جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تذکره‌ی مجمع‌الفضلاء بقایی بخارایی در یک مقدمه، سه فرقه و یک خاتمه بین سال‌های 994 تا1000ق. تألیف شده و مشتمل بر معرفی بیش از 350 تن از شعرای قدیم، میانه و معاصر وی است. این کتاب به ابوالفتح سلطان اسفندیار بن سلطان خسرو بن سلطان یار محمد بن سلطان جانی بیگ که از ملوک شیبانیّه‌ی ماوراءالنهر است ( 906-1007ق.) اهدا شده و تنها دو نسخه از آن تا به حال شناسایی شده که آنچه در دسترس ما در تدوین این مقاله بوده، دستنویسی است که به سفارش مرحوم سعید نفیسی از روی نسخه‌ای به تملک شخصی در کابل کتابت شده و هم اکنون در دانشگاه تهران موجود است. این تذکره از حیث اطلاعات تاریخی و ترجمه‌ی احوال شعرا و نمونه اشعار ایشان، یکی از مهمترین تذکره‌های سده‌ی دهم و یازدهم هجری است و بسیاری از تذکره‌های بعد، از آن متأثر شده‌اند. در این مقاله، ضمن معرفی تذکره، مؤلف، نسخه‌ی‌‌ موجود و تأثیر و تأثّر آن در گستره‌ی‌‌ ادب فارسی با تکیه بر متن‌پژوهی و نسخه‌شناسی مورد بررسی قرار گرفته است.

بیان النجوم حُبیش تفلیسی، کتابی است به زبان فارسی در علم نجوم که به منظور آموزش این دانش، برای نوآموزان و البته با زبانی هرچه ساده‌تر و روان‌تر نگاشته شده است. این کتاب از لحاظ بررسی‌های زبانشناسی و مطالعات واژگانی در زبان فارسی در قرن ششم هجری و نیز از نظر تاریخ علم نجوم، و تاریخ تطوّر کتب درسی علمی پیش از سده‌ی هفتم هجری به زبان فارسی، بسیار حائز اهمیت و در خور توجه ویژه است. خوشبختانه تنها یک نسخه از آن تا به حال شناسایی شده که در کتابخانه‌ی ملی نگهداری می‌شود. در این مقاله سعی شده تا با بررسی‌های گوناگون از زوایای مختلف به ویژگی‌های این اثر و نسخه‌ی منحصر بفرد موجود از آن پرداخته شود.