جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اندیشه جاودانگی و میل به بی نهایت از مسائلی است که ذهن بشر را به خود مشغول ساخته است. در تمام ادیان الهی نیز بر این اساس پس از بیان مسئله توحید مسئله معاد و سرانجام زندگی انسان آمده است. در دین مقدس اسلام هم، این مسئله به طور کاملاً واضح و مشخص در قرآن مجید بیان شده است. بر این اساس در این پژوهش قیامت از منظر قرآن مورد بررسی قرار گرفته است، تا علاوه بر شناخت صحیح و دقیق نسبت به این امر مهم، از آثار گرانبهای آن در تمام امور زندگی بهره مند شد. در این پژوهش ابتدا به بیان مفهوم قیامت پرداخته شده است که قیامت به معنای روز جزا، روز رستاخیز و روز بر خاستن از قبرها است. قیامت دارای نام های مختلف است که در قرآن حدود هفتاد نام آن آمده است همچنین قیامت دارای اوصاف مختلف می باشد از جمله: روز وحشت و هراس. از آنجایی که قیامت یکی از اصول دین است و اصول دین اثباتی است نه تقلیدی بنابراین اصل معاد را نیز می توان بر اساس براهین فطرت و حکمت و عدالت اثبات نمود. معاد دارای آثار و ثمرات بسیار زیبایی در زندگی اجتماعی، سیاسی و دینی انسان است که توجه به آنها سطح زندگی انسان را ارتقاء می بخشد. بنابراین تحقیق حاضر در چهار بخش که مشتمل بر نه فصل می باشد تنظیم گردیده است. بخش اول شامل دو فصل می باشد: در فصل اول تعریف و تبیین قیامت و در فصل دوم روایتهایی درباره قیامت آمده است. بخش دوم ( دلایل وقوع قیامت) دارای سه فصل می باشد: فصل اول: برهان فطرت، فصل دوم: برهان حکمت و فصل سوم: برهان عدالت. بخش سوم( آثار قیامت) است، که دارای دو فصل می باشد: فصل اول آثار تربیتی قیامت و فصل دوم شامل اعتقاد به معاد است. بخش چهارم درباره شبهات مطرح شده در مورد این موضوع است که دارای دو فصل می باشد: فصل اول شبهاتی که دارای معاد جسمانی است و فصل دوم شبهاتی که درباره شفاعت می باشد که در ادامه پاسخ شبهات بیان گردیده است. کلید واژه های این تحقیق عبارتند از: قیامت، ایمان، شفاعت و آثار که بر اساس کتب لغت مورد بررسی قرار گرفته است.

موضوع این رساله ، وظایف فرزند در قبال والدین در دوران حیات و پس از آن می باشد. و هدف کلی از این رساله ، تبیین ویژگی های فرزند صالح از منظر آیات و روایات می باشد . این رساله مشتمل بر پنج فصل می باشد که در ذیل ، مطالب این فصول به صورت کلی اشاره می شود : فصل اول در مورد احسان و نیکی به والدین و آثار آن می باشد ؛ که قرآن کریم در آیات متعددی بعد از دعوت به توحید ، دستور احسان به والدین را داده است . فصل دوم در مورد احترام و تواضع در برابر والدین است ؛ با توجه به آیات قرآن انسان باید در معاشرت و گفتگو با پدر و مادر طوری با ایشان روبروشود که تواضع و خضوع او را احساس کنند و قبل از آن که نیازشان را بیان کنند ، آن را به نحو نیکو برطرف کند . فصل سوم در مورد حق اطاعت است ؛ از آنجا که حق پدر و مادر قسمتی از حق الله محسوب می شود ، لذا اطاعت از والدین باید در طول اطاعت از خداوند قرار گیرد ؛ و این امر منافاتی با فرامین الهی نداشته باشد . فصل چهارم با عنوان بخشش و استغفار نسبت به والدین مربوط به حقوق والدین بعد از حیات می باشد ، به این منظور که همه فرزندان تا حد توانشان برای والدین خود طلب مغفرت کنند و برای آنان خیرات بفرستند . فصل پنجم در مورد عاق والدین و آثار آن می باشد ؛ که در آیات و روایات بسیار مذمّت شده است . سعی شده است این رساله در عین اختصار از جامعیّت خاصی برخوردار باشد ؛ و از سوی دیگر با استفاده از ادبیات ساده و روان و بهره گیری از آیات و روایات ، تلاش شده تا مسیر بسیار ساده و راحتی را برای رسیدن عموم مخاطبین به هدف یاد شده ، آن هم در کم ترین زمان ممکن ، فراهم نماید .

