جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 8
سرّ فاش: نقد ادله قرآنی و روایی وحدت وجود
نویسنده:
محمدعلی صابری؛ مقدمه: محمد محمدرضایی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابشناسی(نمایه کتاب)
چکیده :
چاپ دوم کتاب «سرّ فاش: نقد ادله قرآنی و روایی وحدت وجود» نوشته محمدعلی صابری و مقدمه محمد محمدرضایی، در ۶۴۰ صفحه توسط مجموعه مطالعات شیعی و انتشارات مکتبه الصدیقه الشهیده منتشر شد. چاپ نخست کتاب تابستان ۱۴۰۰ به بهای ۱۶۰ هزار تومان منتشر شده بود. «سرّ فاش» در اصل رساله دکتری محمدعلی صابری با عنوان «بررسی ادله قرآنی و روایی وحدت وجود با تکیه بر آرای دانشمندان شیعه» است که شهریور ۱۳۹۷ با راهنمایی پرویز رستگار از آن دفاع شد. نویسنده تحقیق و تتبعی مهم پیرامون مستندات قرآنی و روایی مورد استفاده فلاسفه و عرفا انجام داده و در آن ضمن غور در اقوال ایشان به بررسی سندی و متنی، و معناشناسی این مستندات می‌پردازد. کتاب حاضر جامع‌ترین نوشتاری است که تاکنون در موضوع بررسی مستندات قائلین به وحدت وجود منتشر شده است. کتاب شامل ۶ فصل به ترتیب با این عناوین است: «کلیات؛ تعریف وحدت وجود و نتایج آن»، «بررسی مستندات قرآنی وحدت وجود»، «بررسیِ اسناد روایات مورد استناد در وحدت وجود»، «معناشناسی روایات مورد استناد در وحدت وجود»، «نقد دیگر ادله وحدت وجود» و «تبیین توحید در برابر وحدت وجود». کتاب با نتیجه‌گیری مهم نویسنده و فهرست آیات و روایات مورد استناد وحدت وجودیان به پایان می‌رسد. نویسنده در مقدمه کتاب نوشته است: «وحدت وجود یعنی در دار هستی یک وجودِ حقیقی بیشتر نیست که همان خداست چنان که گفته‌اند: لیس فی الدّار غیره دَیّارٌ؛ و هرچه غیر او در نظر آید چیزی جز تجلی و نمایش ذات او نیست. پیدا است که با چنین نگاهی به هستی، «خود» عارف که انسان کاملش نیز نامند همان خداست که بدین قالب ظهور و تجلی کرده است. این انگاره که گذشته‌ای بسیار کهن در سرزمین‌هایی چون هند دارد، پس از ظهوری جسته و گریخته در عالم اسلامی به وسیله کسانی چون حلاج و بایزید، با ابن عربی (م ۶۳۸ ق) _‌که پدر عرفان اسلامی‌اش خوانند_ و کسانی از پیروان مکتب او همچون سید حیدر آملی بازتابی بسیار گسترده در آثار عرفانی دوره اسلامی یافت، تا اینکه با ظهور ملاصدرا (م ۱۰۵۰ ق) و حکمت متعالیه‌اش، _‌که زبانی علم‌نماتر از عرفان داشت_ فلسفه را نیز به‌گونه تمام فتح نمود؛ و هسته مرکزی عرفان و فلسفه اسلامی، وحدت وجود و خودخدابینی شد و بس! تا جایی که گفته‌اند: تاریخ تعقل اسلامی، پانوشت بر «أناالحق» منصور حلاج است. هر چه هست با اینهمه گفتارها و نوشتارهای اهالی عرفان در گذر این قرن‌ها به ویژه در روزگار ما و نیم قرن اخیر دیگر نباید وحدت وجود را سرّی از اسرار دانست! آن‌هم سرّی والا که در بیان نیاید و بر قلم نشاید! که اگر این بود این‌همه فاش‌گویی و این‌همه شرح و بیان آن از سوی صاحبانش، با زبانی عامی‌فهم و عالِم‌دوست، در