جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش پیش رو به بررسی دیدگاه‌های کلامی دانشمندان مدرسه حله به نمایندگی خواجه‌نصیرالدین طوسی و علامه حلی و اندیشمندان مدرسه اصفهان به نمایندگی فیاض لاهیجی و فیض کاشانی در باب معاد جسمانی می‌پردازد. دانشمندان مدرسه حله با رویکردی کلامی فلسفی و با روش عقلی نقلی و منطبق با مضامین قرآنی و روایی به مسئله معاد جسمانی روی آورده‌اند و آن‌ها معاد را فقط جسمانی صرف می‌دانند. آن‌ها بر این عقیده هستند که انسان با همین جسم دنیایی در قیامت محشور خواهد شد. دانشمندان مدرسه حله کوشیده‌اند با ارائه سبک کلامی فلسفی که مبتکر آن سبک را می‌توان خواجه‌نصیرالدین طوسی نامید از آموزه‌های دینی دفاع نمایند. از آن‌طرف هم از ادله نقلی غافل نمانده‌اند و عقاید اساسی دین اسلام را با هر دو نوع دلیل (عقل و نقل) اثبات نموده‌اند و شیوه دین‌پژوهی آنان در اصول و عقاید و روش کلامی‌شان برگرفته از آموزه‌های قرآن و روایات بوده که بر اساس تبیین و احتجاج بر پایه عقل و وحی مبتنی است. اما دانشمندان مدرسه اصفهان با رویکردی فلسفی و با طرح اصولی همچون اصالت وجود و حرکت جوهری و تجرد قوه خیال تصویری از حیات پس از مرگ ارائه کرده‌اند. آن‌ها معاد را جسمانی می‌دانند امام تعریف خاصی از معاد جسمانی دارند. آن‌ها معاد را جسمانی مثالی می‌دانند که با اراده و اختیار انسان ساخته می‌شود که این نظریه چون مطابق با قرآن و روایات نمی‌باشد دانشمندان مدرسه اصفهان تلاش نمودند که معاد جسمانی را به‌وسیله آیات و روایات نیز به اثبات برسانند.