندی برای جذب و هویت بخشی به افرادی شد که دچار بحران هویت گردیده بودند.

پژوهش حاضر به دنبال بررسی چگونگی بازتاب مهمترین ارزش های انقلاب اسلامی ایران در وصیت نامه‌ شهدای جنگ تحمیلی بوده است. برای نیل به این منظور، پس از مرور ادبیات مفهومی و نظری «ارزش»، چارچوب مفهومی تحقیق که شامل چهار بعد و 17 مولفه ی مهم ارزشهای انقلاب اسلامی بود ساخته شد. روش تحقیق مناسب برای انجام این پژوهش، تحلیل محتوا بوده است .جمعیت این تحقیق کلیة شهدای استان ایلام که دارای وصیت­نامه می باشند را شامل گردید که با توجه به این موضوع ، حجم نمونه تحقیق 462 مورد از وصایای شهدای این استان می­باشد. یافته های تحقیق دال بر این بوده اند که از حیث تأکید بر ارزش های مورد نظر در بین شهدایی که وصیت نامة آنها موجود بوده، بیشترین تأکید بر ارزش های اجتماعی با 40 درصد و کمترین میزان اهمیت مربوط به ارزش های اقتصادی با 6 درصد بوده است . از حیث اهمیت به مؤلفه های مربوط به هرکدام از ارزش ها، بیشترین میزان تأکید و اهمیت، مربوط به مؤلفة استکبارستیزی با 9/64 درصد و کمترین میزان نیز مربوط به مؤلفة عدالت با 1/3 درصد بوده است.

هدف این پژوهش بررسی جایگاه اقشار محروم در اندیشه امام خمینی است. پرسش های پژوهش ناظر به جایگاه و نقش محرومان و مستضعفان در پیروزی انقلاب اسلامی و تدوام جمهوری اسلامی می باشد. یافته های این پژوهش که از نوع پژوهش های توصیفی-تحلیلی بوده و با روش اسنادی انجام شده است نشان می دهد که بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بر خلاف بسیاری از تحلیل گران انقلاب ایران، که این انقلاب را محصول طبقه متوسط سنتی یا جدید و یا ائتلاف میان آنان می دانند، انقلاب اسلامی را رهاورد محرومان و مستضعفان جامعه می داند. ایشان همیشه طبقه محروم و مستضعف جامعه را مورد ستایش قرار می داد؛ محرومان را نور چشم خود و اولیای نعم همه می دانست و خدمت به آنان را خدمت به خدا به حساب می آورد.مهمترین وعده های ایشان به محرومان در مورد آب و برق مجانی و مسکن و بهداشت در اوج قدرت و محبوبیتشان در اسفند 57 بعد از پیروزی انقلاب صورت گرفت؛ وعده هایی که برای جلب حمایت آنان نبود؛ آرمانی بود که تا آخر حیاتشان بر آنها پافشرد و نهادهای مهمی برای تامین آنها تاسیس کرد. در نگاه امام خمینی محرومان، خاستگاه انبیا، پیروان اسلام، پدیدآورندگان انقلاب و حامیان جمهوری اسلامی محسوب می شوند. آنها نقش مهمی در تحولات اجتماعی سیاسی دارند و به تعبیر ایشان در صف مقدم جامعه اند. انقلاب اسلامی دستاورد آنهاست؛ جنگ تحمیلی مرهون فداکاری آنان است و دوام نظام برآمده از انقلاب نیز مدیون خدمات و حمایت آنان. افتخار انقلاب اسلامی نیز حمایت از پابرهنگان است.