قالب نظم و نثر و از همه مهمتر با آویختن به کتاب خدا و درآمیختن با روایات منسوب به حجت‌های خدا روا نبود… به هر روی، حال که این «سرِّ فاش» را بی‌پروا گفتند و نوشتند، گریزی نیست از اینکه نقدهای بی‌پرده آن را نیز بشنوند و ببینند. امید که جویندگان معرفت را گوارا افتد!» نویسنده پژوهش و تتبع جدی در متون روایی انجام داده و مستندات قائلان به وحدت وجود را با ادله‌ای محکم رد می‌کند. صابری اشاره کرده که ۹ آیه از آیات کلام الله مجید مورد استناد قائلان به وحدت وجود است که تفسیر هیچکدام از آنها وحدت وجود را اثبات نمی‌کند. او درباره احادیث مورد استناد آنان از جمله «کنز مخفی»، رَأَیتُ اللهَ فیه»، «لا هو إلا هو»، «حبل»، «وَ هُوَ الآن کَما کان»، «قرب نوافل» و «بخش دوم دعای عرفه» نویسنده مباحث مفصلی دارد. به عنوان مثال نویسنده درباره اعتبارات اسنادی این احادیث نوشته است: حدیث «کنز مخفی»: در هیچیک از منابع روایی شیعه و سنی گزارش نشده، بلکه اولین بار در رسائل اخوان الصفا و سپس در کتب صوفیه و عرفا متداول گشته، به آثار برخی عالمان از غیر عرفا نیز راه یافته است. حدیث «رَأَیتُ اللهَ فیه»: در هیچیک از آثار حدیثی فریقین وجود ندارد. در کتب متصوفه به محمدبن‌واسع، حلاج، امیرالمؤمنین، خلفای سه‌گانه و دیگران منسوب است. حدیث «لا هو إلا هو»: در کتب روایی شیعه همچون توحید صدوق با سند بسیار ضعیف، و در مکارم الاخلاق طبرسی و مهج الدعوات ابن‌طاوس بی‌سند نقل شده است. عبارات آن نیز همبستگی عمیقی با کلمات برخی صوفیان دارد. حدیث «حبل»: در منابع امامیه نیامده، و در منابع سنی با الفاظ متفاوت گزارش شده است که در هیچ‌یک از این منابع سندی قابل اعتبار و بدون خدشه ندارد. حدیث «وَ هُوَ الآن کَما کان»: در هیچیک از منابع شیعه و سنی روایت نشده است. بخش اول آن در روایاتی آمده است اما بخش دوم آن مجعول و اضافه شده است و برخی عالمان سنی به این مطلب تصریح کرده‌اند. البته بخش دوم به تنهایی و بدون بخش اول در روایتی از شیعه آمده، اما در میان متنی است که معنایی دور از مدعای وحدت‌وجودی‌ها افاده می‌کند. حدیث «قرب نوافل»: در منابع شیعه و سنی روایت شده است و در مجموع از جهت سندی قابل اعتبار و اطمینان است. بخش دوم دعای عرفه: مناجاتی معروف از ابن‌عطاء‌الله اسکندرانی از صوفیان قرن هفتم است که به اشتباه یا عمد در برخی نسخه‌های اقبال سید-بن‌طاوس در انتهای دعای عرفه امام حسین علیه‌السلام اضافه گشته و ناروا آن را جزء دعای آن حضرت دانسته‌اند. روایات «داخل فی الأشیاء»: در منابع روایی شیعه روایت شده‌اند و هر چند سندی صحیح بنا بر اصطلاح پسینیان برای تک‌تک این احادیث یافت نمی‌شود، اما با توجه به تعدد طرق و حضور در کتب معتبری هم‌چون کافی و توحید، در مجموع به صدور مضمون آن از معصوم اطمینان می‌کنیم. روایات «ظلّ»: در منابع شیعه روایت شده‌اند. اسناد آنها دچار اشکال است هر چند پذیرش سند کلینی بنا بر برخی مبانی رجالی بعید نیست.
