جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر به بررسی نقش تربیتی تشویق و تنبیه از منظرحضرت علی(سلام‌الله‌علیه) می‌پردازد. از اینرو ابتدا به ذکر تعاریفی از یادگیری، آموزش، تربیت پرداخته سپس بحث در مورد تقویت مثبت(تشویق)، تقویت منفی، تنبیه انسان می‌شود و پیشینه‌ی تاریخی تشویق و تنبیه مورد بررسی قرار می‌گیرد. به اعتقاد بسیاری از روان‌شناسان تربیتی، تشویق و پاداش از مهم‌ترین انگیزه‌های پیشبرد تعلیم و تربیت به شمار می رود چه گوهر وجود آدمی و حقیقت ملکوتی او جز با تربیتی حقیقی شکوفا نمی‌شود و اگر انسان با تربیتی الهی به سوی حقیقت خویش سیر نکند، در مرتبه طبیعت خود متوقف می‌ماند و در سراشیبی نفسانیت فرو می‌غلطد و موجودی تباهگر و خونریز می‌شود و در این راه ابزار و روش‌های تشویق و تنبیه کارساز است. در بحث مبانی نظری با ذکر مقدمه به طرح بحث در دوبخش مبانی، اصول و روش‌های تربیت از دیدگاه حضرت علی(سلام‌الله‌علیه) و رابطه مبانی و اصول و روش‌های تربیت و عوامل موثر در تربیت پرداخته شده است بدلیل این‌که هیچ حرکت تربیتی بدون شناختی درست از انسان و مقصد تربیت و راه رفتن به سوی این مقصد و عوامل موثر در این راه ممکن و میسر نیست. تا حقیقت انسان تبیین نشود و ندانیم که انسان چگونه موجودی است، ملکی است یا ملکوتی، نمی‌توانیم برای تربیت او و جامعه انسانی برنامه-ریزی و اقدام کنیم. پس از شناخت انسان و حقیقت او به اهداف تربیت پرداخته شده است تا مشخص گردد که انسان با چنین حقیقتی به کدام سوی باید روی کند و غایت تربیت او چیست و با وصول به کدام اهداف کلی می‌تواند به سوی این غایت سیر کند. سپس شناخت فطرت مطرح شده است‌که فطرت آدمی آن بستر است‌که وصول به این، اهداف و غایت تربیت را میسر می‌سازد. اما این‌که چرا همگان به سوی این غایت نمی‌روند و آنچه باید در ایشان محقق نمی‌شود، به سبب عواملی درونی و بیرونی است‌که با عنوان عوامل موثر در تربیت بحث شده است. تا پیچیدگی فرایند تربیت روشن گردد لذا در این بحث، اصولی از اصول تربیت مطرح شده است‌که بدانیم برای سیر به سوی اهداف بحث شده با شناختی که از انسان و فطرت او و عوامل موثر در تربیت او داریم، هر حرکت و فعل تربیتی را بر کدام ستون‌ها بنا کنیم تا حرکت و فعلی مطلوب باشد. همچنین روش-هایی از روش‌های تربیت آمده است‌که با بهره گرفتن از آن‌ها در موارد و مواقع مناسب، بتوان راهی را که در تربیت ترسیم شده است به بهترین وجه دنبال کرد. علاوه بر این با طرح دیدگاه‌های معاصر و دیدگاه حضرت علی(سلام‌الله‌علیه) در مورد تشویق و تنبیه به بیان ضرورت تشویق و تنبیه، آداب، التزام به موضوع تشویق و تنبیه، رعایت اعتدال و میانه‌روی، رعایت عدالت و انصاف، رعایت تناسب و سنخیت، تعلق تشویق و تنبیه به عمل، پرهیز از افراط و تفریط و نداشتن اغراض شخصی پرداخته شده است و با توجه به نقش تربیتی تشویق و تنبیه در سیره حضرت علی(سلام‌الله‌علیه) در دو محور کلامی و رفتاری، به حوزه های کاربردی تشویق و تنبیه انسان پرداخته شده است. روش کار بصورت توصیفی، تحلیلی بوده به این صورت که ابتدا با توجه به مطالعات مروری از منابع مربوطه، دیدگاه‌های حضرت استخراج شده وسپس با یک استنباط ذهنی از برداشته ها به نقش تربیتی تشویق وتنبیه از دیدگاه حضرت علی (سلام‌الله‌علیه) رسیده است. نتایج نشان می‌دهد که تشویق وتنبیه در یک افق الهی می‌تواند در شکوفایی ابعاد وجود آدمی موثر وکارساز باشد