موضوع پایان نامه حاضر، عوامل تقویت و ضعف ایمان از دیدگاه قرآن و سنت می باشد. ضرورت این پژوهش براساس آموزه های دینی که همان ایمان و عمل صالح می باشد مشخص می شود. زیرا زمانی که بتوانیم عوامل ضعف و یا قوت ایمان را در خود و جامعه شناسایی کنیم و در جهت بهبود آن اقدام نماییم بسیاری از مشکلات اعم از فرهنگی- دینی و حتی اقتصادی مرتفع می گردد. هدف از تحقیق ارائه شده به تصویر کشاندن ارزش و اهمیت ایمان در اسلام و تبیین عوامل تقویت و ضعف آن و پیامدهای آن و ارائه راهکارهایی برای دستیابی برای جامعه ایمانی می باشد. این تحقیق دارای سه فصل می باشد: فصل اول مفاهیم و کلیات است که معنای لغوی و اصطلاحی ایمان، تفاوت ایمان با اسلام، رابطه ایمان با علم، عمل، عقل، اختیار و معرفت و تقویت علم و التزام را در بردارد. فصل دوم بیان گر عوامل شناختی تقویت و تضعیف ایمان می باشد. که عوامل تقویت آن عبارتند از: شناخت متعلقات ایمان(خداوند، معاد، نبوت و امامت) و راه های افزایش شناخت. این راه ها شامل تفکر، مراجعه به منابع تفکر(نفس انسانی، جهان هستی، قرآن، تاریخ و سیرد در آفاق و انفس) می باشد. عوامل تضعیف ایمان نیز شامل عدم تعقل، عدم توجه به سخنان انبیاء، سهل انگاری در شناخت متعلقات و نادیده گرفتن تاثیر شبهات است. فصل سوم با عنوان عوامل رفتاری تقویت و تضعیف ایمان، به بیان عواملی مانند انجام عمل صالح، ذکر و ارتباط با خداوند، تزکیه قلب، اخلاص، انفاق، صبر، تواضع، امر به معروف و نهی از منکر و مجالست با خوبان می پردازد. عوامل رفتاری تضعیف ایمان نیز طبق عناوین کوتاهی در انجام واجبات، پیروی از هواهای نفسانی، دنیاپرستی، شیطان، محیط های ناسلام خانواده و دوستان و حکومت های فاسد می باشد. نتیجه ی کلی حاصل آمده از مطالب این است که ایمان قابل افزایش و کاهش می باشد و عوامل شناختی و رفتاری ویژه ای باعث تضعیف و تقویت آن می شود. واژگان کلیدی: عوامل، تقویت، ضعف، ایمان. ?

