جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حروفیه فرقۀ تأثیرگذار شیعی- عرفانی قرن هشتم و نهم هجری است که «فضل‌الله نعیمی» آن را پایه‌گذاری­کرد. پیروان فضل‌الله نعیمی، پس از کشته­شدن او، به تعلیم عقایدش پرداختند. «سیداسحاق» یکی از پیروان فضل‌الله و مروّج عقاید حروفی در خراسان است که در کتاب «محرم‌نامه» مهّم‌ترین عقاید حروفیان را تفسیرکرده­است. در این تحقیق به روش کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی تحلیلی عقاید حروفیه در کتاب محرم‌نامه بررسی­شده­است. نتایج پژوهش نشان­داد که در این کتاب، اعتقادات حروفیه و برداشت‌های شخصی سیداسحاق، منعکس­شده­است. از اعتقادات حروفی، اعتقاد به امامت حضرت علی (ع) و فرزندان ایشان تا امام حسن عسگری (ع) بیان­شده­است. دور الوهیت با امامت حضرت مهدی (عج) آغازمی‌شود که همان «فضل‌الله» است و دخترش جانشین او است. جهان هرگز از وجود انسان کامل خالی نیست و متابعت از انسان کامل، واجب و عمل به­خلاف رضای او معصیت است. اعتقادها و برداشت‌های شخصی سیداسحاق اغلب از طریق تأویل بیان­شده­است. مهم‌ترین تفسیرهای او در مورد حضرت علی (ع) و جنگ‌های آن حضرت ذکرشده­است. رهایی انسان کامل از اغوای شیطان، کفر و شرک به دلیل تسلیم نبودن در برابر قائم مقام خدا، باقیه صالحه بودن دختر فضل‌الله و میزان بودن او برای سنجش اعمال بندگان خدا از دیگر تفسیرهای شخصی او در این کتاب است. به اعداد 28 و 32 نیز در این کتاب اشاره­شده ولی چندان مورد تأکید نیست.

>«نوستالوژی» اصطلاحی است که از پزشکی وارد روان‌شناسی شده سپس جای خود را در ادبیات رمانتیک وغنایی باز کرده است. این حس در تمامی انسان‌ها به صورت غریزی وجود دارد و زمانی ظاهر می‌شود که فرد از گذشته پر اقتدار خود فاصله بگیرد. نوستالژی در آغاز ورود به ادبیات فقط شامل احساس این جهانی افراد بود، اما طولی نکشید که با طرح مسأله«هبوط» حضرت آدم، بُعد متافیزیکی نوستالژی نیز خود را آشکار کرد. هبوط حس دلتنگی برای وطن غیر مادّی است که از آغاز خلقت با آدمیان بوده و در تمامی آثار هنری خود را نشان داده است. شعر یکی از ابزار‌هایی است که هنرمندان برای نشان دادن این حسرت از آن استفاده می‌کنند. شاعرانِ عارف در بیان این حسّ روحانی آثار بی‌بدیلی را از خود به جا گذاشته‌اند. حافظ شیرازی نیز درغزلیّات خود، عالی‌ترین مفاهیم را در حوزه نوستالوژیِ هبوط خلق کرده است. این مقاله از دو قسمت تشکیل شده است. در قسمت نخست به معرفی نوستالوژی به مفهوم عام و نوستالوژی هبوط پرداخته شده است و قسمت دوم مقاله اختصاص به اندیشه‌های حافظ در خصوص نوستالوژی هبوط دارد. بخش اخیر نشان می‌دهد که شرح اشتیاق و مهجوری و چاره‌گری برای رسیدن به جایگاه نخستین، بر بسیاری از غزلیات خواجه سایه انداخته است.

نظریه­ های یونگ،ﺗﺄثیر بسزایی در علوم روان­شناسی و متون ادبی داشته و او را در زمرة یکی از اندیشمندان بزرگ قرن20م، قرار داده است، این پژوهش، از میان نظریه­ های متفاوت یونگ، به بررسی نظریه کهن الگوها و تطبیق آن با عناصر داستان دقوقی در مثنوی پرداخته است، کهن الگوها، در عمیق ترین لایه­ های ناخودآگاه جمعی انسان قرار گرفته است که بیان­گر تصاویر ذهنی جهان شمولی است که در تعادل روانی شخص اهمیّت بسیاری دارد، این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی، ﻣﺴﺄلة انواع کهن الگوها را در این داستان مورد بررسی قرار داده است، نتایج تحقیق بیان­گر آن است که دقوقی، کهن الگوی قهرمان و سمبل «خودآگاهیِ من» است و تلاش او در سراسر داستان، نشان‌گر تکامل و رشد روانی او است، کهن الگوی سفر، شامل 3 مرحله؛ جست­وجو، پاگشایی و بلاگردانی است که دقوقی توانست با موفقیّت مراحل صعب و دشوار گذار را طی سازد،شکوفایی نفس او، در گرو شناخت سایه یا منبع عظیم نیروی غرایز است؛ مردم داخل کشتی، وجه منفی ضمیر دقوقی هستند که او توانست، بر سایة خویش تسلّط بیابد، قرار گرفتن کشتی بر روی آب، تجدید حیات یا نوزایی را برای او به همراه دارد، دیدار با مادینه منفی، در قالب شب که با اصل زنانه مرتبط است، بر او فرافکنی شده،دیدار با پیران خردمند، در سیر صعودی او موثّر واقع گشته وسیر آفاقی و انفسی او، در 3 ماندالا قابل ترسیم است، بدین ترتیب او توانست، از مرحله جهل و کودکی گسسته شود و به بلوغ و انکشاف خویشتن نایل گردد.