جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دعای شریف فرج، دعائی است با مفاهیم بلند و پرمحتوا که شیخ طوسی و شیخ کفعمی و دیگر بزرگان در کتاب ­های خود، آن را نقل کرده ­اند. بدیهی است کلام اهل بیت (ع) به عنوان همتایان قرآن کریم، همانند آن، علاوه بر معنا و مقصود ظاهری، دارای معاریض و باطن­ هایی است. در این نوشتار به گوشه ­ای از معارف باطنی این دعا، یعنی مقصود از بلا و سختی­ ها و ریشه مشکلات، یعنی هبوط و دوری انسان از مبدأ و فقدان حاکمیت ولی الهی و زندگی زیر سلطه و قواعد حاکمان ظالم و گرفتاری در ظلمت­ کده طبیعت و راه­ های رهایی از بلا با رفع موانع و درمان دردها، با استناد به آیات و روایات، بدون پرداختن به معانی لغوی رایج، اشاره شده است. روش این پژوهش توصیفی بوده و نوع جمع ­آوری و تحلیل داده­ ها کتابخانه­ ای می­ باشد.

اومانیسم یا انسان‌گرایی مدرن یکی از مکاتبی است که انسان را محور همه چیز قرار می‌دهد و اصالت را به اراده و خواست او متعلق می‌داند. از دیدگاه امام موسی صدر، این مکتب مانع نقش‌آفرینی مؤثر دین در جهان امروز شده است. به سبب اهمیت این موضوع، هدف از این پژوهش، که با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و انتقادی انجام شد، نقد مبانی این مکتب با توجه به آثار و آرای امام موسی صدر بود تا به این پرسش پاسخ دهد که انسان‌گرایی نوین چگونه مانع نقش‌آفرینی دین در زندگی فردی و اجتماعی می‌شود. یافته‌ها و نتایج نشان داد دین امروزه بر اساس فلسفة عینیت‌گرایی، به‌ویژه در غرب، یک اُبژه (متعلق شناسایی) تلقی می‌شود که تجربة حسی را مقدم بر شناخت ذهنی می‌داند و مفاهیم را مستقل از عواطف و سلایق محسوب می‌کند. بنابراین، دین در زندگی انسان غربی تجلی و نمود ندارد؛ مانند اومانیسم، که با خودمحوری همه چیز را بر اساس منافع شخصی و حزبی تفسیر می‌کند و از خدامحوری و دین و اخلاق فاصله می‌گیرد و باعث رشد تک‌بُعدی بشر و تبدیل حب ذات به خودپرستی و رواج دیکتاتوری و استعمار و تبعیض و سرمایه‌داری طغیانگر می‌شود. صدر، با انتقاد از این جریان، معتقد است علم و عقل بشری به‌تنهایی برای سعادتمندی دو جهان کافی نیست و باید خدامحوری و شناخت حقیقت دین و تربیت فراگیر در کنار علم و عقل مورد توجه قرار بگیرد تا موجب تکامل و سعادت فردی و اجتماعی بشر شود.

هدف تبیین فراگیری مسئله زکات، از آیات، اخلاق اقتصادی و اجتماعی قرآن کریم، بعنوان کتابی جهانی و پاسخگوی نیازهای ثابت و متغیرزندگی همگام با تحولات جوامع است. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی، مسئله زکات جامع را بر این اساس، که هر چیزی زکاتی دارد؛ از دیدگاه آیات قرآن و روایات بررسی کرده است. یافته مقصود از ادای زکات، که همطراز نماز قرار داده شده، «زکات جامع» است که محدود به اموال نبوده و مختص قشر خاصی نیست؛ و شامل زکات در همه مسائل زندگی می باشد. نتیجه هم‌‌پوشانیِ مفهومی زکات با صدقات، انفاق واحسانات، و تعمیم آن بر دیگر مصادیقی نظیر زکاتِ : علم، جاه، عقل، خانه، نعمت، قدرت، جمال و ...، در تضمین طهارت مالی و پاکی تولد، تلطیف عواطف، گشایش در عقده های محرومان و درمان خصلت‌های بخل و طمع و پرورش صفات گذشت و ایثار، نقش بسزایی دارد. لذا پیوسته به زکات همراه نماز، سفارش شده است.

