جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«مشروعيت» از جمله مسائلى است كه همه نظام هاى سياسى در مواجهه با آن قرار گرفته و بايد پاسخى مناسب براى آن داشته باشند. نظام سياسى اسلام در مواجهه با مسئله «مشروعيت»، ضمن طرح نظريه «مشروعيت الهى»، ساير نظريه هاى مشروعيت را به چالش مى كشد. نكته مهم آنكه نظريه «مشروعيت الهى» مبتنى بر «نگرش توحيدى» است و از طريق لوازمات و استلزامات «آموزه توحيد» استنباط مى گردد. اين امر متوقف بر آن است كه آموزه توحيد را از حالت انتزاعى و تجريدى، كه در علم كلام از آن بحث مى شود، رهانيده و به مثابه آموزه كاربردى بدان نگريسته شود. اين پژوهش، كه به صورت توصيفى ـ تحليلى صورت گرفته، بر آن است كه با استفاده از استلزامات سياسى آموزه «توحيد»، ضمن اثبات نظريه «مشروعيت الهى»، نظريه هاى «مشروعيت مردمى» و «مشروعيت دوگانه» را نقد و ارزيابى كند.

سيدقطب ازجمله متفكرانى است كه به كلامى بودن مسئله حكومت دينى اعتقاد دارد و مى كوشد مبانى كلامى حكومت دينى را از منظر روايات و آيات قرآن بيان كند. وى معتقد است: حق حكومت كردن و وضع قوانين در جامعه اختصاص به خداوند دارد و اگر جامعه بر اساس اين قوانين اداره نشود دچار جاهليت است. سيدقطب تنها راه نجات از جاهليت را برپايى حكومت دينى و اجراى قوانين الهى در جامعه مى داند. وى معتقد است: بر اساس اين مبانى كلامى، مشروعيت حكومت دينى در صورتى حاصل مى شود كه حاكم آن بر اساس آراء مردم انتخاب شود. با بررسى مبانى كلامى، كه سيدقطب در زمينه حكومت دينى بيان كرده است، مشخص مى شود كه نظريه وى در زمينه مشروعيت سياسى حكومت دينى با مبانى كلامى مقبول وى متناسب نيست. اين مقاله با روش تحليلى ـ توصيفى به دنبال بررسى رابطه مبانى كلامى سيدقطب در زمينه حكومت دينى با نظريه وى درباره مشروعيت حكومت دينى است.