جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

منع رجوع به طاغوت از تصریحات قرآنی است که مبنای آن آیه 60 سوره نساء است. روایات بسیاری در تبیین این آیه از معصومین(ع) نقل شده است. این آیه و روایات مربوط بدان، تحاکم به طاغوت را به‌شدت نهی کرده­ و تمام مفسران، این نهی را بر حرمت حمل نموده‌ و آن را از گناهان کبیره برشمرده­اند. طاغوت، هم خود گمراه است و هم به دنبال گمراهی خلق است و در مقابل، راه هدایت و صراط مستقیم، راه الله و دنباله آن، راه اهل­بیت(ع) است. اهل­بیت(ع)، سنگ محکِ عیار طاغوت و ملاک تشخیص طواغیت هستند و هر قولی در تقابل سخن ایشان، طاغوت است. پس رجوع به طاغوت به صورت مطلق حرام است و نباید آن را به خصوص تحریم قضاوت طاغوت و رجوع به آن محدود کرد؛ چرا که قضاوت از شئون حکومت است و به‌طریق‌اولی، اعطای زمامداری و سایر شئون حکومتی طاغوت نیز حرام خواهد بود. بر اساس مقبوله عمر بن حنظله، از آثار تحریم رجوع، عدم نفوذ رأی و حکم طاغوت است؛ لذا بر حکم طاغوت نیز هیچ اثری مترتب نیست.

یکی از شبهات مطرح شده درباره قرآن، تحریف این کتاب آسمانی می‌باشد. این مسئله از قرن یازدهم قمری در بین برخی از اندیشمندان مسلمان مطرح شده و خاورشناسان نیز به آن دامن زده‌اند. به نظر می‌رسد ریشه اصلی این شبهه روایات ضعیفی است که در برخی کتاب‌های حدیثی شیعه و سنی وجود دارد. در این نوشتار که تازه‌ترین پژوهش در این زمینه به شمار می‌رود، با بهره‌جستن از روش تحلیلی ـ توصیفی و انتقادی تلاش شده است، شبهات مستشرقان درباره تحریف قرآن تبیین، و با تکیه بر آرای آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی؛ بررسی و نقد گردد. بررسی مجموعه داده‌های تاریخی و آگاهی‌های موجود نشان می‌دهد که گروهی از مستشرقان هم‌چون: نولدکه، گلدزیهر و بول، شیعیان را به اعتقاد به تحریف قرآن متهم نموده‌اند. اما روشن است که این دسته از روایات، نمی‌تواند دلیل مستندی بر تحریف قرآن قرار بگیرند و اکثریت قریب به اتفاق آن­ها ساختگی می‌باشند. آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی؛ بر این باور است آیات قرآن، چینش خود را در مصحف موجود کاملاً حفظ کرده است، و بدین رو هیچ مانع و شبهه‌ای برای تمسّک به آیات الهی وجود ندارد.

اهمیت آثار تاریخی و باستانی در بعد هویت ملی و هویت واحد بشری از یک سو و تخریب گسترده آنها از سوی گروه‌های افراطی مذهبی از سوی دیگر، مسئله نگاه‌داری از این آثار را در کانون توجه نهادهای جهان‌گردی و میراث فرهنگی، مانند یونسکو قرار داده است. مقاله حاضر می‌کوشد این موضوع را با تکیه بر آثار دارای مجسمه یا نقاشی و با استفاده از روش سندپژوهی از دیدگاه قرآن، فقه امامیه و حقوق کیفری ایران بررسی کند. نتیجه این مقاله نشان می‌دهد که بر اساس آیات قرآن کریم، نگاه‌داری این آثار و جلوگیری از تخریب آنها برای عبرت‌آموزی از سرانجام گذشتگان ضروری است. هم‌چنین در دیدگاه فقه امامیه، تخریب این آثار جایز نیست و مشمول حکم حرمت است و قانون‌گذار در مواد 558 تا 569 قانون مجازات اسلامی برای تخریب‌کنندگان این آثار مجازات تعیین کرده است.

این رساله با عنوان «مثل در قرآن کریم» ضمن بررسی آیات امثال و هدف از آن ها، به فوائد و ثمرات آن پرداخته و در سه بخش تنظیم شده است: بخش اول: مثل و جایگاه آن این بخش در سه فصل به کلیات، اهمیت و فوائد مثل پرداخته است. بخش دوم: مثل در قرآن کریم این بخش به اهمیت مثل در قرآن، ویژگی های مثل های قرآنی و انواع آن اختصاص دارد. بخش سوم: مثل در نظام تربیتی قرآن کریم در این بخش به اهداف مثل های قرآنی، نمونه های کاربردی و عینی این تمثیل ها، آثار تربیتی و چگونگی تأثیر آن بر فرد و جامعه پرداخته شده است.

