جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش به بررسی مسأله شفاعت در آیات و روایات پرداخته است . شفع در لغت به معنای پیوستن و ضمیمه شدن چیزی است به همانند خود که به جای مشفوع ، شفع گفته می شود . شفاعت در اصطلاح عبارت است از خواهش گری و پادرمیانی برای دستیابی شخصی به منفعتی یا رها گشتن از مضرتی . امام خمینی ( قدس سره) درباره شفاعت چنین می فرماید : آن شفاعتی که کتاب و سنت به آن ناطق و بلکه بین جمعیت مسلمین است، شامل یک عده خیلی قلیل و معدودی می شود. دانستن این مطلب که شفاعت پارتی بازی نیست نیز از ضروریات است. شفاعت با توجه به دیدگاههای مختلف به تقسیم بندیهای مختلف ، تقسیم می شود ، بعضی آن را به فقهی و کلامی و دیگری آن را به غلط و صحیح و بعضی آن را به تکوینی و تشریحی و عده ای آن را به دنیوی و اخروی تقسیم نموده اند . شفاعت در آخرت به چهار صورت ممکن است روی دهد . زمانی کسانی که حق شفاعت دارند خود در حق افرادی که سزاوار آن هستند نزد خداوند شفاعت کنند، ممکن است برخی از اهل شفاعت از برخی دیگر بخواهند تا در حق فردی شفاعت نمایند، ممکن است مشفوع له از صاحب شفاعت درخواست نماید و نیز ممکن است خداوند از شفیع بخواهد تا شفاعت نماید. آثار تربیتی شفاعت ، شامل امیدواری، سازندگی، توجه به سلسله شافعان، سدی در مقابل گناهان، رمز کوشش و عامل جنبش می باشد. آیاتی که به مسئله شفاعت پرداخته است . به چند دسته تقسیم می شود : 1- آیه ای که شفاعت را نفی می کند. 2- آیاتی که منفعت شفاعت را برای مجرمان نفی می کنند 3- آیاتی هستند که از شفاعت دیگران به اذن خدا یاد می کنند 4- آیاتی که شفاعت را مخصوص خدا می دانند ،که از بررسی تمام آیات مربوط به شفاعت به یک نتیجه کلی می رسیم و آن این است که : توجه به یک آیه و چشم پوشی از آیات دیگر نمی تواند مبنای صحیحی برای تفسیر قرآن باشد ، زیرا ، مجموع آیات یک موضوع در قرآن ، هدف واحدی را تعقیب می کند و تا مجموع آیات در نظر گرفته نشود ، هرگز نمی توان مقصود نهایی قرآن را تبیین نمود . یکی از دلایل شفاعت، روایات معصومان ( صلوات الله اجمعین) است روایاتی که به صراحت بر وقوع شفاعت دلالت می کند. تعداد این روایات به اندازه ای است که به حد تواتر می رسند. دیدگاه های مختلفی پیرامون مسأله شفاعت وجود دارد، وهابیون معتقدند که شفاعت در روز جزا که از اصول مسلمه قرآن کریم است را نمی توان منکر شد . بلکه آنچه این طایفه رد می کنند موضوع شفاعت خواهی از مخلوق در دنیا می باشد. بزرگان صوفیه شفاعت را به صورت وسیع و فراگیر می پندارند، آنان معتقدند که خداوند به پیامبر برای هر کسی که در دلش به اندازه یک جو یا یک نوک سوزن ایمان است، اجازه شفاعت داده است . دانشمندان اسلامی شفاعت را از اصول مسلم اسلام می دانند و هیچ تیره ای از مسلمانان آن را انکار نکرده است. برای شفاعت شوندگان شرایطی است از جمله : اعتقاد به وحدانیت خداوند، شیعه دوازده امامی بودن، داشتن ایمان، ظالم نبودن، اعتقاد به شفاعت و سبک نشمردن نماز . شافعان به دو گروه تشریعی در دنیا و آخرت تقسیم می شوند. شافعان تشریعی در دنیا عبارتند از : فرشتگان ، پیامبران ، توبه ، مؤمنان، قرآن ، ایمان و عمل صالح و شافعان تشریعی در آخرت عبارتند از : خداوند سبحان ، پیامبران ، فرشتگان ، اصحاب اعراف ، قرآن ، شاهدان ، مؤمنان و پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) می باشند . باید دانست که در شفاعت اگر نوع جرم و یا مجرم تعیین شود موجب تجری می گردد . لذا نامی از هیچ کدام به میان نیامده است و تنها تحت عنوان کلی اصحاب اعراف ، اصحاب یمین و مرتکبان گناه با ذکر شرط ایمان و مرضی عندالله بودن ، مشمولین شفاعت معرفی می گردند . گروهی که از شفاعت بی بهره اند عبارتند از : کافران، مشرکان، منحرفین از حق، ستمگران، محرومین از بهشت، مرتدین، مسخ شدگان، شکایت شوندگان، مجرمین، یهودیان و منافقین.