جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خشونت طلبی و عدم مدارا با پیروان دیگر ادیان و یا عدم توجه به تکثرگرایی عقیدتی و دینی، یکی از اتهاماتی است که از جانب بسیاری از مستشرقان همواره در طی تاریخ متوجه قرآن، پیامبر اسلام (ص) و مسلمانان بوده است. ظهور ‌این اتهام در‌اندیشة مستشرقان در خصوص اهل کتاب بیشتر در موضوعاتی همچون جهاد و برخورد پیامبر (ص) با مخالفان خود در مدینه و سه طایفة یهودی «بنی قینقاع، بنی النضیر و بنی القریظه» و یهودیان خیبر و فدک و به ویژه شدت مقابلة پیامبر (ص) با یهودیان «بنی قریظه» پس از بعثت نبی مکرم اسلام ارزیابی می‌شود. برخی از خاورشناسان اهداف ‌این جنگ‌های پیامبر (ص) را مادی دانسته و موضوعاتی همچون کشورگشایی و سلطه‌گری سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و حتی غارت‌های بدوی را در ‌این اهداف مطرح ساخته‌اند. در واقع بسیاری از اسلام پژوهان غربی ضمن تعریف مفهوم جهاد در اسلام و تُهی عنوان نمودن ‌این مفهوم از انگیزه‌های الهی، درک ‌این مفهوم را برای غیرمسلمانان دشوار دانسته و آیات قرآن و رفتارهای پیامبر (ص) را در موقعیت‌های زمانی مختلف متناقض و به دور از منطق عقلایی و متأثراز ضعف و قدرت مسلمانان در ادوار مختلف و عامل گسترش خشونت ارزیابی می‌کنند. این اتهام مستشرقان که اسلام و پیامبر (ص) را عامل گسترش خشونت و نابردبار در مقابل دگر اندیشان معرفی می‌کند با فلسفة بعثت پیامبران الهی هم خوانی ندارد چرا که رسالت انبیاء مشخص نمودن حقوق انسان‌ها و برپایی عدل، قسط و صلحی پایدار در میان آنهاست. اصل اولیه در اسلام رعایت حقوق همة انسان‌ها و برقراری ارتباط با همگان مبتنی بر صلح و زندگی مسالمت‌آمیز است. جهاد نیز در اسلام همواره موضوعی دفاعی بوده و همة جنگ‌های پیامبر (ص) در صدر اسلام نیز برای دفاع از کیان اسلام و مسلمانان صورت گرفته است. بررسی سیر تشریعی جهاد در اسلام گویای رابطه‌ای منطقی در سیرة رسول گرامی‌‌اسلام متناسب با تعامل یا تقابل یهودیان و مسیحیان با اسلام و مسلمانان است. آنچه مسلم است رسول خدا در ابتدای ورود به مدینه با طوایف یهودی ساکن در مدینه پیمان همزیستی مسالمت آمیز امضاء نمودند و حقوق مادی و معنوی آنان را محترم شمردند و از آنها درخواست کردند که از هرگونه همکاری با دشمنان مسلمانان اجتناب ورزند اما متأسفانه هر سه طایفة یهودی یکی پس از دیگری پیمان شکستند و به مسلمان‌ها خیانت کردند و لذا اخراج دو طایفة یهودی «بنی قینقاع» و «بنی نضیر» از مدینه اقدامی‌‌متناسب با خیانت آنها بود و اما آنچه برخی از منابع تاریخی و به تبع آنها مستشرقان در خصوص «بنی قریظه» و کشتارِ جمعیِ اسیرانِ ذکور آنها و متهم کردن پیامبر (ص) به افراط در خشونت گزارش شده علاوه بر عدم تطابق با سیرة مسلم رسول خدا(ص) و علی(ع) و فروعات فقهی و موافقت با مجازات پیمان شکنان در تورات منتخب در بین یهودیان با گزارش‌ آیة 26 از سورة احزاب در خصوص داستان بنی قریظه نیز سازگار نیست.