موضوع تحقیق، غضب در قرآن و سنّت می باشد که در صدد تبیین غضب و بررسی آثار و آفات آن و...فضایل کظم غیظ و حلم می باشد.ضرورتی که این موضوع را ایجاب می کند، وجودبسیاری از مسائل تأسف بار در جامعه واز هم پاشیدگی روابط انسانی و به خصوص پیوندهای خانوادگی و... می باشد.از طرفی وجود تعداد زیادی از آیات و روایات ،اهمیت این موضوع را بیشتر نمایان می سازد. این تحقیق با استفاده از منابعی همچون بحار الانوار، الکافی و کتب اخلاقی همچون معراج السعاده، کیمیای سعادت، وکتب تفسیری چون تفسیر المیزان، تفسیر نور و ... و نرم افزارهایی همچون جامع تفسیر نور ،گنجینه روایات و...گردآوری شده و لازم به ذکر است که این تحقیق، به روش کتابخانه ای و فیش برداری است. آن چه در کل،از این تحقیق می توان ارائه کرد، این است که: غضب، مصدر ثلاثی مجرد است و دارای مشتقات فراوانی است که به معنی خشم و انتقام آمده است. واژ? غضب، هم،در مورد خداوند متعال به کار رفته که منظور آن،عذاب و عقاب اوست و هم در مورد مردم. بنابراین اگر این خشم، از جانب مخلوق باشد می تواند پسندیده یا مذموم باشد. چنان چه اگر در دایره عقل و شرع باشد، ممدوح و در غیر این صورت مذموم، خواهد بود. اسباب و انگیزه هایی که باعث ایجاد خشم می شوند عبارتند از: قضاوت عجولانه، کمی ظرفیت، تکبّر و خود برتر بینی، حسد و کینه توزی و ... که آثار آن علاوه بر فرد، بر خانواده و اجتماع نیز اثر می گذارد.البته برای مهار این قوه و درمان آن نیز، دین مبین اسلام، دستورات جامع و کاربردی ارائه کرده، از جمله: تفکر در عواقب غضب و فواید ضد غضب، تفکر در قضا و قدر الهی، ذکر خداوند متعال، وضو گرفتن و ... . با توجه به آن چه که بیان شد، می توان گفت: کظم غیظ و مهار غضب، برای همگان میسر است ؛به شرط آن که اولاً: در مراحل اولیه، که هنوز غضب، شدت نگرفته جلوی آن را بگیریم و ثانیاً: به عواقب شوم آن و بالاتر از آن عقاب الهی بیندیشیم.

موضوع این تحقیق عفو و بخشش از دیدگاه قرآن و سنّت می باشد. عفو از صفات پسندیده ای است که در مکاتب اخلاقی مورد ستایش قرار گرفته با به کار بردن این صفت در زندگی می توان از ثمرات دنیوی آن که داشتن سلامت روانی و جسمانی است بهره مند شویم و هم ردیف پرهیزکاران و متّقین قرار بگیریم و در آخرت از شفاعت رسول خدا 9 بی نصیب نگردیم. مطالب استفاده شده در این پژوهش از منابع شیعی می باشد زیرا عفو از موضوعاتی است که برای اثبات آن نیازی به منابع اهل تسنن ندیدم و ائمه اطهار : و علمای اخلاق شیعه مذهب به قدر کافی پیرامون آن پرداخته اند. در این پژوهش از منابع متعدّد اخلاقی، تفسیری و روایی استفاده شد از جمله آن: کتاب گذشت عالی ترین نشانه ی کرامت انسانی، اخلاق در قرآن، قلب سلیم، تفسیر نمونه، و المیزان، نهج البلاغه و صحیفه سجّادیّه می توان اشاره نمود. روش جمع آوری مطالب به صورت فیش برداری و کتابخانه ای انجام شده است. عفو و بخشش به معنی روحیّه ی گذشت از تقصیر و اشتباه دیگران و ندیده گرفتن اشتباه های آنان و نرمی در برخورد با دیگران و سخت گیری نکردن در برابر خطای آنان می باشد. هرگاه در جامعه حوادثی روی دهد که حسّ نزاع و انتقام گیری را تحریک کند و صرف اجرای قانون که طبعاً خشک و بی روح است نمی تواند مسئله را به طور ریشه ای حل و فصل کند. عفو و بخشش که از برترین صفات خداوند است به عنوان مکمل نظام حقوقی خلاء موجود را می تواند پر کند. جواز عفو در جایی است که خطا و اشتباه معلول بی خبری، غفلت، جهل، حسد و کم ظرفیتی خطاکار باشد که مکتب انسان ساز اسلام در مورد ظلم های فردی از عفو و بخشش سخن می گوید و به ستم دیده ای که بر ظالم خود دست یافته درس اخلاق و فضیلت می دهد و به وی خاطرنشان می کند که بزرگواری و کرامت نفس در این است که حقّ شخصی خود را ببخشی و متجاوز را از کیفر معاف نمایی و او را مدیون انسانیّت خویش کنی اما اگر بخشش موجب گستاخی