جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سرشت وحی در فلسفه اسلامی اولین بار توسط فارابی بر پایه مبانی فلسفه اسلامی تبیین عقلانی شد. ابن سینا شیخ اشراق و ملاصدرا نیز با اعمال تغییراتی تبیینی را که فارابی ارائه کرده بود پذیرفتند. فلاسفه مذکور سرشت وحی رابر پایه دیدگاههای خود در مورد مراتب نفس و هستی تبیین نمودند. فارابی وحی را حاصل اتصال قوه عقل یا قوه خیال به عقل فعال می داند. نزول وحی از دیدگاه ابن سینا عبارت است از اتصال قوه عقل به قوه عقل فعال یا قوه تخیل به نفوس منطبعه فلکیه شیخ اشراق نیز وحی را حاصل اتصال نفس ناطقه به رب النوع انسانی(عقل فعال) در اصطلاح حکمت مشاء و نفوس کلیه فلکیه می داند. ملاصدرا فرایند نزول وحی را عبارت از صعود نفس انسانی از مرتبه محسوسات بهمراتب عالیه هستی و اتحاد با عقول فعاله و نزول نفس از مراتب عالم محسوسات معرفی می نماید. اختلافهای موجود میان فلاسفه مذکور در باب سرشت وحی حول این موضوعات می گردد: ‎۱- ابزار دریافت وحی ‎۲- وجود خارجی مثل معلقه ‎۳- وحدت یا گثرت عقول ‎۴- عقول متکافثه ‎۵- اتحاد یا اتصال با عقل فعال ‎۶- مراحل نزول وحی در نفس انسانی. در باب انحصار وحی به پیامبران باید گفت که از میان فلاسفه مذکور تنها ملاصدرا بر انحصار وحی به پیامبران تصریح کرده است. شیخ اشراق صرفا ماموریت از جانب خداوند را ویژگی منحصر به فرد انبیاء می داند. فارابی و ابن سینا نه تنها سخنی از منحصر بودن وحی به انبیاء می داند. فارابی و ابن سینا نه تنها سخنی از منحصر بودن وحی به انبیاء به میان نیاوردند بلکه ظاهر عبارتهای آنها خلاف این امر (انحصار وحی انبیاء) را نشان می دهد.