جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این مجموعه، نقش و کارکرد های خانواده در تربیت کودک از دیدگاه اسلام را بررسی نموده ام. هدف اصلی از انتخاب این موضوع، آشنایی با وظایف والدین در تربیت دینی کودک و تأکید بر آن است. آگاهی از خصوصیّات کودک و اصول تربیت، ضمن این که مسیر رشد کودک را هموار می سازد و قدرت مقابله با مشکلات را هم در والدین و هم در کودکان افزایش می دهد؛ توقّعات پدر و مادر از فرزندان را در جهتی منطقی و صحیح قرار می دهد. تربیت کودک هرچند در ظاهر از هنگام تولّد او آغاز می شود، امّا با در نظر گرفتن تأثیر جنبه های وراثتی این امر سال ها قبل از تولّد او شروع می شود، حدّاقل زمانی که می توان برای آن در نظر گرفت از زمان انتخاب همسر است. از این رو، اسلام اجازه نمی دهد که فرد مسلمان با هر کسی تشکیل خانواده دهد. بلکه هر فردی باید با بررسی ها و مراقبت های لازم درباره ی صفات و خصوصیّات همسر آینده ی خود تا حدود زیادی از مشکلاتی که ممکن است بعدها در این زمینه رخ دهد، جلوگیری کند. از سوی دیگر، اسلام برای پرورش نسلی پاک و صالح بعد از انتخاب همسر، جوانب گوناگونی را در امر ازدواج تذکر داده که آداب آمیزش با همسر از جمله ی این جوانب محسوب می شود. با انتقال نطفه، کار پدر در جنبه وراثتی پایان می یابد، ولی مادر تا نُه ماه دیگر و حتّی بعد از تولّد تا هنگام شیر دادن به کودک، با وی رابطه ی خونی و وراثتی دارد. به همین خاطر، دین اسلام برای سعادت جسمی و روحی جنین، برنامه های ساده ای قرار داده است. لذا، مادر باید از هنگامی که کودک در رحم وی قرار دارد، سعی کند این برنامه ها را به کار ببندد و از هم اکنون به فکر آینده ی او باشد. دوران کودکی، دوران بسیار حسّاسی است و بخش زیادی از پایه های شخصیّتی، اخلاقی و رفتاری فرد در این دوران شکل می گیرد. اگر از این فرصت استفاده نشود و کودک ساخته و پرداخته نگردد، دیگر در دوران جوانی و بزرگسالی تربیت و اصلاح اخلاق و رفتار او بسیار مشکل و ناپایدار خواهد بود. کودک نیازمندی های گوناگونی دارد که والدین باید برای حفظ و سلامت جسم و روان وی و دستیابی به اخلاق و رفتار درست در وی، آنها را شناسایی کنند و در صدد ارضا و رفع آنها بر آیند. البتّه آنها باید گاهی اوقات به کودک فرصت دهند که با سختی ها و مشکلات روبرو شود تا قدر سلامتی و عافیت را بداند. تربیت کودک، ابعاد گوناگونی دارد، که تربیت جسمی، جنسی، معنوی و اجتماعی از جمله ی این ابعاد محسوب می شود. تشویق و تنبیه به عنوان دو ابزار مهم در تربیت اسلامی شناخته شده اند.امّا این مطلب را باید دانست که تنبیه آخرین ابزار تربیت است؛ نه اوّلین ابزار. از این رو، هنگامی به کار می رود، که اصلاح کودک از راه های دیگر امکان پذیر نباشد. نتیجه این که، والدین به عنوان اوّلین و مهم ترین عاملان تربیت کودک، وظیفه ی سنگینی را در امر پرورش و رشد شخصیّت او بر عهده دارند. در صورت کوتاهی یا تربیت منفی و غلط در قبال فرزندان خود و از همه بیشتر در پیشگاه خداوند متعال مسؤول هستند.