طرف می گردد دیگر جای عفو نیست به خصوص در برابر دشمنان داخلی و خارجی که اصول و ارزش های که ریشه و اساس یک ملّت است را نشانه رفته باشند. مبلّغین، دانشمندان و رهبر یک جامعه بیشتر از دیگران با افراد متعصّب و جاهل و کم فرهنگ مواجه می شوند بنابراین بر این افراد لازم است که بیشتر از دیگران متخلّق به این اخلاق الهی باشند تا باعث اصلاح نفوس آنان گردند. عفو و بخشش، آثار و ثمرات دنیوی و اخروی فراوانی دارد از جمله ثمرات دنیوی، می تواند موجب عزّت فرد عفوکننده گردند و بر درجه و مرتبه او بیفزاید و امنیّت و محبوبیّت اجتماعی را نصیب او گرداند. و امّا ثمرات اخروی، آسان گیری در حساب و دخول در بهشت که خداوند متعال نصیب فرد بخشنده در آخرت می نماید. از جمله راه های کسب فضیلت عفو، می توان به مقابله با خاستگاه خشم اشاره نمود زیرا خشم، انتقام جوی و کینه ورزی را به دنبال دارد و کینه باعث سخت شدن دل می گردد. خداوند خود را با صفت عفو و بخشش در قرآن معرفی نموده است؛ عفو یک رحمت الهی است و اولیای الهی هم که واجد مکارم اخلاق می باشند مأموریت دارند که پیروان خویش را با صفات عالی انسانی تربیت کنند و کرائم اخلاق را که معیار انسان برتر است را در نهادشان پرورش داده و مؤمنان خطاکار را از یأس و ناامیدی نجات دهند. به یقین عفو و بخشش بر انتقام و کینه ترجیح دارد. محبوبیّت انسان را دو چندان می کند و کینه ها را می شوید و تبدیل به محبت و دوستی می کند.

گذشت که معادل آن در فرهنگ دینی ما واژه های عفو، صفح و غفران است از جایگاه والایی برخوردار می باشد و در جایی معنا پیدا می کند که انسان قدرت بر انتقام دارد. از نظر اسلام بهترین روش در برابر برخوردهای نادرست و رفتارهای ناپسند و زشت دیگران در معاشرت اجتماعی، عفو و گذشت می باشد. حقوق بسیاری ممکن است توسط دیگران تضییع شود و اگر قرار باشد همه در استیفای حقوق خود سخت گیری کنند و هیچ گونه اغماض و چشم پوشی نداشته باشند جامعه شاهد منازعات اعضای خود خواهد بود و این مسئله، زندگی را برای همگان تلخ و غیرقابل تحمل خواهد ساخت. عفو، در حقیقت مجموعه ای از بخشش ها و پیوند و مروت و مدارا و نیکی است و باید بگوئیم: عفو، جزئی از تقوا است و فضیلت بنده خدا این است که با ایمان و با تقوا باشد، مردم را دوست بدارد و به آنها مهر بورزد و حقوقی را که بر انها دارد ساقط کند. بطور کلی در مسایل شخصی اگر حقی از آدمی پایمال شد شایسته است عفو و گذشت داشته باشد چرا که خداوند صاحب عفو را بسیار دوست دارد و به او پاداش و رحمت الهی را وعده است. با این صفت، انسان متخلّق به اخلاق و صفات الهی می شود. گذشت از بهترین فضایل اخلاقی و سرآمد آنها می باشد. اهداف بندگان در اطاعت خداوند ممکن است گوناگون باشد ولی پاداشی که خداوند برای عبادت و اطاعت به آنها عطا می کند به درستی نیت ها و به نیکی هدفهای آنها بستگی دارد. یکی از موارد مصداق اطاعت خدا عفو مؤمن از برادر مؤمنش می باشد. تمام عبادات دارای سود دنیوی و اخروی می باشند. سود اخروی همان نعمت های جاوید و باغهای بهشتی است که هیچ چشمی در دنیا ندیده و هیچ گوشی نشنیده و به قلب هیچ انسانی خطور نکرده است و فواید دنیوی آن شامل آرامش و زیاد شدن عمر و بقاء ملک و ریاست و عزّت یافتن و ... است. با توجه به این فواید، عفو عامل اصلاح ذات البین و از بین رفتن شرارت و دشمنی و ایجاد الفت و محبّت و دوستی است. هدف اصلی و نهایی از عفو این است که به عفو الهی برسیم و برای اینکه موجبات عفو الهی را بوجود آوریم باید گذشت از دیگران را فراموش نکنیم و همین طور استغفار که ثمره آن دریافت مغفرت الهی است را مورد توجه قرار دهیم. ما باید سعی کنیم روحیه والای عفو و گذشت را در خود بوجود بیاوریم به طوری که اگر دیگران به ما ظلم کردند از آنها درگذریم و این کار با چند بار تکرار به صورت ملکه در می آید و باعث می شود از شیرینی آن لذّت ببریم.