طائران قدسی
نویسنده:
محمدعلی صابری ؛ [برای] مطالعات شیعی .
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب) , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
تهران: مکتبه‌الصدیقه‌الشهیده,
چکیده :
فرشتگان چگونه موجوداتی‌اند؟! آیا فرشتگان چنانکه فیلسوفان می‌گویند موجوداتی فرامکانی و فرازمانی و بدون تغییر و تکامل‌اند؟! یا اینکه آنها نیز محصور در زمان و مکان و دارای تغییر و تحول‌اند؟! در قرآن کریم و احادیث معصومان ویژگی‌هایی درباره فرشتگان گفته شده است که همگی نشان‌دهنده جسمانیت این آفریدگان مقدس خداوندند. مثلاً قران کریم فرشتگان را صاحب بال معرفی می‌کند و سخن از صعود و نزول آنها به میان می‌آورد و از همه مهمتر می‌گوید که انسانهایی چون ابراهیم و ساره و مریم و لوط و حتی مردمانی بدکار چون قوم لوط فرشتگان را به شکل بشری دیده‌اند و با آنها رو در رو سخن گفته‌اند! و یا در روایات سخن از حرکت فرشتگان و حمل اشیائی توسط آنها و پرواز و حتی پرهای آنهاست!
بررسی چهار دلیل مهم از ادله قرآنی وحدت وجود
نویسنده:
محمدعلی صابری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
اهل تصوّف و عرفان در عالم اسلامی، برای اثبات نظریّه وحدت وجود به آیات و عباراتی از کتاب خدا تمسّک جسته‌اند. از مهم‌ترین این آیات و عبارات می‌توان به «هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظّاهِرُ وَ الباطِن..»(حدید: 3)، «فَأَینما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجهُ اللّهِ»(بقره: 115)، «وَ ما رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَ لکِنَّ اللهَ رَمَی»(انفال: 17) و «هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ»(حدید: 4) اشاره کرد و از شاخص‌ترین افرادی که این آیات و عبارات را بر وحدت وجود تطبیق داده‌اند، می­توان از روزبهان بقلی، ابن‌عربی و سیدحیدر آملی یاد کرد. این نوشتار با ارائه نمونه‌هایی از این‌گونه استنادات در طول تاریخ تصوّف اسلامی و سنجش آن­ها با قواعد تفسیری و روایات و همچنین نظرات مشهور مفسّران از شیعه و سنی، به این نتیجه می‌رسد که تمامی استنادات مزبور دچار اشکالات اساسی بوده و آیات مذکور بر این نظریّه دلالتی ندارند، بلکه بر مواردی همچون ازلیّت، ابدیّت، علم، قدرت و سلطنت مطلقه خداوند دلالت دارند.
