جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در حال حاضر، توجه به عوامل فرهنگی و اعتقادی در ژئوپلیتیک، جنبه‌های دیگری از همنشینی جغرافیایی را مطرح ساخته که از نمونه-های آن می‌توان به تفکر شیعی اشاره کرد. تا پیش از انقلاب اسلامی، دین اسلام دینی فاقد کارکردهای سیاسی محسوب می‌شد، اما انقلاب اسلامی ایران جنبه‌های بالقوه سیاسی آن‌را بالفعل ساخت و تفکر شیعی با انسجام ساختاری در ایران نشان داد که توانایی به ظهور رساندن یکی از بزرگ‌ترین انقلاب‌های تاریخ را دارد. همچنین تحولات اخیر در خاورمیانه و دولت – ملت سازی در عراق که به افزایش نقش شیعیان در ساختار هرم سیاسی در این کشور و بازیابی هویت شیعیان در منطقه منجر شده است، سبب ظهور نگرش‌های جدیدی در قبال چشم‌انداز سیاسی- امنیتی منطقه خاورمیانه شده است. در این میان ژئوپلیتیک تشیع یکی از مهمترین نگرش‌های سیاسی است که از سوی دولت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بارها مورد توجه قرار گرفته است.نقش حساس این عنصر در صحنه سیاست بین‌المللی باعث شد تا ژئوپلیتیک کشورهایی که تمام یا اکثریت جمعیت آنها مسلمان و بالاخص شیعه بودند، در نگرشی مجدد ارزیابی شود. این امر در حیطه‌ای که پیوستگی جغرافیایی و جایگاه خاص این حیطه از جهان به لحاظ دسترسی به عظیم‌ترین منابع نفتی خودنمایی می‌کرد، پدیده‌ای به نام جهان تشیع را مطرح کرد.با توجه به ایدئولوژی خاص جنبش‌های اسلامی و شیعی، دست‌یابی آنها به منابع انرژی و قدرت سیاسی آنها در مناطق حساس جغرافیایی، اهمیت ژئوپلیتیک آنها چندین برابر شده و به همین دلیل قدرت‌های غربی تلاش می‌کنند تا مانع چنین رویدادی شوند چرا که از منظر آنها تهدیدی جدی به‌شمار می‌آید. در این میان نقش سیاست‌ خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال موضوع ژئوپلیتیک شیعه اهمیت مضاعف پیدا کرده چرا که با توجه به تحولات دهه اخیر، این موضوع می‌تواند برای جمهوی اسلامی ایران هم فرصت باشد و هم تهدید.