موضوع این تحقیق، عزت و کرامت انسانی از دیدگاه قرآن و سنت می باشد که یکی از ارزش های مهم یاده شده است و عدم توجه افراد جامعه به آثار و برکات واقعی عزت نفس و ضرورت داشتن آن و تأثیر به سزایی که در زندگی انسان ها دارد پژوهش هایی را در این موضوع ایجاب می کند. لذا هدف این تحقیق، افزایش عزت نفس و راه های به دست آوردن عزت و کرامت انسانی و برخورداری از زندگی عزتمندانه می باشد. عزت و کرامت انسانی مانند بسیاری از عنایاتی که خداوند به بندگان خود نموده است دارای آثار فراوانی در زندگی فردی و اجتماعی می باشد که اگر برنامه صحیحی که اسلام در این خصوص ارائه می دهد انجام شود و برنامه زندگی بر اساس مقررات و قواعد عزتمندانه باشد می تواند منشأ تحول تازه ای در جوامع بشری باشد. عزت در لغت به معنای شکست ناپذیری است. حقیقت عزت، قدرتی است که در دل و جان انسان ظاهر می شود و او را از خضوع و سازش و خودباختگی در برابر ستمکاران و ظالمان باز می دارد و نیز کرامت اسمی است که برای بخشش و بزرگواری به کار می رود و از فعل « کَرُمَ» یعنی بخشندگی و کریم بودن گرفته شده است. کرامت، شأن و منزلت داده شده به آن دسته از کسانی است که احساس بالا و والا داشته اند. برای آن که انسان زندگی عزتمندانه داشته باشد لازم است به موجبات عزت وکرامت توجه داشته باشد، از جمله: اطاعت از خدا، دوری از طمع، انصاف، گذشت، حفظ زبان، فروخوردن خشم، شکیبایی، قناعت و راستگویی و این ها را سرلوحه زندگی خود قرار دهد. عزت نفس و کرامت انسانی آثار فردی مانند تقواگزینی، ولایت مداری و خودسازی و آثار اجتماعی مثل ترویج هنجارهای اخلاقی و استقلال و خودباوری و عزت سیاسی می باشد. پژوهش حاضر به اعتبار نوع، کاربردی و به اعتبار موضوع، دینی و مذهبی می باشد و با روی توصیفی و کتابخانه ای انجام گرفته است. در طول این پژوهش به اثبات رسیده است که مهم ترین عامل در داشتن یک زندگی عزتمندانه، تقوا و اطاعت از دستورات پروردگار می باشد. نقش عزت در تربیت انسان ها، نقش اساسی است، به طوری که اگر عزت نباشد انسان ها به هر زشتی و پستی تن می دهند و به هر گناهی آلوده می گردند. ذلت نفس، منشأ همه بدی ها و فسادهاست. لذا بهترین راه برای اصلاح فرد و اجتماع، انتقال روح عزتمندی به آنان است. روح عزت است سربلند می نماید.

