جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در میان قرون اسلامی قرن یازدهم هجری درخشندگی خاصی دارد. عالمان بزرگ و آثار علمی و خدمات ارزشمندی که در این دوره به عالم اسلام عرضه شد بر هیچ دانشور منصفی پوشیده نیست. محقق سبزواری از جمله دانشمندانی است که در چنین دوره ای می زیسته و آثار گران قدری را از خود به یادگار گذاشته است. یکی از مهمترین این آثار، کتاب روضه الانوار عباسی است، که اگر نگوییم مهم ترین سیاست نامه شیعی است دست کم میتوان گفت مهم ترین سیاست نامه دوره صفویه و یکی از مهمترین منابع در تاریخ اندیشه سیاسی اسلامی است. سبزواری بدون این که از ارزشهای مذهبی و دینی فاصله بگیرد شگفتی آفریده است و پس از قرنها، که تشیع و شیعیان از نزدیک شدن به سیاست دور نگه داشته می شدند، توانسته است در عالم اندیشه اصلاحگری شیعی را با واقعگرایی اصولی و منطقی یک جا جمع کند. در این پژوهش سوال اصلی آن است که محقق سبزواری در اثر مشهور خود، روضه الانوار عباسی چگونه بین امنیت و عدالت و تدبیر موازنه برقرار می کند؟ بر همین اساس و بر پایه این فرض که محقق سبزواری با نگاه واقعگرایی اصلاح- گرانه در سایه مجموعه تدبیرهایی میان عدالت و امنیّت موازنه برقرار میکند و واقعگرایی را توأم با اصلاحگری به منصه ظهور می گذارد تا نابسامانیهای عصر خود را اصلاح کند. با روش توصیفی تحلیلی به منظور دستیابی به پاسخی مناسب برای این پرسش، به تبیین، بررسی و تجزیه و تحلیل مباحث در - این زمینه پرداخته شد و در نهایت ، با توجّه به بررسی های صورت گرفته و تحلیل مباحث فرضیه تحقیق تأیید میگردد.

پژوهش حاضر براساس ماهیت و روش، در زمره ی تحقیقات و پژوهش‌های کتابخانه‌ای است که با نگاهی از منظر اندیشه‌های اسلامی، به بررسی اعتدال و اخلاق در اندیشه امام علی (ع) بر مبنای نهج‌البلاغه جمع‌آوری شده است.اعتدال اخلاقی علی (علیه السلام)، یکی از مباحث جدی و عمیق است که با وجود سابقه دیرین در حوزه فلسفه اخلاق، در طول دوران حیات جوامع بشری به صورت مبحثی مستقل و تخصصی مطرح گردیده است. این مفهوم غالباً بر سه مولفه شمول، اولویت و اجرا سنجیده می شود و سه رویکرد اعتدال اخلاق نبوی، اعتدال اخلاق قرآنی و اعتدال اخلاق ولایتی علی (علیه‌السلام) را از نگاه و تأکید نهج البلاغه به تصویر می‌کشاندبر اساس این سه مولفه و تبیین مطالب اساسی، و با توجه به قرابت اخلاق اعتدال‌گرا با اخلاق رایج و متداول در جوامع غربی و شرقی سعی می‌شود با تبیین و بازتعریف دلایل اصلی این رویکرد اخلاقی بزرگ علی (ع)نشان داده شود. اخلاق دنیای سکولاریزم سود محور است. لیکن اخلاق مورد نظر امام علی (ع) در نهج‌البلاغه ناظر بر تقوی و دین‌مداری است. در این روزگار اخلاق روزمره‌گی نظریه‌پردازان مکاتب و ادیان‌های تصنعی و جابجایی اعتدال اخلاق نیکو با مماشات اعتدال اخلاقی، بسیاری از اندیشه‌های حاکمان و رهبران حکومتها را با ‌چالش‌های جدی مواجه ساخته است که در صورت عدم توجه به آرمان‌های بلند اخلاق علی (علیه السلام)، داعیه معصومیت و اخلاقی‌بودن بشر در دوره جدید فرو خواهد ریخت.

هدف از این رساله، بررسی تطبیقی مبانی مشروعیت حکومت مبتنی بر قرارداد اجتماعی و اسلام است. لذا سعی در پاسخ به این سوال است که وجوه اختلاف و تشابه مبانی مشروعیت حکومت مبتنی بر قرارداد اجتماعی با حکومت اسلامی مبتنی بر ولایت فقیه چیست؟ براساس فرضیه تحقیق، مبانی مشروعیت حکومت مبتنی بر قرارداد اجتماعی در جهان بینی، نعرفت شناسی، انسان شناسی و دیدگاه شناسی با حکومت اسلامی مبتنی بر ولایت فقیه تفاوت دارد و با توجه به این اختلافات مبنایی هیچگونه وجه مشترکی بین این دو وجود ندارد روش تحقیق در این رساله توصیفی تحلیلی بوده و مطالب آن در سه بخش تنظیم گردیده است. بخش اول به قرارداد اجتماعی و بررسی نظرات هابز، لاک و روسو و نقد آنها می پردازد. دربخش دوم، حق حاکمیت در اسلام، ولایت و وکالت و نیز شوری و بیعت مورد مطالعه قرار می گیرد. نهایتا" بخش سوم به بررسی تطبیقی این دو نظریه می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که اسلاک گرایش به زندگی اجتماعی را فطری می داند در حالی که قرارداد اجتماعی آن را حاصل قراردادها می داند. اسلام بین دین و سیاست انفکاک ایجاد نمی کند ولی درفلسفه عصر روشنگری این دو دارای دو حوزه متفاوت هستند. اسلام حکومت را یک پدیده طبیعی می داند در حالی که قرارداد اجتماعی آن را غیر طبیعی می داند. اسلام و قرارداد اجتماعی در خصوصیات و شرایط حاکم اختلاف دارند. درفلسفه سیاسی اسلام" نقش مردم" با " مشارکت سیاسی " با نظریه قرارداد اجتماعی مفهومی متفاوت دارد. به طور کلی این رساله نشان داده است که مبانی حکومت اسلامی در تضاد جدی و همه جانبه با مبانی حکومت مبتنی بر قرارداد اجتماعی است.