هدف : تبیین مبانی قرآنی ضرورت رویکرد مطالعات میان رشته ای در پژوهشهای دانشگاهی و مراکز علمی و تحقیقاتی کشور. روش : به شیوه تدبر در آیات، روایات و نظرات مفسران بوده و استنادات آن کتابخانه ای می باشد. یافته ها : در معنی و مقصود از آیه « ... الّذین جعلوا القرآن عضین » احتمالات زیادی بین مفسران مطرح شده است . که یکی از آنها، جزیره ای دیدن موضوعات قرآن و نادیده گرفتن یکپارچگی آیات الهی می باشد. همان طوری که مسائل مختلف زندگی به مانند اعضای بدن، باهم ارتباط داشته و در یک دیگر تاثیر می گذارند. قرآن نیز برای انسان و کتاب زندگی اوست، لذا پرداختن به مسئله ای در قرآن با در نظر گرفتن سایر موضوعات مرتبط، به روشنایی و واقع بینی در فهم مسائل پژوهشی و نیز بومی سازی علوم کمک کرده و به نتایج مثبت و روشن تری منتهی می شود. نتیجه گیری : در این مقاله با استناد به جامعیت و یکپارچگی آیات قرآن و چند وجهی بودن سوره‌های آن در عین ضابطه ‌مندی و معیار پذیری، بر ضرورت نگرش جامع ‏گرایانه جهت مطالعات میان رشته ای تاکید شده است.

هدف این مقاله مقایسه وظایف و سرنوشت بنی اسرائیل و مسلمانان در قبال "خلافت" و "وراثت" ظاهری و باطنی، و تحلیل آن با تکیه بر آیاتی از سوره مائده می‌باشد. روش مقاله تحلیلی توصیفی با تدبر در آیات و روایات و استناد به داده‌های تاریخی و تفسیری است. یافته‌های بحث به این ترتیب است که عهد خدا که ولایت و امامت، یعنی همان "خلافت" و "وراثت" باطنی و معنوی است، با نصب خلافت ظاهری تکمیل می‌شود. انسان‌های پاک و مطهر، وارث این دو خلافت بوده و حاکمیت بر زمین مقدس، مظهر و نماد وراثت ظاهری به پشتوانه خلافت باطنی می‌باشد. خلافت معنوی، سبب حفظ خلافت ظاهری و سرزمینی است. امت اسلامی هم همانند بنی اسرائیل، به واسطه دوری از "خلافت" ظاهری و باطنی، از حقیقت اسلام محروم شده نتوانستند آن را حفظ نمایند، لذا الان بیت المقدس، خارج از دسترس مسلمانان است.

قرآن کریم به عنوان کتاب زندگی ، علاوه بر حقایق ، مراتب نزول و معانی باطنی اش، دارای ظاهری با درجات طولی متناسب با ظرفیتهای مختلف افراد می باشد. لذا بدیهی است که بعنوان کاملترین کلام الهی در عین عمق و جامعیت، سادگی عموم مخاطبین و طراوت همه زمانها را در نظر گرفته باشد. بنحوی که الفاظ آیات، بطور مطابقى بر آن معانی دلالت بکند، به شکلی که هر معنایى مخصوص به افق و مرتبه اى از فهم و درک باشد. هدف این مقاله ، ارائه و تبیین درجات معنایی ظاهر آیات است. روش کار در این پژوهش، به شیوه معنا شناختی «شینیا ماکینو» می باشد ، که با استفاده از کلید واژه های مرتبط با موضوع، آیات مربوطه فیش برداری شده، سپس با استفاده از قراین و تطبیق آیات بریکدیگر و روایات وارده در تفسیر آنها، مراحل بهره مندی از قرآن در ده مرتبه : قرائت ، ترتیل، تلاوت، تفکر، تعقل، تدبر، تاویل ، تذکر، علم من الکتاب و علم الکتاب ، برآورد شده است .

در موضوع هدایت با عبارت‌ها و عناوین مشابه و نزدیک به هم کار تحقیقی فراوانی انجام گرفته است، اما به علت گستردگی دامنه موضوع و با توجه به ظرفیت بسیار بالای قرآن کریم در استنباط معارف مورد نیاز بشری، هنوز قطره‌ای از اقیانوس بیکران کتاب الهی در معرض مطالعه علاقه‌مندان به معارف وحیانی قرار نگرفته است. این مقاله ضمن اشاره کلی به موضوع هدایت در قرآن، در صدد مفهوم‌شناسی هدایت به روش تدبر در آیات الهی است. در این مفهوم‌شناسی علاوه بر معنای لغوی واژه، حد اقل به پنج موضوع متعلقات، اسباب و آثار هدایت، ویژگی مهتدین و وضعیت قبل از هدایت نیز توجه شده است.