حج یکی از مهمترین و شکوهمندترین عبادتهای اسلامی است که دارای دو بعد ظاهری و باطنی می باشد. هر عملی در حج نکته ها و معارف فراوان و والایی دارد که هدف اصلی حج بوده و رسیدن به آن نیازمند دانایی و آموختن اسرار بی پایان حج است و در مجموعه حاضر سعی شده به این ضرورت مهم پرداخته شود. در آیات متعددی به اهمیت حج اشاره شده است و پیشوایان معصوم دین عظمت و جایگاه آن را در روایات فراوانی تبیین نموده اند در جامعه امروزی نیز بیانات ارزشمندی در وصف فریضه الهی حج از علماء و بزرگان دین موجود می باشد، که هر قسم به گونه بیان می نمایند : سفر حج معراج زائر و سیر او به سوی خداست بنابراین زائری که به اسرار حج آگاه نباشد حج کامل انجام نداده و اعمالش مطلوب نیست. گرچه حج یکی از فروع دین است اما با توجه به اسرار و رموز بی پایانی که در خود دارد تجلی گر اصول عقاید مسلمانان می باشد به گونه ای که رابطه ای تنگاتنگ بین این اصول و مناسک حج وجود دارد و می توان گفت حج تجسمی از اصول عقاید بوده و در برگیرنده دیگر فروع دین نیز می باشد. حج تنها مناسک ظاهری نیست ، بلکه سیر و سلوک باطنی و طی منازل روحانی است و هر یک از این منازل و مشاهد رازهای عرفانی ، اخلاقی ، تربیتی ، ارشادی خاص خود را در بر دارد و همین هاست که به حج معنا و روح می بخشد و دگرگونی اخلاقی و معنوی در زائر پدید می آورد . از سوی دیگر حج با تمام عظمتی که در خود جای داده است بدون زیارت امام? و اعلام ولایت به مقام شامخ ایشان امری ناقص بوده و حج حاجی زمانی کامل می گردد که به این مهم دست یابد . ویژگی این مجموعه نسبت به تحقیقات مشابه علاوه بر نوع تدوین و تقسیم بندی که در آن به صورت بدیع صورت گرفته این است که به دور از هر حاشیه و اضافه گویی به طور خاص به بیان اسرار حج پرداخته است. امید است که بتواند در جهت معرفت زائرین خانه خدا به خصوص نسل جوان، هر چند اندک مثمر فایده باشد .

پژوهش حاضر با موضوع « عبادت در منظر پیامبر اکرم » با هدف بررسی دیدگاه پیامبر اکرم در مورد حقیقت و جایگاه و فلسفه عبادت و شناخت آداب و شرایط آن و آثار و برکات و آسیب شناسی عبادت صورت گرفته است. از آنجا که عبادت و بندگی از ضروری ترین امور انسانی است و تأثیر مهمی در زندگی دنیوی و اخروی او دارد در این پژوهش با استفاده از آیات قرآن و روایات به طور خاص به بررسی دیدگاه پیامبر اکرم در مورد عبادت پرداخته شده است. در میان موجودات جهان، انسان بیشترین استعداد را جهت تکامل دارا می باشد. زندگی او از عدم آغاز گشته و به سوی بی نهایت به پیش می رود تا زمانی که در صراط مستقیم حرکت کند تکامل او متوقف نمی شود. در مسیر حرکت او، تنها عبادت است که به عنوان عالی ترین روش تربیت، اندیشه و فکر او را بیدار می کند و او را متوجه بی نهایت می سازد. گرد و غبار گناه را از دل و جانش می شوید و پرده غفلت را از جلوی چشمانش کنار می زند. بر اساس استعدادش صفات نیکو را به وجود می آورد و روح ایمان در وجودش تقویت می یافته و به او آگاهی و مسئولیت می بخشد. عبادت موجب تقرب و تقرب سبب محبوبیت در نزد خداوند متعال است. بنده با عبادت حقیقی به خدا نزدیک می شود و مورد لطف و عنایت او قرار می گیرد. مهمترین وظیفه و تکالیف انسان ها، ادای حق عبودیت و بندگی خداوند یکتاست. که این مهم بدون الگوگیری از والاترین نمونه انسانی، که در اوج قله عبودیت قرار دارد امکان پذیر نمی باشد. خداوند برگزیدة خود را که از او در قرآن کریم با عنوان « اسوه» یاد نموده است بهترین الگو معرفی نموده است. ? لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَة? این پژوهش با بهره گیری از آیات قرآن و روایات پیامبر اکرم و ائمه اطهار :، به بررسی و عبادت در منظر رسول اکرم می پردازد، برای این مقصود به بررسی مفهوم عبادت و اقسام و آداب و شرایط آن پرداخته و پس از تبیین جایگاه و فلسفه برخی عبادات آثار و برکات عبادت را بیان نموده و به بررسی عوامل آسیب زا به عبادت خواهد پرداخت .

