جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهنشانه شناسی علم شناخت نشانه هاست که به عنوان یکی از روش های تحلیل متن سعی دارد با کمک عناصر موجود در متن به مفهوم اصلی و لایه های معنایی پنهان آن دست یابد.محورمطالعات نشانه شناسی،برنظام قواعدی استواراست که بر گفتمان های درگیر در متون حاکم اند.نشانه شناسی عمیقاً مبتنی بر زبان شناختی است به این علت که زبان شناسی نسبت به مطالعه دیگر نظام های نشانه ای،بنیاد محکم تر و منظم تری فراهم کرده است.در پژوهش حاضر،نگارنده،به علت تنوع بیشتر نشانه ها در نظریه پساساختارگرایان، و به علت فراوانی" بینامتنی ،غیریت سازی وتضاد" درمتن دعای عرفه، روش تحلیلی پسا ساختارگرایانی چون پیرس-بارت و گریماس را برگزیده است. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده و بعد از شناسایی نشانه های مهم در فرازهای دعا، به تحلیل آنها پرداخته شده است.در سه روش بررسی بینامتنی،غیریت سازی و تضاد متن دعا ،نشانه هایی مورد توجه قرار گرفته که تکرارو تاکید آنها در خصوص یک موضوع، این اسلوب ها را به نشانه ای خاص دردعا تبدیل کرده است.نشانه های زبانی نیاز درغیریت سازی،که نوعی مرزبندی بین عبد و معبود و تصویرگر حالات زیبای شور وشیدایی امام درسه مرحله از سیر و سلوک عارفانه رسیدن به معبود است،از بعدعرفانی نسبت به نشانه های قرآنی و تضادهای برجسته شده در دعای عرفه ،نمود بیشتری دارد.فراوانی تناص امتصاصی نشاندهنده توانمندی امام در خلق متن ادبی اثر بخشی همچون دعای عرفه است که توانستهبا الهام از مفاهیم و مضامین آیات و عبارات قرآنی ودرک بالای خود از این معجزه الهی و با شناختکامل از صاحب این کتاب ارزشمند،کلامی بیافریند تا در عمق وجود مخاطب نفوذ کرده و درسی برای اهل ایمان، درشیوه بیان نیازها و خواسته هایشان در ارتباط با معبود بی نیاز باشد.استفاده از سبک تضاد در دعا به عنوان یکی از شیوه های تربیتی و انسان سازیامام، نشان دهنده این است که امام در روح و نفس خویش تعادلی ایجاد کرده، تا نوعی مرزبندی بین بنده و خدا صورت گیرد و نهایت کوچکی بنده و بزرگی خداوند را ترسیم نماید

از مهمترین ویژگیهای رثای اهل بیت در این دوره سیاسی بودن اغلب آنهااست . بطوریکه مرثیه سرایان در حین بیان حزن و اندوه خود در سوگ بزرگان‌دین، عشق و علاقه خود را نسبت به پیامبر و خاندان مبارک آن حضرت ، ونیز خشم و ناخشنودی خود را در برابر غاصبین خلافت اظهار می‌داشتند. 1 -اغلب قصاید رثایی معمولا با توصیف جاری شدن اشک از دیدگان و گریه‌زاری‌در مصبیت اهل بیت آغاز می‌شود. 2 - بیان مناقب و فضایل اهل بیت واشاره به قرابت آنان با پیامبر را در اغلب مرثیه‌ها ملاحظه می‌کنیم. 3 -وارد شدن معانی جدید شعری به تاثیر از اوضاع سیاسی این دوره 4 - اشاره‌به مساله خلافت و سفارش پیامبر مبنی بر دوستی عترت آن بزرگوار 5 - هجوو ذم بنی‌امیه و اهل کوفه و بازگویی ظلم و ستم بنی‌امیه در حق اهل بیت 6- طلب مغفرت و رحمت الهی بر شخص در گذشته که البته در مراثی عصرجاهلی هم به نحوی وجود داشته است . 7 - مرثیه‌هایی که در سوگ امام حسین‌آمده نسبت به دیگر مراثی از سوز و گداز بیشتری برخوردار است . 8 -اظهار تاسف و حسرت و پشیمانی گروه توابین در مرثیه‌های شعرای این دوره‌کاملا مشهود است . 9 - بیشتر مراثی اهل بیت در این دوره از نوع ندب یارثای عاطفی است .

چکیده این پژوهش وسایل انسجام در شعر انتظار را مورد بررسی قرار میدهدودر این اشعار، شاعر امام مهدی (عج)را مورد خطاب قرار می دهد و شکایت های خود را از تنگنای موجود درزندگی شیعهبرای امام زمان مطرح می کند واز ایشان به اشکال مختلف درخواست می کند تا به غیبت پایان بخشد و برای برپایی حکومت عدل موعود ظهور نماید.اشعار از شعر معاصر عراق انتخاب شد به این دلیل که عراق از زمان خلافت امام علی علیه السلام با تمام تشکیلات فرهنگی و علمی و سیاسی و فکری پایتخت شیعه شد.این پایتخت کعبه ی دانشمندان و ادیبان شد و هر که می خواست از سرچشمه ی اهل بیت سیراب گردد به سمت آن شتافت و به همین خاطر ادبیات اهل بیت درعراق ایجاد شد و رشد کرد.بدین سبب این پژوهش شاعران عراقی را برگزید تا جایگاهی برای تحقیق در زیبای هایی شعر مکتبی بویژه در مورد امام منتظر (عج) باشد.تمرکز این پژوهش بر شاعران عراقیقرن اخیر براساس الموسوعه الشعریه المهدویه است و تعداد شاعرانکه نمونه هایی از اشعار آن ها برگزیده شدتقریباٌ 23 شاعر می باشد.از بین این شاعران به ویژه در شعر بعد از ظهور تمرکز بر روی اشعار عبدالمنعم الفرطوسی بود.به شعر مکتبی در خلال محور های زیر پرداخته شد: فصل اول: شامل کلیاتوسایل انسجام و شعرانتظار است.و فصل دوم: به کاربرد وسایل انسجام در شعرانتظار قبل از ظهور می پردازد. و در فصل سومکاربرد وسایل انسجام در شعر انتظار بعد از ظهور مورد بررسی قرار میگیرد.و در بخش نتیجه گیری پنج قسمت تکرار ، توازی مبانی، تعبیر موازی ، صیغه های جایگزینو حذف ذکر شده است.نتایجی که پژوهش بهآن رسید، در خلال وسایل انسجام استفاده شده در اشعار, تکرار پرکاربردترین بوده است و شاعران برای نشان دادن پایان یافتن صبر خود از زمان ظهور به وسیله ی (متی) سوال می کنند و پس از آن از ضمیر به عنوان جزئی از صیغه های جایگزین انسجاماشعار را به تصویر می کشد سپس تعبیر موازی و حذف از کم کاربردترین وسایل در اشعار است ، شاید اصرار شاعران برای در خواست هایشان به منجر به کاربرد تکرار شده است.و تکرار (چه زمانی) نیز اشاره به عدم علم شاعران به زمان ظهور دارد که مجهول مانده است و همچنین برای کاربرد ضمیرمی توان به این دلیل اشاره کردکه برای گفتگو با امام زمان چاره ای ندارند که از برخی از ضمایر مناسب با کلام خود استفاده کنند و این مورد خطاب قرار دادن آن ها را ملزم به استفاده ی از ضمیر میکند.روش پژوهش: توصیفی- تحلیلیکلمات کلیدی: انسجام، مهدی منتظر(عج)، شعر عراقی معاصر