جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اين رساله به بحث در اينکه عالم و آنچه در آن است حادث است و جز خداوند متعال ازلي نيست، از ديد فلسفي پرداخته است. در ذريعة گويد: که درنسخه چاپي تاريخ نگاشتن اين رساله سال (1219) آمده، ولي درست نيست زيرا که مؤلف از شاگردان ملا صدراست. از شيخ حسين بن ابراهيم تنكابني، زنده در 1104ق است كه بر ضد ملاصدرا و در اثبات حدوث واقعي نگاشته است. در حاشيه مشاعر ملاصدرا (ص107-110) بسال 1315ق. در تهران همراه «عرشيه» ملاصدرا چاپ سنگي شده است. در آن به ابطال زمان موهوم نيز پرداخته است. رساله كوتاهي است در اثبات اصالت وجود گويا از شيخ حسين تنكابني در يك مقدمه و سه عين با اين عناوين: مقدمه: در آنكه وجود صاحب حقيقت عينيه مي باشد و بذاته موجود است. عين اول: در مرتبه حق كه موجود صرف هستي بخش است عين دوم: وجود منبسطي كه عمومش بعنوان كليه نيست بل بنحوي ديگر است عين سوم: وجود متعلق بغير، وجوديست مقيد بوصف زايد در آن از ملاصدرا، قونوي، علاء الدوله مطالبي نقل شده و در اثنا ابياتي به فارسي نيز ذكر شده است در اينكه عالم و آنچه درآنست حادث و جز خداوند متعال ازلي نيست، اين بحث از ديد فلسفي نگاشته شده و در ذريعه 1/89 گويد كه در نسخه چاپي تاريخ نگاشتن اين رساله 1219 آمده ولي درست نيست زيرا كه مؤلف از شاگردان ملا صدرا است. اين رساله در حاشيه مشاعر در تهران 1315 بچاپ رسيده. (مهدي ولايي) در هامش مشاعر و عرشيه ص 107-110 بچاپ رسيد. (محمد تقي دانش پژوه) [نقباء البشر ص 512؛ التراث العربي 2/383؛ الذريعة 1/89؛ مرعشي 11/140 و 27/214؛ الهيات تهران ص 377؛ كتابخانه مجلس شورا 5/203؛ اعيان الشيعه 25/16-20؛ معجم المؤلفين عمر رضا كحاله؛ مجلس شورا 9/544 و 9/700 و 10/987؛ دانشگاه تهران 16/311؛ فهرست سپهسالار 4/300؛ الهيات مشهد 2/130؛ افشين عاطفي ص 93؛ مرعشي 7/356؛ فهرست آستان قدس 4/108؛ كتابخانه مدرسه آخوندص 1395؛ دانشگاه تهران 9/881 و 20/398؛ نشريه 5/225 و 11/724؛ عكسي مركز احياء 6/427؛ فهرست مولفين مشار 2/688-689؛ فهرست عربي مشار 439؛ مكتبة امير المومنين 1/13]

رساله موجزي است در بيان اصناف مردم در روز قيامت، مؤلف مردم را به شش صنف تقسيم نموده و هر كدام را داراي مرتبه اي خاص از سعادت و شقاوت دانسته است. قبل از بحث، مقدمه اي دارد فلسفي كه عوالم را منحصر در عالم عقلي، خيالي و حسي نموده است (سيد محمود مرعشي) مؤلف از ده شاگرد درجه اول ملاصدرا (عشره مبشره) است، كه به شيخ حسين مغفور هم ناميده مي شود و «مغفور» تخلص وي ميباشد از تأليفات وي اثبات حدوث عالم، حاشيه خفريه، منتخب تعليقات بوعلي، وحدت وجود [اين رساله با تصحيح سيد جلال آشتياني در مجموعه منتخبات آثار حكماي ايران چاپ شده است] ميباشد. اما كتاب فوق را درميان آثار وي كه در كتب مخلتف آمده، نيافتيم احوال حسين تنكابني و شهادت و دفن او در رابق در رياض العلماء ج3ص114 و اعلام الشيعه قرن 12ص 191 ديده مي شود (علينقي منزوي) وي مردمي را كه در روز قيامت بزندگاني باز ميگردند 6 دسته (صنف) و هر يك را داراي مرتبه اي خاص از شقاوت يا سعادت دانسته و