جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علم و معرفت در نظام فلسفی صدرالمتالهین از سنخ وجود است؛ هستی و معرفت دو جزء لاینفک‎اند و علم از دید وی به لحاظ عینیت و تحقق در عالم هستی در کنار سایر موجودات عالم قرار می‌گیرد. صدرا هویات معرفتی را نه‌تنها به خاطر ذهنی‌ بودن‌شان به مراتب پایین‌تر هستی تنزل نمی‌دهد، بلکه به دلیل مجرد بودن‌شان ارزش وجودی آن‌ها را از جهان طبیعی هم بالاتر می‌داند. در این مقاله نشان داده شده است که چگونه هر طبقه‌ای از عالم هستی ما‌به‌ازایی در عالم معرفت داشته و هر مرتبه از معرفت نیز با مرتبه‌ای از عالم هستی متناظر است؛ ادعای مقاله این است که نوعی تناظر یک‌به‌یک و تابع دو‌سویی ریاضی بین آن‌ها برقرار است؛ لذا ابتدا به شرح اجزا و مراتب عالم هستی در سلسله تشکیکی وجود و سپس به مراتب معرفت در اندیشه صدرا پرداخته شده و در نتیجه با رویکردی سمانتیکی، رابطه ریاضی تابع دو‌سویی نظام هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی او نمایان شده است.

انسان موجودی است دارای کرامت ذاتی و این امر بدون وجود حقوق ذاتی برای حقیقت انسان قابل تصور نیست، زیرا کرامت نوعی ارزش دادن و ترجیح انسان از جهت انسانیت است و این معنا مستلزم آن است که انسان دارای حقوق فطری، طبیعی و اجتماعی از قبیل حق حیات و... باشد. حق حیات انسان مادر و ریشۀ سایرحقوق است و بحث از آن، چه به لحاظ تکوین و چه به لحاظ تدوین، از گذشته‌های دور مطرح بوده و اندیشمندان همواره مسئلۀ حق حیات انسان را تجزیه، تحلیل و بررسی کرده‌اند: حقوق‌دانان از بعد حقوقی، علمای علم اخلاق از بعد اخلاقی، فقها از بعد فقهی و مفسران از بعد دیگر. پیشینۀ فقهی بحث طولانی است. در مقالۀ حاضر نویسنده برخی از مبانی تربیتی حق حیات انسان را تجزیه و تحلیل کرده است

رساله حاضر تحت عنوان کرامت انسان از دیدگاه قرآن و روایات می باشد، که در بخش اول که کلیات نام دارد. ابتدا به واژه شناسی پرداخته و سپس کرامت در اصطلاح تفسیر، تعریف کرامت در علوم اجتماعی، تعریف کرامت در علم فقه و حقوق، اقسام کرامت، رابطه اسلام و تقوی با کرامت را مورد بررسی قرار داده است. در بخش دوم تحت عنوان کرامت و مصداق یابی آن به مراحل تکوین انسان، حوزه های نگرش مثبت آیات در روایات به انسان، نشانه های عنایات الهی به انسان، کرامت انسان و احترام انسان، خلافت انسان، سجود بودن انسان، تفضیل انسان بر سایر موجود ات، هدف بودن انسان از خلقت سایر موجودات، حمل امانت و روح الهی در انسان تجلی صفات خدا در انسان پرداخته است. در بخش سوم تحت عنوان آثار و نتایج به مواردی چون، حرمت توهین و بی ادبی به انسان، تفاوت کار بد با افراد بد، حق حیات، حقوق کفار در جامعه اسلامی، حق آزادی اشاره شده است.