جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اماميه در مباحث كلامي خود، بر 5 آيه اولي الامر، تطهير، ولايت، مودت و مباهله تاكيد دارند. بررسي تطبيقي تفاسير اماميه و زيديه از آغاز تا پايان عصر آل بويه در نيمه سده پنجم، از اين آيات و شناخت شباهت ها و تفاوت هاي تفسيري آنها، مساله اصلي اين مقاله است و دامنه آن به تفاسير ابوالجارود، مقاتل بن سليمان، قمي، حبری، فرات كوفي و شيخ طوسي محدود شده که در سه دوره اولیه (تا سال 150هجری)، میانی(تا پایان غیبت صغری در 329هجری) و پایانی(دوره آل بویه) طبقه بندی خواهد شد. در ابتدا مشخص شد كه تفسير مقاتل كمترين شباهت را به تفاسير شناخته شده زيدي و اثني عشري دارد و از اين رو در نتايج به دست آمده در نظر گرفته نخواهد شد. در ميان تفاسير باقي مانده بررسي هاي صورت گرفته نشان مي دهد كه از نظر روش و محتوا (تفسير حديثي) شباهت هاي فراواني ميان تفاسير اثني عشري و زيدي وجود دارد. عموم اين تفاسير، را مي توان روايي شمرد كه همگي در پي اثبات نزول اين آيات درباره 5 تن هستند هرچند تاكيد بر نقل روايات در ميان تفاسير زيدي، برجسته تر به نظر مي رسد. شيخ طوسي تنها مفسري بود كه علاوه بر نقل حديث، به دلالت هاي کلامی هم پرداخته بود. استنتاجهای کلامی شیخ طوسی نشان می دهد که مفسران پیشین، بیش از هر امری متوجه تعیین شخص جانشین پیامبر بودند ولی در دوره آل بویه، تفسیر این آیات به سمت اثبات ویژگی های امام جمله عصمت آنها حرکت کرده است.