جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شکی نیست که یکی از مهمترین اهداف مجازات بازدارندگی است. لکن سوال مطرح آن است که بازدارندگی از طریق کدامیک از خصیصه های مجازات صورت می گیرد. شدت مجازات یا قطعیت آن؟ به طور کلی می توان گفت هر نظام کیفری می تواند به چهار شیوه این دو خصیصه را ترکیب نماید. - شدت مجازات به همراه عدم قطعیت آن - عدم شدت مجازات به همراه عدم قطعیت آن - عدم شدت مجازات به همراه قطعیت آن - شدت مجازات به همراه عدم قطعیت آن. شیوه اول که مختص نظامهای دیکتاتوری است مناسب به نظر نمی رسد به این دلیل که در نظر گرفتن مجازات های شدید و قطعیت در اجرای آن موجب جدایی مردم از نظام سیاسی کشورها و عدم اعتماد آنها به دولت ها می شود. روش دوم نیز به دلیل که بازدارندگی بالایی ایجاد نمی کند اصولا" مورد توجه نبوده است. در سه قرن قبل، پس از قرون وسطی و اعمال مجازات های خشن در اروپا، نظریه پردازانی مانند منتسکیو و بکاریا یافت شدند که بازدارندگی مجازات های شدید را زیر سوال بردند. اینان معتقد بودند این قطعیت مجازات است که موجب بازدارندگی می شود. نظریه قطعیت مجازات به همراه عدم شدت آن نظریه غالب در دنیای امروز بوده و مبنای عمل بسیاری از نظامهای کیفری دنیاست. تا کنون در مورد شیوه چهارم مطالعه صورت نگرفته است. لکن با مطالعه نظامهای کیفری اسلام ایران و چین در می یابیم که سیاست گذاران این نظامهای حقوقی از این شیوه برای جلوگیری از ارتکاب جرم بهره جسته اند وجود مجازات های سنگین مانند اعدام با اشکال مختلف اجرای آن از یک سو و عدم قطعیت این کیفرها از سوی دیگر نشان گر آن است که این سه نظام حقوقی از نظریه شدت و عدم قطعیت مجازات بهره می برده اند.