جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهبدون شک مدینه به عنوان اولین حوزه حدیثی است که آبشخوار دیگر مکاتب و حوزه های حدیثی فریقین می باشد. از این رو بازشناخت راویان پر کاری که در این حوزه فعالیت های حدیثی داشته اند ضروری می نماید. در این حوزه، همانگونه که بخاطر حضور پیامبر اکرم(ص) و حضور حداکثری صحابی آن بزرگوار، فعالیت های حدیثی اهل سنت از رونق قابل توجهی برخوردار بوده، بدلیل حضور حداکثری اهل بیت گرامی آن حضرت در مدینه، مدرسه حدیثی امامیه نیز قوّت زیادی داشته بطوری که می بینیم بسیاری از راویان امامیه از دیگر شهرها رنج سفر بجان می خریدند و با تمامی محدودیت هایی که حضور در مدینه برای ایشان بهمراه داشت بر خود لازم می دانستند در این پایگاه بزرگ علمی حضور یابند و گاه چندین سال در این شهر توطّن نموده به کسب معارف اهل بیت(ع) همت گمارند. برگذاری جلسات متعدد علمی توسط خاندان رسول اکرم(ص) بهمراه تلاش فراوان راویان امامیه در فراگیری دانش آن بزرگواران، موجب گردید دانشوران فراوانی در حوزه تربیت یابند و با سفر به شهرهای خود چون کوفه، بغداد، قم و ری ... موجبات نشر و گسترش دانش اهل بیت را در غالب احادیث مرویه از ایشان فراهم آورند. در این پایان نامه بر آنیم که فعالیت های حدیثی راویان امامیه در این حوزه که اولین حوزه حدیثی امامیه نیز محسوب می شود را به تصویر بکشیم و شرح حال برخی از این راویان پرکار را نمایان گردانیم. این نوشتار در پنج فصل تدوین گردیده که فصل اول، خود در دو بخش به تبیین کلیات و مفاهیم اختصاص یافته، فصل دوم با عنوان درآمدی بر حوزه حدیثی مدینه، شرحی مختصر از معرفی شهر مدینه و تاسیس و تداوم این حوزه توسط رسول خدا(ص) و اهل بیت(ع) او را در بر دارد، سومین و چهارمین فصل نیز به شرح حال محدثان امامیه اعم از قاریان، مفسران، فقیهان و متکلمان در این حوزه پرداخته و پنجمین فصل مبین میراث حدیثی منقول و مکتوب امامیه در این حوزه می باشد. باشد که انشاء الله این نوشتار فتح البابی برای تحقیقی جامع در حوزه حدیثی امامیه در مدینه گردد.واژگان کلیدی: حوزه حدیثی،‌ حوزه مدینه، راویان امامیه، راویان مدنی، محدثان مدینه، مکتوبات امامیه

با هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله به شهر مدینه، فصلی جدید در این شهر آغاز گردید و نبی مکرم اسلام،‌ علوم و معارف فراوانی را در غالب حدیث سرازیر جانهای تشنه مردمان نمودند و مکتب حدیثی غنیّ را در این شهر بنا نهادند و با تکیه بر قرآن کریم، مردمان را به فراگیری معارف و علوم اسلامی ترغیب و تشویق نمودند. دیری نپایید که فراگیری قرآن و سنت نبوی در میان مردم این سامان، ارزش فراوانی یافت. پس از ایشان،‌ با انحراف بسیاری از صحابه از مسیر صحیح آن حضرت، تنها اهل بیت گرامی آن حضرت و عده ای قلیل از پیروان راستین این خاندان با حرکت درست و صحیح در مسیر آن حضرت به نشر و ترویج سنت وی پرداختند و با وجود تمامی ناملایمات و سختیهایی که بر سر راهشان بود با دلسوزی تمام و هوشیاری کامل به محو بدعت ها و ترویج سنت ها همت گماردند بطوری که از همان آغاز، مکتب اهل بیت علیهم السلام از دیگر مکاتب متمایز گردید. امیر المومنین علیه السلام و پس از ایشان، فرزندانشان به ترویج مکتب حدیثی رسول اکرم صلی الله علیه و آله پرداختند و سعی بر توسعه آن داشتند. با مساعد گشتن اوضاع در زمان امامین باقرین علیهما السلام برای نشر حدیث، آن دو بزرگوار به صورت گسترده معارف اجدادشان را در غالب حدیث و گرایش های گوناگون علمی به شاگردانشان آموزش می دادند و این دوره را می توان به دوره طلایی رشد علم و حدیث دانست. شاگردان ائمه اطهار نیز هر کدام به نوبه خود و با توجه به ذوق و استعداد و گستره تلاش و جدیت به فراگیری و آموزش حدیث روی آوردند تا جایی که برخی از ایشان نه فقط مستمع در مکتب حدیث مدینه بلکه خود از معلمان و برگزار کنندگان جلسات حدیثی در این پایگاه بودند. آنان با جدیت نقل و بر خلاف مکتب اهل سنت که هنوز در گیرودار گذر از جواز و عدم جواز کتابت تقلا می کرد، به کتابت گسترده حدیث روی آورده و میراثی عظیم و باارزش را برای آیندگان بر جای نهادند. رجوع به آمار کتاب های نگاشته شده توسط راویان امامیه در مکتب مدینه، گویای رشد فزاینده این مکتب از عصر امام باقر و اوج گیری در عصر صادق علیه السلام و تداوم این روند در عصر ائمه پس از ایشان است.