چکیدهدر این پژوهش، با توجه به اهمیت مباحث خانواده در قران و توجه ویژه تفسیر نمونه به عنوان یک تفسیر اجتماعی به این مهم ، سعی شده آرا و اندیشه های تفسیری آیه اله مکارم راجع به نهاد خانواده به صورت نظامند ارائه شود تا مرهمی برزخم هایی که بر پیکر خانوادهء ایران اسلامی نشسته باشد لذا سعی بر آن است از جایگاه رفیع مرجعیت شیعه برای دست یابی به این مهم مدد یابیم.این پژوهش درپنج فصل تنظیم شده که فصل اول شامل کلیات و مفاهیم است که در بردارنده مباحثی چون بیان مسئله،ضرورت، سوالات،فرضیات،پیشینه ،نتایج و ساختار پژوهشدر بخش کلیات ودر بخش مفاهیم شامل نهاد خانواده،مبانی خانواده، کارکردها و جایگاه خانواده،قواعد رفتاری ، آسیب ها، الگوی خانواده ،.تفسیر اجتماعی، تفسیر نمونه می باشد. فصل دوم مسئله تشکیل خانواده را مورد بررسی قرار داده و مبانیو کارکردها و جایگاهآن را از میان تالیفات معظم له تبیینکرده است .در این بخش قانون زوجیت عمومی،خلقت اجتماعی انسان و نیاز جامعه به خانوادهء کارآمد از مبانی هستی شناسی ،انسان شناسی و جامعه شناسی خانواده دانسته شده که آیه مکارم تنها اشاراتی به بحث قانون زوجیت عمومی داشته اند و ایمان ، همیاری برای اقامه حدود الهی در زندگی فردی و اجتماعی و کفویت همسران از مبانی دینی اعلام شده است و مبانی حقوق خانواده با عناوینی همچون جایگاه زن و مرد در نظام ارزشی قرآن و مساوات و برابری مرد و زن در پیشگاه الهی و قیومیت مرد و توامان بودن حق و وظیفه بیان شده است و در بخش کارکردها بقای نسل در پرتوی پرورش فرزندان شایسته، سلامت فرد و جامعه از فحشا و روابط نا سالم و ایجاد آرامش روحی و فکری بیان شده و جایگاه زن و والدین از نگاه قرآن و بیان برتری های آن در مقایسه با دوران جاهلی مورد دقت قرار گرفته است.فصل سوم این مسئله را دنبال می کند که اصول و قواعد رفتاری که شاکله اخلاق فردی و اجتماعی فرد را نشان می دهند، کدامند.. در ادامهاصولی همانند اصل احترام به حقوق یکدیگرشامل حقوق زن ، مرد ، فرزندان و والدین ،اصل عدالت ، شایستگی و تکریم به عنوان زیر بنای اخلاق عملی اعضا در محیط خانواده را آمده است. فصل چهارم در پی رفع گوشه‌ای از معضلات و مشکلاتی است که امروزه با خانواده های ایران اسلامی دست به گریبان است، این بخش در چندین قسمت تنظیم شده مفهوم شناسی طلاق ، نکوهش طلاق ،مشکلات طلاق ،زمینه های طلاق و هشدارها و توصیه هایی برای درمان هر کدام از آنها از زبان قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام آورده شده تا صلح و صفا به زندگی برگردد و منجر به جدایی نگردد. اگر این زمینه ها به موقع و مناسب پیشگیری و درمان نشود می تواند کیان خانواده را مورد هجمه و مخاطره قرار دهند و سببطلاق شود و در آخر راهکار قرآن برای برون رفت از آسیب طلاق در چندین مرحله به صورت گام به گام به این ترتیب، مصالحهو ملاطفت، محکمه خانوادگی و حل مشکل درمحضر بزرگان و دلسوزان فامیل، بعد از این مرحله مرد و زن را مخاطب قرار داده که زندگى زناشویى معقول یا جدایى شایسته را انتخاب کنند چرا کههدف غایی ازدواج تنها اقامه حدود الهی ست نه تمتعات زودگذر مادی ، راهکار بعدی فرصت عده است برای بازگشت شایسته به زندگی یا رها کردن شایسته و بیان حقوق خانواده مطلقه را برای آگاهی خانواده ها و راهکار بعدی مقابله با طلاق های هوسی ست با طرح محلل در صورت سه طلاق رابیان می‌کند.و در پایان فصل پنجم نتیجه ای عینی از این معارف ناب قرآنی را در ساحت خانواده علوی به نظاره می نشینیم و در ابتدا ملاکها و معیارهایی در رابطه با انتخاب همسر شایسته همچون هم کفو بودن در ایمان و اخلاق و فرهنگ اجتماعی و آسان گیری در برپایی مقدمات ازدواج اسلامی از بله برون ،جهیزیه و مراسمات بیان شده است. در ادامه معضلاتی مانند کاهش ازدواج ، زیاد شدن سن ازدواج ،ناهنجارهای اجتماعی و...که از بابت این سخت گیری ها و دوری ازفرهنگ اسلامی گریبانگیر خانواده ها و جامعه دینی شده را گوشزد می کند.و در پایان با ذکر تمام این زیباییها در خانواده علوی از ابتدا در انتخاب همسر و مراسم خواستگاری،جهیزیه و مراسم عروسی و زندگی مشترک ، این زوج آسمانی و خانواده فاطمی را به عنوان الگوی برتر برای جامعه اسلامی معرفی شده است.