جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از وظایف حاکمان جامعه اسلامی برخورد و موضع‌گیری مناسب در قبال مخالفان سیاسی است. دوران کوتاه حکومت اميرمؤمنان علی علیه السلام به خاطر شرایط خاص حاکم بر جامعه آن روز، سرشار از مشکلات و مسائلی بود که مخالفان سیاسی آن حضرت، صحنه‌گردان اصلی آن بودند؛ به‌گونه‌اي‌که بخش اعظم خلافت ایشان، به ‌مواجهه با این گروه‌ها اختصاص داشت. هدف این نوشتار ارائۀ الگویی منطبق بر سبک برخورد امام علیه السلام با آنان در موقعیت‌های مختلف بوده که ضمن احترام و به رسمیت شناختن حقوق مخالفان و رعایت اصول مهم حکومت‌داری همواره سعی در هدایت و بازگرداندن آنان به آغوش جامعه داشته‌اند. در این پژوهش سعی شده با بررسی توصیفی و تحلیل محتوای مضمونیِ منابع مهم تاریخی و به‌طور خاص، سیره عملی امام علیه السلام، از دیدگاه حقوقی به مسئله نگریسته شود و مخالفت سیاسی، اختلاف عقیده و انتقاد از آیین حکومت داری به‌عنوان یک حق در نظر گرفته شود؛ نه اینکه جرم تلقی گردد. ضمن اینکه حقوق مخالفان سیاسی در قانون اساسی ایران و اکثر کشورها به رسمیت شناخته‌ شده است.

«بحران هويت» يا همان «نسيان خود» و بحران «ازخودبيگانگي»، مشکلي است که همواره گريبان‌گير بشر بوده است. اين پژوهش، با مراجعه به مضامين قرآني و روايي و استناد به آراي آيت‌الله جوادي آملي، ابتدا مفهوم روشني از بحران روحي «خودفراموشي» ارائه داده و در گام بعد،‌ جايگاه «خدافراموشي» و دين‌گريزي را در سلسله‌علل و سلسله‌نتايج «خودفراموشي» تبيين کرده است. يافته‌هاي اين پژوهش حاكي از اين است كه خودفراموشي نه به ‌معناي از دست دادن فطرت توحيدي، بلکه به ‌معناي عطف توجه به صورت مادي و غفلت از صورت نوعيه انسان و روح انساني است. اما در رابطه با جايگاه نسيان خدا، با توجه به اينکه طبق آيات قرآن کريم، اعتقاد به توحيد مقوّم صورت نوعيه انسان است، نسيان خدا منجر به نسيان خويشتن خواهد شد. از سوي ديگر، با نظر به آيات قرآن کريم مبني بر اينکه مبدأ و معاد يکي است و انسان مظهر تام و جميع اسماي الهي است، نسيان خويشتن نيز نهايتاً منجر به نسيان خدا خواهد شد. ازاين‌رو، «خدافراموشي» در سلسله‌علل و سلسله‌نتايج «خودفراموشي» قابل تحليل و بررسي است.