جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پاکستان، کشورى است باجمعیتى حدود صد و چهل میلیون نفر و تقریبا 800000 کیلومتر مربع مساحت در جنوب شرق ایران که در سال 1947 میلادى استقلال خود را از هند به دست آورده و به عنوان یک کشور مستقل، رسما بر روى نقشه سیاسى جهان ظاهر گردید. استقلال پاکستان پس از یک دوره مبارزه و مذاکرات سخت و طولانى با دو حریف قدرتمند؛ آن یعنى «هندوها» و «انگلیسى‏ها» به دست آمد. سازماندهى نهضت استقلال خواهانه مسلمانان هند را حزب «مسلم لیگ» که قوى‏ترین تشکل سیاسى مسلمانان شبه قاره در نیمه اول قرن 20 به شمار مى‏آمد بر عهده داشت. «مسلم لیگ» در بیست و هفتمین نشست خود که از 22 تا 24 مارس 1940 در لاهور برگزار شد مسأله تشکیل دولت مستقل پاکستان؛ شامل ایالات و مناطق (اکثریت) مسلمان نشین را رسما به تصویب رسانید.

جنبش طالبان، جنبشى است متشکل از نیروهاى مردم پشتون افغانستان که از لحاظ فکرى، از خارج از مرزهاى این کشور تغذیه مى‏شود. تفکر مذهبى ـ سیاسى کنونى طالبان، ریشه در اندیشه‏هاى اسلامى شناخته شده در داخل جامعه افغانستان ندارد. تفکر رایج در جامعه افغانستان، تفکر اخوانى، لیبرالى و اصلاحى از نوع خردگرایانه آن است و بنیادگرایى افراطى نوع طالبانى، صرفاً در مناطق روستایى در حد انسجام نیافته، حضور داشته که به عنوان یک اندیشه جدى هیچ گاه قابل توجه نبوده است. اما تحولات دو دهه اخیر با توجه به زمینه‏هاى تاریخى، سبب شکل گیرى و رشد نوع تفکر طالبانى در این کشور گردید. تفکر طالبانى اگر چه در ظاهر به عنوان تفکر خالص اسلامى در افغانستان تبلیغ مى‏گردد و حتى بعضى از کشورهاى همجوار را نیز تحت تأثیر ماهیت اسلامى خود قرارداده است؛ اما با یک ارزیابى عمیق از سنّتهاى قبیله‏اى افغانستان و نقش عرف و «عنعنات» در فرهنگ روستایى و قبایلى این کشور، درمى‏یابیم که تفکر جدید به همان اندازه که ماهیت مذهبى دارد، ماهیت قبایلى نیز دارد. درستى این ادعا با تحلیل مقایسه‏اى بین تفکر طالبان در داخل جامعه افغانستان و الگوى مادر در دو کشور پاکستان و عربستان، بیش از پیش روشن مى‏گردد. در عین حال، اندیشه جنبش طالبان به دور از ویژگیهاى محلّى و تفسیرهاى متأثر از فرهنگ داخلى، اندیشه‏اى است که در شبه قاره هند و برخى از کشورهاى حاشیه خلیج فارس به صورت اندیشه رسمى مطرح بوده و در میان توده‏هاى مردم (نه نخبگان) ریشه عمیقى پیدا نموده است.