جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

استکبار به عنوان صفت وخصیصه ای مذموم اگر چه با تکبر همراه است، ولی مفهومی فراتر از آن دارد که غیر از ابعاد فردی از گسترة اجتماعی بسیار وسیعی، نیز برخوردار است. اگر بخواهیم واژه استکبار را به گونه ای مختصر و قابل قبول تعریف کنیم، می توانیم چنین بگوئیم: «استکبار حالت عملی تکبر همراه با سرکشی، طغیان و عدم انقیاد در برابر حق است». جریان استکبار صرفاً به دلیل تعریف لغوی که ما از آن بدست داده ایم در خور سرزنش و ملامت نیست بلکه از نقطه نظر اجتماعی، این جریان با توجه به : دو جبهة حق و باطل وجود صفات و ویژگیها و عملکرد و رفتار اجتماعی خود در جامعه، قابل ارزیابی است. بنابراین استکبار، ازمنظر قرآن، به آن مجموعه قدرتی، گفته می شود که با تکیه بر توانائیهای سیاسی، نظامی، علمی و اقتصادی خود و با الهام از نگرش تبعیض آمیز به نوع بشر، مجموعه های بزرگ انسانی را با سلطه قلدرانه و تحقیر آمیز به سود خودتحت فشار و استثمار قرار می دهد. از این زاویه، «مستکبر» را در پرتو چهره نگاری دهها آیه از قرآن کریم، این گونه می توان شناخت: جناح مسلط در جامعه جاهلی، که بدون هیچ استحقاقی، قدرت سیاسی و اقتصادی را در دست می گیرد و برای تداوم این بهره کشی و سلطة ستمگرانه، فرهنگ وعقیدة حاکم بر ذهنها را نیز قبضه می کند و با شیوه های گوناگون در مردم، تفکری که موجب تسلیم در برابر او و سازگاری با وضع موجود است را پدید می آورد و به خاطر حفظ این امتیازات با هر دعوت آگاهی بخش و روشنگر، چه رشد به دعوتی انقلابی و دگرگونساز، به مبارزه ای خستگی ناپذیر که برای او مبارزه مرگ و زندگی است، کمر همت می بندد.