سبک زندگی، زبان هویت فردی و اجتماعی محسوب می‌شود. افراد هویت خود را از طریق گزینش‌های معناداری که از میان کالاها و الگوهای رفتاری انجام می‌دهند، ابراز می‌کنند و همبستگی درون‌گروهی و تمایزهای بین گروهی خود را نیز به تصویر می‌کشند. سبک زندگی برخی افراد در شرایط خاص به‌عنوان الگو و نمادی برای این همبستگی‌‌ها و تمایزها عمل می‌‌کند. به‌ویژه در شرایط بحرانی، سبک زندگی رهبران انقلابی نقش مهمی در این تمایز بخشی‌ها ایفا می‌نماید. این پژوهش با بررسی سبک زندگی سه رهبر انقلابی معاصر - امام خمینی، گاندی و ماندلا - بر آن است تا نشان دهد که چه شباهت‌‌ها و تفاوت‌‌هایی بین سبک زندگی آن‌ها وجود داشته است. یافته‌های پژوهش با استفاده از روش کیفی و فن تحلیل مضمون، نشان داد که علی‌‌رغم برخی تفاوت‌‌ها که بعضاً مهم نیز هستند، هر سه این رهبران تقریباً سبک زندگی مشابهی داشته‌‌اند و در بیشتر مؤلفه‌‌ها و شاخص‌‌ها، مشابهت‌‌های آن‌ها بیشتر از تفاوت‌هایشان بوده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی و واکاوی مفهوم آزادی در اندیشة حضرت امام خمینی (ره) به انجام رسیده است ؛ چرا که آزادی یکی از مؤلفه های ماهیت انسان است که اگر ظرفیت و قابلیت بالقوه ی آن بالفعل شود ، به طور شگفت آوری به شکوفایی خلاقیت و استعدادهای انسان منجر خواهد شد و شور و نشاط حاصل از آن ، جامعه ای پویا ، فعال و سرزنده ایجاد خواهد کرد ، اما اگر این مؤلفه توسط خود انسان یا عوامل بیرونی محدود و سرکوب شود یا مورد بی مهری و بی توجهی قرار گیرد ، به همان نسبت بخشی از سیر تکاملی انسان ناقص خواهد شد.. نوع تحقیق توصیفی – تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای و با تکیه بر روش تحلیل محتوای مجموعه صحیفه امام می باشد . چنانچه ابتدا مفهوم آزادی از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) مورد بحث قرار گرفت و سپس با تحلیل بیانات و سخنان ایشان ، در نهایت دستاورد پژوهش بدین صورت بوده است که آزادی از حیث معنا ، مبانی ، ماهیت ، مرزها ، محدوده ، قلمرو و ریشة آن می بایست از منظر حضرت امام مورد بررسی و مداقه قرار بگیرد ؛ بنابراین بر اساس اطلاعات گردآوری شده به طور کلی می توان گفت آزادی بنا به اندیشة امام خمینی (ره) ریشه ی الهی و وحیانی دارد و محدودة آن براساس قوانین الهی است .

در تبیین‌های فرهنگی انقلاب یکی از متغیرهای اصلی، متغیر نظام های معرفتی و اندیشه‌ای است که در پس انقلاب‌ها وجود دارد. اندیشه انقلاب، همان اندیشه‌ای است که قدرت بسیج عمومی را داراست. در این پژوهش تبار این اندیشه از شهریور 1320 از بین دو نوع اسلام‌گرایی سیاسی با نام نوگرایی دینی و بنیادگرایی دینی، مورد واکاوی قرار گرفته است. در این پژوهش که با روش تحلیل متن از نوع تحلیل تماتیک انجام شد، پس از به دست آوردن مؤلفه‌های نوگرایی دینی در ایران بر اساس دیدگاه صاحبنظران این حوزه و نیز مؤلفه‌های بنیادگرایی دینی در ایران بر اساس تحلیل تماتیک اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی چهار بنیادگرای دینی شاخص در ایران، اندیشه انقلاب اسلامی که حاصل تجمیع تم‌های به دست آمده از اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی امام‌خمینی، بهشتی، مطهری و خامنه‌ای تا انقلاب اسلامی می‌باشد، با این دو دسته مؤلفه‌های نوگرایی دینی و بنیادگرایی دینی در ایران، مقایسه شد و این نتیجه حاصل شد که تبار اندیشه انقلاب اسلامی به نوگرایی دینی بر می‌گردد.

جهانی شدن به واسطه تغییراتی که در سطوح مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پدید می آورد برای سیاست فرهنگی کشورها هم محدویت آفرین است و هم فرصت ساز. نقش عمده دولتها در سیاست گذاری فرهنگی و تمایل آنها به حفظ، گسترش و تقویت فرهنگ ملی تحت تاثیر جهانی شدن قرار گرفته و موجب پیگیری نوعی سیاست فرهنگی مبتنی بر تنوع و با تاکید بر ویژگیهای فروملی (محلی) و فراملی شده است. از حساسیتهای ملی در سیاست فرهنگی کشورها در پاره ای موارد کاسته شده و کنترل فرهنگی به آرزوی دست نیافتنی تبدیل شده است. تعقیب سیاست فرهنگی در قلمرو ملی در اغلب موارد توفیقی نداشته و بسیاری از فعالیتهای فرهنگی حالت تجاری به خود گرفته است. در مجموع، جهانی شدن هم زمینه (محدوده و قلمرو ملی)، هم محتوا (عناصر و اصول ملی) و هم طراح و مجریِ (دولت) سیاست فرهنگی را با چالش اساسی و جدی مواجه کرده است. تحت چنین شرایطی، سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران نیز در سالهای اخیر شاهد تغییراتی بوده است که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد.