جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خطبه غدیر به عنوان یکی از مهم‌ترین سخنرانی‎های پیامبر اکرم(ص) در میان جمع کثیری از مسلمانان در سال دهم هجرت ایراد گشته و حاوی پیام‌های بسیار مهمی است که مطالعه دقیق آن برای آشنایی با ماهیّت حقیقی دین اسلام و ارکان اصلی آن ازجمله امامت و ولایت، ضروری می‎نماید. از آنجا که این خطبه در سه نقل متفاوت گزارش شده، لذا بررسی دقیق محتوای آن‌ها به منظور کشف ارتباط این متون جهت دستیابی به محتوای کامل فرمایش پیامبر اکرم(ص)، نیازمند بهره‌گیری از روش‎های تحقیق میان‌رشته‌ای متن محور و معتبری است که قابلیّت تجزیه دقیق متون و ترسیم الگوی کلی متن را داشته باشد. به همین منظور در این پژوهش تلاش شده با بهره‌گیری از روش‌ «تحلیل محتوا»، ابتدا هرکدام از سه متن گزارش شده به‌عنوان خطبه غدیر، جداگانه تحلیل و سپس با استفاده از تکنیک «تحلیل محتوای مقوله‌ای»، ساختار هندسی هرکدام از این متون به جهت مقایسه تطبیقی با یکدیگر ترسیم گردد. یافته‎های تحقیق نشان می‌دهد این سه گزارش با وجود اختلافات اندک، شباهت‌های محتوایی بسیاری داشته و بر مضامین و مقوله‌های خاص و ثابتی تأکید دارند و این قابلیّت را ایجاد می کند تا ساختار هندسی آن‌ها با یکدیگر ادغام شوند. بی شک نتایج این تحقیق، زمینه اثبات اصالت و اعتبار هر سه خطبه را فراهم می آورد

خطبه غدیر به مثابه یکی از مهم‌ترین و آخرین سخنان پیامبر اکرم (ص)، پیام‌های مهمی را در خود گنجانده و مطالعه آن برای آشنایی با ماهیّت دین اسلام و ارکان اصلی آن ضروری است. با این وجود، نقل تاریخی این خطبه در سه حجم متفاوت و نیز اختلاف در برخی مضامین و عبارات آن‌ها، ضرورت تحلیل و بررسی محتوای این نصوص را مضاعف نموده است. در این پژوهش تلاش شده با بهره‌گیری از روش‌های تحقیق میان‌رشته‌ای و نوین، اولاً هرکدام از سه متن گزارش شده به ‌عنوان خطبه غدیر، به‌طور جداگانه تحلیل و بررسی شود، ثانیاً با مقایسه تطبیقی این سه متن، میزان مشابهت‌ها و افتراق‌ها و لایه‌های همخوان و ناهمخوان را تعیین نموده، و ثالثاً با ارائه تحلیلی کمّی و کیفی، مقدمات لازم برای نقد و بررسی محتوای این خطبه و نیز ورود به تحلیل‌های گفتمانی جهت شناسایی زمان پیدایش هر کدام از سه خطبه و زمینه‌های تاریخی انتشار آن‌ها را فراهم نمود. به همین دلیل ضمن استفاده از روش «تحلیل محتوا» به‌عنوان یکی از روش‌های مناسب برای تجزیه و تحلیل متن، در گام اول با تکنیک «تحلیل مضمونی» هرکدام از خطبه‌ها به مثابه متنی مستقل، به‌طور دقیق و عمیق شناسایی و تجزیه شده، و در گام دوم با استفاده از تکنیک «لایه‌شناسی مضمونی» به مقایسه تطبیقی این متون پرداخته و لایه‌های همخوان و ناهمخوان را شناسایی نموده‌ایم.