جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حریم خصوصی در لغت به معنای هر امر شخصی و اختصاصی است که دیگران از دسترسی، افشا و انتشار آن منع شده¬اند. این واژه در اصطلاح علومی مانند: حقوق، اخلاق و روان¬شناسی کاربرد فراوان داشته و به گفته صاحب¬نظران ارائه تعریف واحدی از آن دشوار می¬باشد. اما می¬توان گفت که معنای آن حقی است که افراد، بر اساس آن می¬توانند تعیین کنند که دیگران تا چه اندازه می¬توانند اطلاعاتی درباره آنان داشته باشند. برای شناسایی مصادیق حریم خصوصی دو ضابطه به عنوان «ضابطه نوعی» و «ضابطه شخصی» وجود دارد. در ضابطه نوعی به عرف و فکر غالب انسان¬ها مراجعه می¬شود، ولی در ضابطه شخصی، خود شخص تعیین کننده محدوده و مصداق حریم خصوصی می¬باشد. منازل، اماکن خصوصی، جسم افراد، اطلاعات شخصی و ارتباطات خصوصی از مهمترین مصادیق حریم خصوصی می¬باشد. ورود بدون اجازه، بازرسی-های بدنی، شنود انواع مکالمات، افشا و دسترسی به اطلاعات شخصی و تفتیش در باورهای دیگران از مهم-ترین مصادیق نقض حریم خصوصی است. واژه حریم خصوصی هر چند به صورت صریح در آیات و روایات مطرح نشده است، ولی مباحث مربوط به آن، هم موضوع برخی از آیات بوده و هم در روایات فراوانی بدان پرداخت شده است. حریم خصوصی در آیاتی چند موضوع سخن قرار گرفته که مهم¬ترین آن¬ها آیه 12 سوره حجرات و آیات 27 و 28 سوره نور می¬باشد. نگارنده با مراجعه به کتب تفسیری معتبر شیعه و سنی و با لحاظ ترتیب تاریخ نگارش آن به مقایسه و تحلیل تطبیقی آن¬ها پرداخت کرده است. حریم خصوصی موضوع روایات فراوانی نیز واقع شده است. در این روایات معصومین علیهم السلام به مصادیق نقض حریم خصوصی اشاره فرموده و شدیـدا ارتکـاب آن¬ها را نـهی کرده¬اند. مـصـادیقی چـون: 1. تجسس و تفتیش، 2. ورود به منازل بدون اجازه، 3. استراق بصر، 4. استراق سمع، 5. سوء ظن، 6. نمیمه و غیبت، 7. اشاعه فحشا و هتک ستر و 8. خیانت در امانت، موضوع روایات مزبور می¬باشد. حریم خصوصی در ابعاد مختلفی قابل بررسی است. از میان قلمروهای فراوان آن، نویسنده به شش قلمرو مهم و کاربردی ذیل بسنده کرده است: 1. حریم کالبدی و بدنی که مهمترین نمود آن در بحث ستر عورت و روابط پزشک و بیمار جای پیگیری دارد، 2. حریم روان-شناختی و محرمانه ماندن روحیات درونی انسان¬ها، 3. حریم شغلی و مخفی ماندن اطلاعات مربوط به شغل و درآمد افراد، 4. حریم منزل مسکونی در ابعاد بصری، س