جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این رساله تبیین فلسفی توحید در نهج البلاغه، تحلیل و نقد دیدگاه ابن ابی الحدید و ابن میثم بحرانی است. اصل توحید، جامع تمام معارف قرآنی و اولین خواسته ی الهی از بشر و تنها راه رسیدن به سعادت است. لکن حقیقت توحید همچنان از اسرار فاش نشده است که سبب شک بسیاری از دانشمندان یا تصور ناصواب از آن شده است و همچنین برای تبیین حقیقت آن باید از قرآن و سنت مدد جست . از این رو این تحقیق به تبیین توحید ناب از منظر نهج البلاغه را هدف قرار داده است و در این راستا دو شرح مهم آن یعنی شرح ابن ابی الحدید و ابن میثم بحرانی را محور تحقیق قرار داده است. بر اساس این تحقیق می توان گفت: توحید ذاتی به معنای واحدیت و بساطت حق تعالی و توحید صفاتی به معنای عینیت صفات الهی با ذات و توحید افعالی به معنای صدور جمیع افعال از حق تعالی- در خلقت ابتدایی و استمرار وجود- و توحید عملی به معنای خالص شدن برای خدا در نهج البلاغه مطرح شده است. اقسام توحید، به معانی فوق، با استدلال عقلی اثبات و در آیات قرآن بدان ها اشاره شده است. در شرح ابن میثم بحرانی اقسام توحید- مطابق معانی فوق- مورد توجه قرار گرفته و توسط شارح محترم بسط و تفصیل داده شده است. در شرح ابن ابی الحدید به معنای توحید ذاتی و افعالی- مطابق معانی فوق- تصریح شده و شارح محترم در بحث توحید افعالی از دیدگاه معتزله تبعیت نکرده است ولی در توحید صفاتی فقط به بیان عدم زیادت صفات الهی از ذات اکتفاء نموده است و عبارت صریحی بر عینیت صفات با ذات مطرح نمی کنند. بحث توحید عملی هم در این شرح مورد توجه جدی قرار نگرفته و در مجلدات مختلف آن بیشتر به مباحث تاریخی پرداخته شده است.