جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

---

این رساله، از شش فصل به شرح ذیل تشکیل شده است: در مقدّمه، به بیان موضوع تحقیق، اهمّیت تحقیق، روش تحقیق، و ویژگی های آن، پرداخته ایم و در بخش "ویژگی ها" جهات ذیل مورد توجّه قرار گرفته است. أ. توجّه به سیر تاریخی مسائل و بررسی هر یک از مسائل مورد تحقیق; ب. توجّه به منابع دسته اوّل در بررسی و تحقیق; (البتّه از توضیحات استادان معاصر نیز استفاده شده است); ج. اهمیت دادن به لوازم و پیامدهای نظریّات در زمینه های گوناگون; د. تحقیق، به گونه مقایسه ای و تطبیقی با دید نقدی و نه توضیحی صورت گرفته است. در فصل اوّل، مهم ترین بحث، تمایز بین "هستی شناسی علم" و "شناخت شناسی" است و سعی شده تا تفاوت این دو از نظر موضوع، مبادی، و روش تبیین شود تا احکام این دو با یک دیگر خلط نشوند.در فصل دوم، تعریف علم از دیدگاه های گوناگون بررسی، و سرانجام به دو دیدگاه اصلی منتهی می شود: 1. دیدگاهی که علم را ماهیت می داند و در رأس معتقدان به آن، ابن سینا قرار دارد; 2. دیدگاهی که علم را وجود می داند و در رأس پیروان آن، ملاّصدرا قرار دارد. فصل سوم: وجود علم: در این فصل، وجود علم از جهات گوناگون مانند علّت فاعلی و قابلی علم، مساوقت علم با وجود و... مورد بحث قرار گرفته، که سرانجام مساوقت علم با وجود، با مبانی حکمت متعالیه اثبات، و نظریّات دیگر نقد شده است. فصل چهارم در سه عنوان کلّی خلاصه می شود: 1. اقسام علم; 2. ملاک تقسیم های علم; 3. ویژگی های هر یک از اقسام علم، بویژه علم حصولی و علم حضوری. در فصل پنجم، تجرّد قوای ادراکی و صُوَر علمی با مبانی حکمت متعالیه به اثبات رسیده، و بر مسأله تجرّد قوّه خیال و صُوَر خیالی تأکید شده و پیامدهای تجرّد آن در عرصه های گوناگون بیان شده است. در فصل ششم، از اتّحاد عالم و معلوم بحث کرده و در این باره، به سه موضوع توجّه داشته ایم: 1. بیان دقیق محلّ نزاع بین موافقان و مخالفان اتّحاد; 2. اثبات اتّحاد عالم و معلوم با توجّه به مبادی تصوّری و تصدیقی آن در همه مراحل ادراکی وجود علمی; 3. اتّحاد عالم و معلوم با دید روایی و قرآنی.