حدود، یکی از مباحث مطرح در فقه اسلامی می باشد، برای اجرای حدود به عنوان یکی از مجازات های مطرح در دین اسلام ،کیفیت ویژه ای توسط منابع مختلف فقهی بیان شده است . مباحثی که اکثر فقهای امامیه و کلیه ی فقهای حنفی تحت عنوان حد از آن نام می برند، زنا ، قذف ، شرب مسکر ، سرقت و محاربه می باشد . به طور کلی مباحث مذکور در فقه امامیهاز نظر کمیت نسبت به فقه حنفیه، وسعت بیشتری دارد، همچنین گستردگی مبانی نیز در این مذهب بیشتر است ؛به همین دلیل از نظر غنای مطلب در مرتبه ی بالاتری قرار دارند.مبانی بیان شده در هر دو مذهب در مواردی منصوص و در مواردیغیر منصوص می باشد .ضمناً چون در مذهب حنفی علاوه بر قرآن و روایات مراجعه به حکم عقل و استدلال های عقلانی جایگاه گسترده ای دارد و فقه امامیه نیز در بسیاری موارد از همین مبانی جهت صدور احکام استفاده می کند، اختلاف چندانی دراصل موضوع نیست ،هرچند در جزئیات اختلاف نظر هایی هست.گفتنی است: به هیچ بهانه ای تعطیل حدود جایز نیست و اغماض و چشم پوشی از اجرای حد پس از اثبات ، تأثیر گذاری حدود را از بین می برد ، همچنین آنچه بعضی افراد،آن را برداشت از معنای مجازی حدود ذکر نموده اند ،به هیچ وجه با مبانی شرعی حد سازگار نیست .لازم است محققین در این زمینه مطالعات گسترده تری انجام داده و قوه ی قضائیه و ارگان های مربوطه از این مطالعات در جهت اجرای بهتر حدود بهره ببرند .

ابوحامد محمّد غزّالی از اندیشمندان و متفکّران برجسته و تأثیرگذار در تاریخ اندیشه‌ی اسلامی است. از وی می‌توان با عنوان «فقیه متکلّم» در دوران غزّالی متقدّم و «عارف اخلاقی» در دوران غزّالی متأخّر نام برد. غزّالی هم در زمینه‌ی کسب معرفت و هم در زمینه‌ی پی بردن به احکام و مسائل اخلاقی، روش تلفیقی در پیش گرفته و به عقل و وحی و شهود توجّه می‌نماید.با توجّه به روند حیات علمی غزّالی و با توجّه به بحران روحی که در اواسط عمر او پدید آمد، بجاست که دوران حیات وی را به دو بخش تقسیم کنیم و از آن با نام دوران غزّالی متقدّم و دوران غزّالی متأخّر یاد کنیم. در این تحقیق، دیدگاه غزّالی در مورد رابطه‌ی فقه و اخلاق با تأکید بر این دو دوره از حیات علمی وی بررسی شده است و وجوه تفاوت و تشابه دیدگاه غزّالی متقدّم و غزّالی متأخّر مورد تأکید قرار گرفته است.غزّالی، به صراحت می‌گوید: فقه به خودیِ خود علمی مذموم است و در کنار علوم دنیوی قرار می‌گیرد، مگر این‌که صبغه‌ای اخلاقی به خود بگیرد و هر قاعده‌ی فقهی به نتیجه‌ی اخلاقی بینجامد. وی اخلاق را عبارت از اصلاح و پیراستن قوای سه‌گانه‌ی تفکّر، شهوت و غضب می‌داند و با تأکید بر اصول و فضایل اخلاقی چهارگانه‌ی حکمت، شجاعت، عفّت و عدالت، اخلاق را صبغه‌ای عرفانی می‌بخشد.وی با هدف احیاء علوم دین در کتاب اخلاقی- عرفانی خود با همین عنوان فقه، اخلاق و عرفان را به ترتیب با تعابیر شریعت، طریقت و حقیقت تطبیق می‌دهد و اخلاق را به عنوان گمشده‌ی خود در فقه و عرفان را به مثابه‌ی گمشده‌ی خود در اخلاق جستجو می‌کند و این چنین «فقه اخلاقی» و «اخلاق عرفانی» راترسیم می‌کند و بسیاری از اندیشمندان را متأثر از خود می‌سازد. با بررسی تأثیر متقابل فقه و اخلاق می‌توان از نتایج این پژوهش، در جهت آسیب‌شناسی فقه و تقویت فقه اخلاقی در جامعه استفاده نمود. هم‌چنین می‌توان ریشه‌ی برخی ناهنجاری‌های اخلاقی را مورد مطالعه و پیش‌گیری قرار داد.