قرآن کریم به عنوان شریعت جهانی در محیطی بر قلب پیامبر اعظم محمد مصطفی(ص) نازل شد که ادیان بسیاری اعم از یهودیت، مسیحیت، مجوسیت و صابعیت پیش از نزول قرآن مطرح بوده و پیروان بسیاری داشتند. از‌ ‌این رو پیامبر اکرم(ص) گذشته از تخاطب با مشرکان و در اصلاح‌ اندیشه‌های رایج در میان پیروان‌ ‌این ادیان کوشش بسیاری داشته و‌‌ آیات بسیاری از قرآن کریم نیز با همین هدف نازل شده است. به دنبال‌ ‌این معنا باب گفتگو در میان پیروان قرآن و دیگر ادیان توحیدی بازگردید و همواره‌ ‌این معنا در تاریخ اسلام جریان داشته و دارد. برخی از هواداران‌ ‌این ادیان نیز پس از مبارزات کلامی، به اسلام و قرآن ‌‌ایمان آوردند و مسلمان شدند و بسیاری نیز به عناد خود ادامه و بر ضد اسلام اقدامات خصمانه‌‌ای انجام دادند، از جملة‌ ‌این مواضع خصمانه‌ ‌این اتهام است که پیامبر اکرم(ص) از یهودیت و مسیحیت خبری نداشته جز آنچه از خود آنها در مکه و مدینه شنیده است و متأسفانه مشرکان متعددی به‌ ‌این فضا دامن زده‌اند و حال آنکه قرآن کریم خود را مهیمن بر تورات و انجیل می‌‌داند و متعرض خطاهایی است که مسیحیت و یهودیت از آن خبر نداشته‌اند از‌ ‌این رو دانشمندان اسلامی‌‌همگی بر‌ ‌این اعتقادند که اگرچه اشتراکاتی در بین ادیان ابراهیمی‌ ‌و کتب مقدس آنان وجود دارد اما قرآن کریم صراحتاً خود را «مُهَیْمِن» بر آنان معرفی نموده و نه تنها قرآن و پیامبر(ص) متأثر از اهل کتاب و آموزه‌‌های آنان نبوده بلکه بسیاری از اعتقادات آنان توسط قرآن و پیامبر(ص) باطل شمرده شده و کتب مقدس نزد آنان نیز محرّف نامیده شده است.آنچه ضرورت‌ ‌این مقاله را آشکار می‌‌نماید‌ ‌این است که‌ ‌این‌‌گونه نظریه پردازی‌‌ها خصوصاً با رنگ و لعاب قرآنی، می‌تواند مبنا و بستری برای پژوهش‌‌های دیگر پژوهشگران، مردم عادی علاقه‌‌مند به شناخت از اسلام در زمان کنونی و حتی در نسل‌‌های‌آینده قرار گیرد لذا عدم واکنش یا عدم توجه دانشمندان نسبت به بررسی و نقد‌ ‌این آثار علمی، به‌ویژه از دیدگاه اسلام ناب شیعی در موضوع شبهه اقتباس قرآن از اهل‌‌کتاب، می‌‌تواند در‌ ‌این میدان فراخ بلامنازع آثار مخرب و زیان‌‌باری را متوجه اسلام و آموزه‌‌های قرآنی نماید. در‌ ‌این مقاله سعی بر آن است که پس از استحصال آرای مستشرقان و مشخص نمودن مرزبندی موضوع مذکور ضمن بررسی و نقد آن آراء از منظر مکتب تشیع به تأثیرپذیری برخی از‌ ‌این آراء از منابع غیرمعتبر اسلامی‌ ‌و برداشت‌های ناتمام و ناصحیح آنها به‌ویژه از قرآن با تأکید بر اقتباس از مصادر کتبی و شفاهی اهل کتاب اشاره نماییم.