جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با اینکه نزاع بر سر قدرت سیاسی متهم نخست وعامل اصلی اختلاف و شقاق میان مسلمانان به نظر می‌رسد؛ اما با نگاهی عمیق‌تر این عوامل فکری و معرفتی بود که تاریخ اسلام را بدین‌سان رقم ‌زد. درک و برداشت‌های گوناگون و چه بسا متضاد عالمان دینی از کتاب و سنت صرفا به پیدایی نحله‌ها و مکتب‌های فکری گوناگون ختم ‌نشد بلکه سامانه اجتماعی و تنظیمات قدرت را نیز به شدیدترین وجه ممکن متاثر نمود. جستار فرارو از سر این اعتقاد که جریان‌های فکری تاثیرات شگرفی در تعالی و انحطاط جوامع و تمدن‌ها دارد، بررسی نقل‌گرایی معاصر )با تاکید بر مکتب تفکیک و آرای محمدرضا حکیمی) را در بستر تاریخی آن، پی گرفته است. نگرش مذکور هنوز هم به مثابه یک نیروی فکری جریان ساز و با پیامدهای اجتماعی گسترده عمل می‌کند، و بدون شک برخی تعارضات و تناقضات ذهنی و عینی موجود در سپهر اندیشگی و جهان اجتماعی مسلمان شیعی معاصر را نه تنها سمت‌وسوی خاصی می‌دهد که بدان شکل و شمایل ویژه‌ای نیز می‌بخشد. بنابراین هرگونه تلاش برای ارتقای فکری و فرهنگی و تحول اجتماعی و اصلاح دینی در اول قدم مستلزم شناخت دقیق و نقد نیرومند این نوع رویکردها است.