صفحات :
از صفحه 49 تا 67
بررسی ادله قرآنی و روایی وحدت وجود با تکیه بر آرای دانشمندان شیعه
نویسنده:
پدیدآور: محمدعلی صابری ؛ استاد راهنما: پرویز رستگار ؛ استاد مشاور: محسن قاسم پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابشناسی(نمایه کتاب)
چکیده :
نظریه وحدت وجود در عالم اسلامی از سوی اهل تصوف و عرفان در جهت تبیین رابطه خدا و جهان هستی مطرح شده است. وحدت وجود یعنی در دار هستی یک وجود حقیقی بیشتر نیست که همان خداست و هر چه غیر او در نظر گرفته شود چیزی جز تجلی و نمایش ذاتِ خدا نیست، چنان که گفته اند: لیس فی الدار غیره دیّار. هر چند مستند اصلی عرفا در این نظرشان، شهودِ باطنی این وحدت، نه استدلال عقلی یا ادله نقلی است، همچون سایر مکتب ها و مرام ها در عالم اسلامی، تلاش کرده اند از آیات قرآن و روایات اسلامی دستاویزهایی برای این نظریه فراهم آورند. موضوع اصلی این نوشتار درستی آزمایی دلالت این آیات و روایات بر وحدت وجود و همچنین بررسی اسنادِ روایات مطرح شده است. در این پژوهش، پس از معرفی این نظریه و نتایج آن بر اساس آثار اهل عرفان و تصوف در فصل اول، هنگام بررسی مستندات قرآنی اش، ابتدا تفسیر عرفا از آیات مورد استنادشان برای رسیدن به وحدت وجود، بیان، آنگاه سیر تاریخی این استناد و تفسیر، در آثار ایشان نشان داده و در قدم بعد تفسیرِ غیر وحدت وجودی در آثار سایر عالمان و مفسران ارائه می شود. همچنین روایات اهل بیت در پیوند با آن آیات، مطرح شده، در پایان، تفسیر عرفانی بر پایه قواعد متعارف تفسیری کاویده می شود. در مورد روایات نیز ابتدا سیر تاریخی استناد به آنها از سوی عرفا در فصلی جداگانه گزارش و آنگاه سندشان اعتبار سنجی و در فصل پس از آن، متن همانها ـ صرف نظر از نتیجه اعتبار سنجی سندی ـ از جهت دلالت بر مدعای عرفا بررسی می شود. در فصل پایانی ـ افزون بر آنچه تاکنون گفته شده است ـ اشاره ای هم به ادله شهودی و عقلی وحدت وجود شده، آنها را بررسی و نقد و مرزبندی های این نظریه را با توحید اهل بیت یادآوری می کنیم. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که بر خلاف تفسیر مشهور از این آیات که مطابق فهم عرفی و موافق سایر محکمات اعتقادی است، هیچ یک از آیات بررسی شده، دلالتی روشن و بدون خدشه بر نظریه وحدت وجود ندارند. بررسی آیاتی همچون «هو الاول و الآخر»، «فثم وجه الله»، «انا لله و انا الیه راجعون»، آیه «حبل الورید» و...نشان می دهد برداشت وحدت وجودی از آنها بر خلاف قواعد تفسیری همچون قوانین ادبی، آیات دیگر قرآن، سیاق و سنت معتبر می باشد. در بخش روایات نیز احادیث مشهوری چون «کنز مخفی»، «قرب نوافل»، «لا هو الا هو»، حدیث «حبل» و...از جهت سند و متن واکاوی شده و نتیجه گرفته شد که اساسا برخی از این متون سخن پیشوایان دینی نیستند و در متون روایی فریقین بازتابی ندارند، بماند که همینها نیز دلالتی بدون رقیب بر وحدت وجود ندارند. از میان روایات مانده که حدیث پیشوایان دینی اند نیز برخی دچار خدشه سندی و برخی معتبر اند، اما هیچ یک از اینها نیز دلالت روشن و بی اشکالی بر وحدت وجود ندارند و در استناد به آنها ضوابط صحیح فهم حدیث همچون قواعد ادبی، قرائن داخلی و خارجی، قوانین عقلی و نگاه نظام وار به مجموعه احادیثِ اعتقادی، رعایت نشده است.
