جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع قلمرو دین و روشهای مورد استفاده برای تعیین آن، از مباحث مهمی است که امروزه مورد توجه بسیاری از متفکران قرار گرفته است. اندیشمندان، از جمله، متکلمان و حکما، اعم ازسنت گرایان و متجددان، دراین مورد طرق مختلفی را پیموده، و از روشهای مختلفی استفاده کرده‌‌اند. برخی از این روشها، درون دینی و بعضی برون دینی هستند. مقبولترین روش برای تعیین قلمرو دین، نزد روشنفکران دینی، روش انتظار بشر از دین است. سنت گرایان مسلمان نیز برای تعیین قلمرو دین، از براهین ضرورت نبوت الهام گرفته اند. رویکرد هر دو گروه به دین، علیرغم تفاوتهای عمده‌ای که بین آنها وجود دارد؛ انسان گرایانه بوده و طبق آن، انتظار یا نیاز بشر، مبنای تعیین قلمرو دین قرار می گیرد. آیات قرآن کریم و کلمات گرانبار حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه، نشان می دهد که آنچه معیار اساسی و اصلی در تعیین قلمرو دین است، خواست واراده حکیمانه‌‌ خداوند در انتخاب محدوده دین خویش می باشد؛ نه خواستها و انتظارات انسانها و این حق خداوند است که برای خود دین انتخاب کند و قلمرو آن را تعیین نماید. البته این به معنای در نظر نگرفتن نیازها ی انسان و مصالح او نیست، بلکه خداوند با حکمت خویش، همه‌‌ی این موارد را مد نظر قرار داده است.