جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مصرف خمس، از مباحث پرابتلا و برجسته کتاب خمس است. اختلاف شیعه و سنی، علاوه بر اصل خمس، در مصارف آن نیز وجود دارد. این اختلاف ممکن است ناشی از عدم درک عموم الفاظ، شرایط تخصیص، تمثیل، تحدید و نیز ترجیح برخی مقاصد احتمالا سیاسی بر مفاد نص باشد. دانش فقه و تفسیر قرآن، با هدف معناشناسی واژگان قرآن، ارتباط وثیقی با دانش معناشناسی برقرار کرده است؛ زیرا فهم دقیق معانی واژگان قرآنی، تاثیر مستقیمی در فهم صحیح احکام دارد. بر این اساس، در این تحقیق با روش معناشناسی، واژگان «ذی القربی»، «یتامی» و «مساکین» را تبیین کرده‌ایم. روش پژوهش در این مقاله، توصیفی-‌تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات، به‌صورت کتابخانه‌ای از منابع فقهی، روایی و تفسیری است. درباره اصناف سه‌گانه در آیه، دیدگاه شیعه با اهل تسنن تفاوت ماهوی دارد. شیعه، تمامی خمس را از آنِ خاندان پیامبر(ص) می‌داند، درحالی‌که اهل تسنن، تنها سهم ذی‌القربی را برای بنی‌هاشم قرار می دهد. نوشتار حاضر، این موضوع را در میان دلایل مخالفان و گفتار موافقان به بحث نهاده است. واکاوی تعریف این واژگان، در بررسی دلایل هر دیدگاه، نقش کلیدی دارد.

عقد ازدواج، حقوق و تکالیفی را برای همسران به وجود می‌آورد که سرپیچی هر یک از انجام آن تکالیف و ادای حقوق دیگری نشوز نامیده می‌شود. از آنجا که پدیدة نشوز چه از سوی مرد و چه از سوی زن، آثار زیان‌باری را متوجه خانواده کرده و پایه‌های آن را متزلزل می‌سازد، متون دینی راهکارهای متعددی جهت پیش‌گیری و کاهش آسیب‌های مخرّب آن توصیه کرده‌اند. هدف از نگارش این مقاله، ارائه راه­کارهای عملی برای مقابله با پدیده نشوز همسران با استفاده از قرآن، روایات، کتب فقهی، تفسیری و حقوقی است. این راه­ها برای جلوگیری از طلاق و فروپاشی نظام خانواده به زن و مرد پیشنهاد می­شود و همسران در به­کارگیری آن‌ها الزامی ندارند. راه­های مقابله با نشوز زن به ترتیب عبارت است از موعظه، هجر و قهر کردن و در مرحله آخر ضربی­که آسیب‌زننده نباشد و وی را متنبه و هوشیار سازد. اگر مرد همسرش را اذیت کند یا نفقه او را نپردازد، زن می­تواند ابتدا او را موعظه کند و در صورت تأثیر نداشتن برای احقاق حق خود به دادگاه مراجعه کند و دادگاه مرد را به ادای حقوق ملزم کرده یا حکم طلاق را صادر نماید.