عبرت به معنی پند و موعظه گرفتن از آفریده های الهی، و از سرگذشت اقوام گذشته و امت های پیشین از حضرت آدم? تا حضرت خاتم ? است، تا انسان به وسیل? آیات و نشانه های روشنگر الهی به شناخت قدرت و عظمت او دست یابد و به درجه ای از توحید و معرفت در حدّ توان خود برسد. خداوند متعال در قرآن، انسان ها را به سیر و سفر و مطالعه آثار برجای مانده از گذشتگان فرامی خواند تا با دیدن و شنیدن سرگذشت آنان به تأمل و تفکر بپردازند و از دلایل پیروزی اهل ایمان و شکست و هلاکت طغیان گران و کافران پند و موعظه گیرند، و از دیدن آفریده های الهی به عظمت و قدرت پروردگار توانا توجه پیدا کنند و بدانند که این جهان بر طبق نظم و برهان قاطع آفریده شده و به سوی هدف و غایت مشخص در حرکت است، و بی هدف آفریده نشده است. قرآن با بیان نکات عبرت آموز، انسان ها را به پندآموزی از آیات نورانی اش قرآن فرا می خواند. هدف این رساله نیز بیان گوشه ای از این آیات هدایت بخش و زمینه های عبرت گیری و اشخاصی است که از کنار این پندها هوشمندانه و متفکرانه عبور می کنند و با دید? بصیرت به مقام خشیت پروردگار دست می یابند. هم چنین مؤلف یاد آور می شود که قرآن بیان موانع عبرت آموزی، عرصه را برای کسب فواید و آثار عبرت پذیری برای افراد قابل هدایت آماده می کند. بسیاری از آیات قرآن کریم به بیان داستان ها و قصص اقوام گذشته می پردازد؛ اما پرداختن به آنها در حد این رساله نیست ما فقط به گوشه ای از این آیات پرداخته ایم. آیاتی که خداوند در آنها انسان را به عبرت گیری از قصص، داستان ها، آیات و نشانه ها فرامی خواند و با بیان قصص انبیایی چون حضرت نوح و صالح و هود و لوط و موسی و ابراهیم و یوسف : و یا وقایع زمان پیامبراسلام? انسان ها را به عبرت گیری از داستان پیامبران و اقوام ایشان دعوت می کند و می فرماید: قرآن، عبرت آموزی را ویژگی خردمندان و اهل بصیرت و خشیتی معرفی می کند که عرصه را برای بهره برداری از آیات الهی در درون خود مهیا کرده و به توحید و خداشناسی و دوری از خطا و حقانیت رسالت پیامبر اسلام? و هدایت و رحمت الهی- که خاص بندگان مؤمن است- دست پیدا کرده و خود را از سقوط در تاریکی غفلت و عذاب الهی نجات داده اند. زیرا اگر انسان روح و قلب را از گوهر خرد و بصیرت و خشیت محروم کند خود را از سعادت اخروی بی نصیب ساخته است. تحقیق پیش رو، کلیات و شامل چهار فصل به شرح زیر است: فصل اول: مفهوم شناسی؛ فصل دوم: عرصه های عبرت گیری؛ فصل سوم: زمینه ها و موانع عبرت پذیری؛ فصل چهارم: آثار و فواید عبرت پذیری.