جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

صفت علم و آگاهی در کنار عصمت دو مؤلفه اصلی شکل‌دهنده ویژگی‌های شخصیتی جانشین پیامبر از نگاه شیعه است. مکتب امامیه امام را علاوه بر عهده‌داربودن مرجعیت دینی و علمی دارای حق انحصاری الاهی در این حوزه می‌داند. این نگاه با توجه به جایگاه امامت در منظومه باورهای شیعه استحکام یافته است. چرایی این اعتقاد با نظر به ارتباط امام با عالم غیب و پذیرش مبادی خاص و الاهی برای امام پاسخ داده می‌شود. بر این اساس، نگاشته حاضر با رویکردی تحلیلی کوشیده است پس از تقسیم منابع دانش امام، با استناد به گزارش‌ها و روایات (فریقین) به آگاهی و علومی بپردازد که از طریق پیامبرn به امام علیj انتقال یافته است. مطابق رهنمود آیات و روایات، علم به احکام و حلال و حرام و همچنین علم به قرآن به واسطه پیامبر اکرمn به ائمه اطهارb منتقل شده است و امام نقش تبیینی و تفسیری در خصوص این موضوعات دارد. از مبادی دانش امام که رسول خداn در بهره‌مندی از آن یا انتقالش نقشی تعیین‌کننده دارد، می‌توان به آگاهی از ظاهر و باطن قرآن، کتاب الجامعة، الف باب و جفر ابیض اشاره کرد که نگاشته حاضر در مقام تبیین و تحلیل آن است.

مسئله توحيد ربوبي و تحليل نگاه قرآن به آن، محور نگاشتة حاضر است. از حوزههاي پيونديافته با توحيد ربوبي، عناوين هدايت، نصرت، امداد و همانند آن است كه در نظام فلسفي از آن با عنوان «عنايت» ياد ميشود. ترابط ميان اين عناوين و مسئله توحيد ربوبي از آن روست كه بيشترين عقايد شركآميز از مراحلي پس از پذيرش وجود خدا و باور به آفريننده بودن االله نسبت به جهان آغاز ميشود. آيات قرآن بيانگر آن است كه بدكيشان، به توحيد در خالقيت باورمند بوده و در مرتبة ربوبيت و متلازم با آن، يعني توحيد در عبادت دچار شرك شدهاند. آنچه پژوهة پيشرو به آن رهنمون شده است، پس از شناختيابي به ماهيت توحيد ربوبي، اثبات شكلگيري ربوبيت الهي از دو مؤلفه علم و قدرت مطلق خداوندي در كنار ارادة آزاد الهي است.

بررسی خاتمیت، رسالت جهانی و جاودانگی پیامبر اسلام(ص) با استفاده از آیات و روایات است. پژوهش حاضر در دوازده فصل تدوین شده است. نویسنده پس از دو فصل مقدماتی به بررسی «فلسفه و اهداف خاتمیت» در فصل مستقلی پرداخته، روش دعوت انبیا، راز پیاپی فرستادن پیامبران از طرف خدا، اهداف مشترک انبیاء، تکمیل یک تمدن، تفاوت پیامبران با نوابغ و دعوت به توحید از موضوعات مطروحه در این فصل است. وی در دو فصل بعد به بررسی آیات و روایات خاتمیت توجه نموده است. «جبران قطع وحی» عنوان فصل دیگری است که امامت را نخستین راه جبران قطع وحی دانسته است. «نقش اجتهاد در ادامه راه رسالت و امامت» عنوان دیگری است که نویسنده طی آن با بیان راز و رمز اجتهاد، احکام اولیه، احکام ثانویه، احکام حکومتی و نقش زمان و مکان در اجتهاد، را تبیین نموده است. «پیشینه و بشارت ها به آمدن آخرین پیامبر» فصل دیگری را به خود اختصاص داده است که شامل بشارت عهدین به خاتمیت، رساله یهودا و بشارت ادریس نبی، عهد عتیق و انجیل یوحنا است. در ادامه «تمدن اسلام و غرب» مورد بحث واقع شده و به کشمکش دین و دولت در غرب، عاجز بودن تمدن غرب از خوشبخت کردن جهانیان و اساس تمدن اسلامی اشاره می کند. در پایان نیز سه شبهه درباره خاتمیت را طرح نموده و پاسخ داده است.