قبل از بيان اصناف مردم مقدمه اي نگاشته در بيان عوالم و نسانها بزبان اصحاب فلسفه اشراق. در اين مقدمه گويد: عوالم منحصر در سه است: عالم عقلي، عالم خيالي، و عالم حسي و درباره هر يك به تحقيق اجمالي پرداخته است. (عبد الحسين حائري) رساله موجزي است در بيان اصناف مردم در روز قيامت و مراتب هركدام از حيث سعادت و شقاوت. نويسنده مقدمه اي فلسفي در تقسيم عوالم به عالم عقلي و خيالي و حسي نوشته و سپس مردم را به شش صنف تقسيم كرده است. آغاز كتاب: الحمدلله المتوحد في ذاته المتفرد في ديمومية صفاته و المتحد بالسلطنة و التدبير و المستأثر في إجراء قلم القضا علي ألواح التقدير و التصوير. . و بعد فقد كنت متأملاً في بعض الأسحار في باب أحوال صنوف الناس عند رجوعهم إلي دارالبقاء و القرار انجام كتاب: فهم علي درجاتهم تابعون لأصحاب اليمين و خدام لأهل الجنة فيكون صننوف الإنسان مع حالاتهم علي ستة و الله أعلم بحقائق الأمور [كتابخانه ملي 11/527؛ مرعشي 31/719؛ فهرست نسخه هاي خطي كتابخانه مجلس شوراي ملي 9/308؛ بزرگان تنكابن 91؛ رياض العلماء 2/34؛ شيخ علي حيدر 3/629؛ دانشگاه تهران 16/649 و 20/400؛ مجلس شوراي ملي 11/173؛ مجلس شورا 9/308؛ عكسي مركز احياء ميراث 5/242؛ مدرسه آيت الله بروجردي 95؛ 3/472]

شرح تجريد از قوشچي و حاشيه آن از شمس الدين محمّدبن احمد خفري است. مؤلف از اعاظم شاگردان ملاصدرا و مؤلف کتاب <اثبات حدوث العالم> است. آقا جمال خوانساري از اين حاشيه در حاشيه خودش بر حاشيه خفري نقل مي نمايد. حاشيه اي است با عناوين « قوله - قوله » و در ذي حجه 1057 تاليف آن به پايان رسيده است . حاشيه از شيخ حسين بن ابراهيم تنكابني، حكيم اشراقي (شهيد 1101 يا 1105ق) از شاگردان ملاصدرا (د 1050ق/1640م). (احمد منزوي) اين حاشيه بر شرح تجريد جديد قوشچي نگاشته شده و بر اساس نسخه كتابخانه مسجد اعطم قم، به سال 1057ه.ق به انجام رسيده. (سيد محمود مرعشي) آغاز كتاب: الحمدلله المتفرد في الديمومية و السلطان المتوحد بالبقاء و الدوام الذي اشم رايحة العدم و البطلان و نادي وجوده في عالم الامكان..کل من عليها فان و يبقي وجه ربک ذوالجلال و الاکرام .... و الصلوة علي اشرف الانسان المبعوث علي کافة الانام.. انجام كتاب: و هذا البرهان و ان لم ينفع للمتوسطين فضلا عن الناقصين للابتنائه علي کثير من الاصول الفلسفية و المقدمات الطويلة لکنه من ارتاضت نفسه بالفلسفة يرجح علي کثير من البراهين [مرعشي 26/294 ؛ اعلام 1/646 حسين تنكابني ؛ طبقات 12/191 ؛ دائرة المعارف اسلامي 1/139 ؛ مدرسه سليمانيه ص 9 ؛ عكسي مركز احياء 4/159 ؛ مرعشي 26/294 ؛ ذريعه 6/65 ؛ اعلام 1/646 حسين تنكابني ؛ طبقات 12/191 ؛ دائرة المعارف اسلامي 1/139 ؛ الذريعة 6/65؛ التراث العربي 2/245 <حاشية اثبات الواجب> ؛ آية الله فاضل خونساري 2/91؛ فهرست آستان قدس 11/91؛ مرعشي 28/362؛ معجم المؤلفين 3/306؛ الهيات تهران ص 335 ؛ نشريه 5/385 ؛ فهرست الفبائي آستان قدس ص 190 ؛ كتابخانه عمومي اصفهان 1/332 ؛ شيخ علي حيدر 1/326 ؛ تراثن س13ش/1 164 ؛ ميراث اسلامي 8/463 ؛ مكتبة اميرالمؤمنين 2/351 و 2/357؛ رايانه آستان قدس]