آموزه‌های نصیری در رساله رجعت منسوب به مفضل بن عمر
نویسنده:
علی عادل‌زاده ، محمدعلی صابری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
رساله رجعت منسوب به مفضل بن عمر یکی از مهم‌ترین متون روایی درباره غیبت و ظهورِ امام مهدی؟عج؟ است. این رساله در میانِ امامیان متقدّم چندان شناخته‌شده نبوده و ظاهراً از قرن ۸ق به سنت روایی امامیه راه یافته و از قرن۱۱ق به شهرت رسیده و مورد استناد بسیاری از متأخّران قرار گرفته است. این رساله اگرچه با روایاتِ دیگر، اشتراکاتِ زیادی دارد، در متن و سند آن، اشکالاتِ تاریخی و اعتقادی متعددی دیده می‌شود. مقایسه این رساله با منابع نصیری و به ویژه آثار خصیبی، نشان‌دهنده وابستگی این رساله به مذهبِ نصیری است. بنابر شواهدِ موجود، مسئول تدوین این رساله، خصیبی بوده و در پردازش آن از منابعِ امامی پیشین به عنوانِ قالبی برای بیانِ آموزه‌های نصیری بهره برده است. در این مقاله از روش تحقیق کتابخانه‌ای و تحلیل متنی و سندی استفاده شده است.
صفحات :
از صفحه 23 تا 56
تبارنامۀ روایت «ما رأیت شیئاً الا و رأیت الله فیه» و برداشت‌های عرفا از آن
نویسنده:
پرویز رستگار، محسن قاسم پور، محمدعلی صابری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
کی از روایات مطرح و مورد استناد عارفان مسلمان، حدیث «ما رأیت شیئاً الا و رأیت الله فیه» (چیزی را ندیدم مگر آنکه خدا را در آن دیدم) است. این روایت همانندهایی دارد که با واژۀ «قبله»، «معه» و «بعده» در برخی متون هم آمده است. حدیث مورد نظر در نوشته‌های پیشین صوفیان به برخی مشایخ آن‌ها و در دورۀ پسینی، به پیشوای مؤمنان علی ابن ابی طالب(ع) منسوب شده است. این در حالی است که در میراث سترگ و استوار (از منابع درجه اول) شیعه و اهل سنت چنین حدیثی گزارش نشده است. عارفانی در طول تاریخ ـ از حلاج گرفته تا معاصران ـ از این حدیث و بر مبنای واژۀ انتهایی آن برداشت‌هایی هم‌سو با نظریۀ وحدت وجود داشته‌اند. در عرفان اسلامی به‌ویژه از افق اندیشۀ کسانی مانند ابن‌عربی، وحدت وجود وحدت حقیقی اطلاقی است. به این معنا که وجودِ واحد و یگانه، خداست که تجلیات و مظاهر آن دارای کثرت است. برخی عارفان بر اساس آیات قرآن و مستنداتی از برخی نصوص حدیثی، در جهت تحکیم این انگاره (وحدت وجود) بهره گرفته‌اند. نقد و بررسی این روایت از حیث سندی و متنی در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است. صرف‌نظر از اینکه این متن با گونه‌های متفاوتش روایتی از پیشوایان دینی نیست، باید گفت گرچه برخی از این برداشت‌ها به‌لحاظ قواعد فهم متن غریب نیست، می‌توان معانی دیگری نیز مطابق با فهم عرفی و قواعد عقلی بر آن حمل کرد.
