جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قضاء و قدر یکی از مهمترین حقایق هستی به شمار می روند که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. با ظهور اسلام و تعالیم قرآن و سنت، این مسأله به طور عمیق و جدی توسط مسلمانان به طور اعم و اندیشمندان به طور اخص مطرح گردید. این مسأله از یک طرف ریشه در اعتقادات و مسائل ماورائی ( غیب) دارد و از طرف دیگر باعث اثرگذاری در زندگی مادی و معنوی انسان می شود. ما برآنیم که رابطه این دو را کشف کنیم؛ بنابراین تلاش خود را ابتدا جهت مفهوم قضاء و قدر، مراتب و اقسام آن گذاشته سپس به رابطه افعال انسان با " قضا و قدر" یا همان " جبر و اختیار" می پردازیم. یعنی اینکه اعتقاد به قضا و قدر چه اثری در فعل انسان دارد، آیا باعث اجبار او در کارهایش می شود؟ و آیا قضا و قدر نوعی سلب اختیار از انسان است؟ در حالی که، خواهیم گفت که اعتقاد به این مسائل موجب سلب اختیار از او نمی شود، چون او مکلف است و عقاب و ثواب دارد و سپس به مسأله مهم " بدا" و رابطه اش با قضا و قدر پرداخته، و اینکه آیا قضای الهی حتمی است و هیچ تغییری در آن صورت نمی گیرد؟ اگر تغییر صورت می گیرد؟ آیا علم خداوند جهل نخواهد شد؟ در صورتی که حقیقت بدا یکی از مسلّمات اعتقادی شیعه است و روایات فراوانی در این زمینه وجود دارد و بیان می کنیم که مقدرات الهی، علت تامه وقوع شیء نیست، و در تمام امور، حق بدا و تغییر و تبدل برای خداوند محفوظ است. و اراده الهی و خواست او علت تامه نیست. و بعد از گذر از این مسأله، به بحث رابطه قضا و قدر با زندگی معنوی و مادی انسان می پردازیم که این مسأله چه تأثیری در زندگی فردی و اجتماعی انسان گذاشته و چگونه اعتقاد به قضا و قدر بر آینده انسان و نجات او از بحرانهای روانی مؤثر است، و باعث نشاط روحی او می گردد. در این سیر ما از منابع اصیل اسلامی چون قرآن کریم – این کتاب هدایت گر و روشنگر – و روایات گهربار معصومین ( علیهم السلام) و اقوال و بیانات ارزشمند اندیشمندان و علمای اسلامی – که قلم آنها با فضیلت تر از خون شهدا و وجودشان وارثان انبیاء است – بهره برده ایم.

موضوع این تحقیق اسرار نماز است. هدف از انتخاب چنین موضوعی ، دستیابی به پاسخ پرسشهایی بوده که مدتها ذهن مرا به خود مشغول کرده و نیز سئوال جوان ها و نوجوان ها هم می باشد و این تحقیق کوشیده است پاسخی مناسب به این موضوع باشد. رساله حاضر شامل چهار بخش و هشت فصل است که در بخش نخست به معنای لغوی و اصطلاحی نماز، نماز حقیقت شرعیه یا متشرعه و نماز در ادیان گذشته و اسلام پرداخته شده است. اولین فصل از بخش دوم، در مورد اهمیت نماز در آیات و روایات و خشوع در نماز می باشد. در فصل دوم اسرار مقدمات ماز از جمله وضو، تیمم، وقت شناسی و توجه به قبله مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم شامل اسرار نماز در قرآن و روایاتی می باشد. بخش سوم که اسرار عبودیت است، این موارد را در بر می گیرد: فصل اول: اسرار قیام ( نیت، اذان و اقامه، قیام و تکبیره الاحرام) . فصل دوم: اسرار قرائت ( سوره های حمد و توحید). فصل سوم: اسرار خاکساری ( قنوت، رکوع، سجده، تسبیحات اربعه، تشهد و سلام). بخش پایانی نیز نتیجه می باشد. لازم به ذکر است که روش تحقیق کتابخانه ای بوده و تهیه مطالب از طریق فیش برداری صورت گرفته و رساله موجود حاصل مطالعات در منابع دست اول است. مطلب مهمی که از این نوشته به دست می آید این است که همان گونه که در آیات و روایات اشاره شده، تنها راه رسیدن به سعادت دنیا و آخرت نماز است. در پرتو نماز حقیقی است که می توان از گناهان دوری جسته و مسیر حق را پیموده و به سعادت ابدی نائل آمد. امید است که به این مهم بیشتر توجه شود و نماز در هر زمان و مکان و با هر شرائطی اقامه گردد و همگان این عبادت گرانقدر را ارج نهند.

اطاعت به معنای پیروی شخص از اوامر و نواهی مافوق خود است. بندگی نیز همان حقیقت عبودیت است. عبد به کسی گفته می شود که تعلق به مولی و صاحب خود دارد و اراده اش تابع اراده او است. عبودیت نهایت اوج تکامل یک انسان و قرب او به خداست به همین دلیل است که خداوند غرض از خلقت انسان را « عبودیت» معرفی می نماید. اطاعت را می توان به دو قسم تقسیم کرد اطاعت الهی اطاعت غیر الهی که اطاعت الهی شامل اطاعت خدا و پیامبر ( ص) و اهل بیت ( ع) می باشد اطاعت از رهبر و عالمان دینی و پدر و مادر نیز در صورتی که در راستای اطاعت الهی باشد اطاعت الهی محسوب می شود و اطاعت از ظالمان نیز اطاعت غیر الهی است که باید از آن پرهیز کرد. اطاعت و بندگی خداوند دارای آثار و پیامدهایی است از قبیل بصیرت و روشن بینی، کثرت رزق و ... . آفات و موانعی نیز اطاعت و بنگی خدا را تهدید می کنند مانند جهل، هوای نفس، ریا و ... . عوامل مؤثری در راه اطاعت و بندگی خداوند وجود ارد که از تقوا، تواضع و خودشناسی می توان نام برد. بحث اطاعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. گستره وسیعی دارد چنانکه بسیاری از آیات و روایات به این بحث پرداخته اند. سعی ما در این تحقیق نیز بیان اهمیت و اطاعت و بندگی از دیدگاه آیات و روایات است که این بحث را در سه بخش تنظیم کرده ایم. بخش اول: که به تبیین بحث اطاعت و بندگی می پردازد و شامل دو فصل مفهوم اطاعت و بندگی و اقسام اطاعت است. بخش دوم: شامل سه فصل آثار اطاعت و بندگی، آفات و موانع بندگی و عوامل مؤثر در اطاعت و بندگی است. بخش سوم: شامل بررسی عوامل و راهکارها می باشد.