جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش‌ها و موانع اجرای برنامه‌ی درسی مبتنی بر تفاوت‌های فردی درس «دین و زندگی» در نظام آموزش و پرورش ایران انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از روش پدیدارشناسی و نمونه گیری هدفمند ملاک محور، دیدگاه بیست و سه نفر از متخصصان و دست اندرکاران حوزه‌ی تربیت دینی با ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مطالعه بیان‌گر آن است که اجرای این رویکرد با چالش‎هایی قبل و حین اجرا مواجه استاست. چالش-های قبل از اجرا عبارتند از ضعف در سیستم آموزشی و برنامه‎های درسی دانشگاه فرهنگیان، ضعف سیستم تربیت معلم در جذب و تربیت معلمان برخوردار از شایستگی حرفه‎ای، «کنکور» عاملی برای یکسان سازی، انعطاف ناپذیری اهداف و عدم استقلال معلم در انطباق دادن اهداف با تفاوت‎های فردی دانش‎آموزان، حاکمیت رویکرد موضوع محوری در طراحی برنامه درسی، تمرکز محوری در تهیه محتوا و عدم توجه به مؤلفه‎های بوم شناختی، عدم تناسب محتوا با نیازهای گوناگون دانش-آموزان، و چالش‎های حین اجرا نیز عبارتند از محدودیت در استفاده از مواد یادگیری متنوع آموزشی، ضعف دانشی و عملی معلمان در شیوه‎های تدریس، عدم «جذابیت و برانگیزانندگی» محیط یادگیری، عدم اختصاص زمان کافی به معلمان، تعداد زیاد دانش آموزان در کلاس درس، عدم امکان استفاده کافی از فرصت‎های یادگیری برون مدرسه‎ای، ضعف ارتباط میان خانواده و مدرسه، محدودیت امکانات و تجهیزات آموزشی فن آورانه و روزآمد و حاکمیت شیوه ارزشیابی شناخت محور. همچنین جهت مقابله با این چالش‎ها راهکارهای مقتضی ارائه شده است.

این‌ مقاله با هدف بررسی و نقد دیدگاه میلر درباره برنامه درسی معنوی براساس دیدگاه شهید مطهری انجام شد. برای این منظور آرای این دو اندیشمند درباره معنویت واکاوی شد. در بخش اول این مقاله، ویژگی‌های معنویت در دیدگاه میلر و در بخش دوم ویژگی‌های معنویت در دیدگاه شهید مطهری بررسی و تشریح شد و در بخش سوم نیز به نقد دیدگاه میلر درباره برنامه درسی معنوی براساس دیدگاه شهید مطهری پرداخته شد. نتایج آشکارگر دو نوع نگاه متفاوت نسبت به معنویت است: نگاه نخست معنویت اومانیستی که رویکردی غربی است و نگاه دوم معنویت الهی که رویکردی دینی و اسلامی است. معنویت از نگاه میلر ذیل نگاه نخست است، که ریشه در آموزه‌های مکتب اومانیستی دارد؛ ازاین‌رو انسان و ابعاد (نیازهای) دنیوی او هستۀ مرکزی و غایت آن را تشکیل می‌دهد که در پرتو گزینش رویکرد تلفیقی از آیین‌های الهی و غیرالهی دسترس‌پذیر است؛ درحالی‌که شهید مطهری با رد دیدگاه اومانیستی صاحب‌نظرانی همانند میلر، معنویت را امری فطری و الهی دانسته، که بر محوریت حق مبتنی است و جز با آموزه‌های الهی و دینی به‌دست نمی‌آید؛ ازاین‌رو دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت باید آگاه باشند که نه تنها رویکرد جدیدِ غرب درباره معنویت، از روی اشتباه و تصور نادرست، معنویتی ناب و حقیقی تلقی نشود، بلکه از پیامدها و آثار پیدا‌و‌پنهانِ به‌کارگیری این رویکرد بر مخاطبان نظام آموزشی نیز آشنایی داشته باشند.

این پژوهش با هدف شناسایی پیام‌های مرتبط با خویشتن‌داری جنسی دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم به‌منظور تدوین محتوای مطلوب انجام شده است. روش پژوهش، پیمایشی−توصیفی و جامعه آماری شامل دانش‌آموزان دختر پایه‌های اول، دوم و سوم متوسطه دوم حاضر در کلاس‌های آموزشی تابستانه سال 1393−1394 شهرستان بهشهر بود. با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای136 نفر از دانش‌آموزان در این پژوهش شرکت داده شدند. روش این پژوهش برای پاسخ‌گویی به سؤال پژوهش به‌منظور شناسایی پیام‌های مؤثر بر خویشتن‌داری جنسی از نظر دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه دوم، استفاده از پرسش‌نامه محقق‌ساخته بود. برای تحلیل داده‌ها نیز از آمار در دو سطح توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (مقایسه میانگین با یک ادعا) و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss16 استفاده شد. نتایج نشان داد پیام‌های مستخرج از منابع تربیت جنسی، از نظر دختران به‌طورکلی در سطح «نسبتاً مطلوب» و سطح «مطلوب» قرار گرفتند. دانش‌آموزان مؤلفه‌های «ترهیبی جسمی»، «ترغیبی معنوی»، «ترهیبی روانی»، «ترغیبی اجتماعی»، «بهشت»، «ترهیبی معنوی» و «ترغیبی جسمی» را جزء مؤلفه‌های «مطلوب» ارزیابی و مؤثرترین پیام‌ها بر میزان خویشتن‌داری خود عنوان کردند. بنابراین، پیشنهاد می‌شود برنامه‌ریزان تعلیم و تربیت به دستاوردهای این پژوهش در تدوین محتوا برای تربیت جنسی در دوره متوسطه توجه کنند.