جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پیش از این سوره اعراف را بر اساس مفاهیمى که ارائه مى ‏کند به سه بخش تقسیم کردیم. چارچوب نظرىِ بحث و تجارب پیامبران پیشین مباحثى بودند که در قسمت گذشته سوره اعراف مورد بررسى قرار گرفتند. اکنون به بخش سوم سوره اعراف یعنى تجربه قریشیان در مکه خواهیم پرداخت. توجه و التفات آیات این سوره به قریش به صورت مجموعه آیاتى متمرکز و منسجم صورت نگرفته، بلکه این التفات در سراسر سوره و ضمن تجارب پیامبران پیشین و فرجام امم به صورت اشارات پراکنده و مداوم محقق شده است. با جمع‏آورى و بررسى این آیات به عنوان خطاب الهى که تجارب پیامبران پیشین و تطور تحقق دین در طور تاریخ را مدّ نظر دارد ملاحظه خواهیم کرد که چگونه درون چارچوب فلسفه سیاسى ‏اى که مبناى حرکت پیامبر و یارانش است فلسفه تاریخ قرآن حضور دارد. در این‏جا سه دسته از آیات سوره اعراف را که مخاطب آنها قریش هستند، بررسى مى ‏کنیم تا پس از آن، التفات آیات مکى به قریش را در دیگر سوره‏هاى مکّى مورد توجه قرار دهیم.

پس از بررسى مفاهیم و مبانى اندیشه سیاسى در آیات مکى قرآن در قسمت اول، در قسمت دوم به بررسى تجارب پیامبران از نوح تا موسى علیهم‏السلام در چارچوب این اندیشه و به عنوان نمونه‏هاى عملى آن پرداخته شده است. در این مطالعه ضمن شناخت کنش سیاسى متقابل مردم و پیامبر، روشن مى‏گردد که پیامبرانى چون نوح، هود، صالح، شعیب و لوطشیوه متفاوتى با شیوه موسى در اقامه دین داشته‏اند. از زمان موسى سیاست استخلاف (جانشینى) جایگزین سیاست استئصال (حذف و نابودى) گردید و موسى در درگیرى سیاسى خود در صدد تأمین عناصر حاکمیت، برآمد هر چند تمامى پیامبران در اقامه دین الهى با حاکمان به درگیرى سیاسى مى‏پرداختند.