صفحات :
از صفحه 87 تا 112
تجرد ملائکه در قرآن و حدیث با تأکید بر نهج البلاغه
نویسنده:
محمدعلی صابری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مَلَک به معنای پیغامبر، سفیر و فرستاده است.ملائکه در اصطلاح متکلمین اجسام لطیفی هستند که قادر بر تشکل به اشکال مختلف می‌باشند و در اصطلاح فلاسفه اسلامی همان عقول مجرده و نفوس فلکیه هستند که ویژگی اجسام را ندارند.جسم/ جسمانی/ مادی, موجودی است که ممتد(دارای ابعاد), متجزی، مکان دار, متغیر و زمانمند است.مجرد/غیر جسمانی/غیر مادی, موجودی است که غیر امتدادی(بدون بعد), غیرمتجزی, غیر متغیر و بدون مکان و زمان است. از آیات قرآن کریم حداقل چند ویژگی برای همه فرشتگان اثبات می‌شود:1. داشتن بال 2. نزول و صعود مکانی3. قابلیت دیده شدن لازمه قطعی هر یک از این سه ویژگی, جسم بودن فرشتگان است. علاوه بر آن چند ویژگی نیز حداقل در مورد عده‌ای از فرشتگان به دست می‌آید:1. استقرار در آسمانها 2. قابلیت تمثل به صورت بشری (تغییر شکل یافتن در عالم خارج) 3. داشتن جوارحی بدنی 4. تغییر و تکامل از عبارات نهج البلاغه ویژگیهای زیر حداقل برای عده‌ای از فرشتگان اثبات می‌شود:1. استقرار در آسمانها 2. صعود و نزول مکانی 3. داشتن جوارحی بدنی 4. تغییر و تکامل 5. داشتن بالاز روایات متعدد با اسناد صحیح ویژگیهای زیر برای فرشتگان ثابت می‌شود:1. مکان داشتن 2. حرکت مکانی 3. احساسات انفعالی 4. داشتن بال 5. قابلیت دیده شدن6. قابلیت تمثل (تغییر شکل یافتن در عالم خارج)مطابق آیات و روایات جبرئیل نیز مادی و جسمانی است. نتیجه قطعی مستفاد از آیات و روایات این می‌شود که همگی فرشتگان مادی و جسمانی‌اند. محدثین, متکلمین و فقهای بزرگ امامیه مطابق با آیات و روایات, فرشتگان را مادی و جسمانی می-دانند اما اهل فلسفه و عرفان بنا بر نظریه صدور یا تجلی, قائل به تجرد فرشتگان از مکان و زمان و اجزاء شدند.نظریه صدور یا تجلی, با عقیده آفرینش در ادیان توحیدی در تضاد است. از لوازم این نظریه سنخیت ذاتی الله و سایر موجودات, و نیز انکار «خلقِ لَا مِن شَیء» و اختیار خداوند می‌باشد.
هستان‌نگاری محتوای آموزشی و طراحی مدل مبتنی بر لایه‌بندی برای کتاب‌های الکترونیکی آموزشی
نویسنده:
محمدعلی صابری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
فناوری اطلاعات و ارتباطات چگونگی مطالعه کتابها را تغییر داده است .ابتدا محتوا تنها به صورت چاپ شده در کتابها و جراید موجود بود. سپس به فرم الکترونیکیو رقومی منتشر شد. امروز دستگاه های زیادی برای ذخیره و مطالعه کتابهای الکترونیکی در دسترس هستند. از دستگاه هایی که مخصوص خواندن کتاب های الکترونیک هستند مانند Amazon Kindle تا رایانه های دستی مانند Apple iPad. در این دوره کاربران می توانند به راحتی به کتاب های الکترونیک در هر زمان و هر مکانکه بخواهند با پایینگذاری از سایتهایی که این خدمات را ارائه می دهند، دسترسی داشته باشند.این پایان نامه بر پایه فناوری روز یک مدل مفهومی لایه بندی شده برای کتابهای الکترونیکی آموزشی ارائه می کند. این مدل با ارجاع به هستاننگاری محتوای آموزشی که با مطالعه موردی کتابهای درسی فیزیک متوسطه با رویکرد کیفی طراحی کرده است، آن را به سرانجام می رساند.برای شناسای مشکلات مدل فعلی در پژوهش حاضر مزایای مدل ارائه شده را از منظر کاربردی بررسی میکنیم. مدل مفهومی ارائه شده ظرفیت درونی بالایی جهت ایفای نقش در طراحی آموزشی و تولید محتوا دارد. این مدل امکانارائه واحدهای دانش ، مسیر محتوا،پشتیبانی از مدرس و یا یادگیرنده در دسترسی به مسیر پیمایش دانش را دارا است. این پژوهش با رویکرد کیفی به اکتشاف و مباحثه در ارائه یک مدل لایه بندی مفهومی برای کتابهای الکترونیکی آموزشی میپردازد.
  • تعداد رکورد ها : 8