جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ایمان محور دین است و در فرهنگ اسلامی از اصول فضایل محسوب می شود. در اسلام بحثهایی که بر سر مفهوم ایمان بوجود آمد نقطه شروع تفکرات جدید ، بوجود آمدن اختلافات داخلی و فرقه های جدید و تاثیرات سیاسی و اجتماعی زیادی گردیده است و در آینده نیز مسلمانان و جامعه اسلامی از این تاثیرات بی نصیب نخواهند بود. معرفت نیز دارای اهمیت و ارزش خاصی است تا جایی که عرفا ، آنرا هدف خلقت ، مهمترین چیز ، ستون دین ، اولین فریضه و اولین احتیاج انسان می دانند. هدف از این تحقیق بررسی موضوع ایمان و معرفت و نسبت بین آنها از دیدگاه عرفا و صوفیان در بازه زمانی قرن سوم تا ششم (ه.ق) می باشد. در بررسی ایمان سه رویکرد فیلسوفانه ، عارفانه و رویکرد جامع وجود دارد در رویکرد عارفانه ، ایمان فراتر از عقل و معرفت است. برداشت عمومی این است که ایمان تصدیق به قلب ، اقرار به زبان و عمل به ارکان است. با توجه به اینکه گرایش صوفیان و عرفا گرایشی باطنی است. معنای ایمان در دیدگاه آنها به معنایی باطنی کشیده شده است تا جائی که کفر یعنی نقطه مقابل ایمان را به معنای دیدن خود یا دیدن کثرات می دانند. در فرقه های مختلف اهل تصوف و عرفان این اتفاق نظر وجود دارد که رسیدن به حقایق اشیاء تنها به وسیله کشف و شهود قلبی حاصل می شود. و مسیر رسیدن به این شناخت سیر و سلوک و ریاضت است ونه برهان و عقل و استدلال . محل کسب معرفت فقط عقل نیست بلکه محل اصلی کسب معرفت ، قلب است. کلید معرفت ، معرفت نفس است. در نسبت معرفت و ایمان سه نظر وجود دارد ، ایمان از جنس معرفت است ، معرفت زیر بنای ایمان است و یا ایمان مقدمه معرفت است. از منظر اکثر عرفا معرفت زیر بنای ایمان است ولی این معرفت از طرف خداوند داده می شود. ایمان ، فعل بنده ولی به هدایت حق است. معرفتی که مد نظر عرفاست با شهود به دست می آید ، کسی که به شهود رسیده است ، ایمانش ، ایمان به غیب نیست،ایمان به عیان است. نتیجه قطعی چنین معرفتی ، ایمان و یقین است. ایمان آوردن نیز در بوجود آمدن معرفت مؤثر است. خصوصاً زمانی که متعلق ایمان ، اموری باشد که بشر از طریق ابزارهایی حسی نتواند درباره آن شناختی حاصل کند. مسائلی هستند که به راحتی قابل درک نیستند و همچنین درک و معرفت آنها ، بخششی است ، باید ابتدا به آنها ایمان آورد تا اینکه خداوند وصول به آنها را روزی کند.