جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بازی به عنوان بخش مهمی از زندگی روزمره، هزاران سال در زندگی بشر تداوم داشته است، اما کمتر از هفتاد سال است که نظریه‌ بازی به صورت جدّی موضوع بررسی‌های نظری و صورت‌بندی‌های فنی قرار گرفته است. این مقاله، در نگرشی فلسفی، به عناصر بازی و نظریه بازی – که صورت‌بندی ریاضیاتی کنش­های بازیگران در موقعیّت‌های راهبردی است – می‌پردازد. ویتگنشتاین مدعی شد که عرضه تعریفی از بازی ممکن نیست. ما با بررسی اندیشه‌های ویتگنشتاین، به ارائه و ارزیابی دیدگاه‌های منتقدان او دربارﮤ بازی خواهیم پرداخت. سپس با اشاره به مؤلفه‌های شناختی بازی مانند نقش شاخص اطلاعات در بازی و حذف استراتژی­های مسلط اکید، نشان می‌دهیم که در بررسی این دو موضوع مسئله ارائه ملاکی برای تعیین میزان معقولیّت بازیگران رخ می‌نماید. پس از بیان پاسخ نظریه‌ بازی تکاملی به این معضل، نقدهای وارد بر تفسیر تکاملی نیز بررسی خواهد شد.

در هفتاد سالی که از ابداع نظریۀ بازی گذشته است، فیلسوفان هم به خوبی از ابزارهای این نظریۀ ریاضیاتی در مسائل فلسفی سود جسته و هم مفاهیم نظریه را با موشکافی­ های خود روشن ­تر ساخته­ اند. این مقاله، ضمن ایجاد تمایز میان این دو رویکرد، به شقّ اول این رابطۀ دوسویه، یعنی استفاده از ابزارهای نظریۀ بازی در فلسفۀ علوم اجتماعی، خواهد پرداخت. نخست به این امر توجه می­شود که چرا در بیان تاریخی کاربست­های این نظریه مواردی از صدها سال پیش از ابداع نظام‌مند نظریۀ بازی به گواه گرفته می­شوند؛ پس از آن با بیان نمونه ­هایی از تبیین ­های مبتنی بر نظریۀ بازی در علوم سیاسی و آموزۀ یگانگیِ دانش­ ها، به بیان دوراهۀ زندانی به عنوان مثال شاخص در این نظریه پرداخته می‌شود‌ و از سودمندی و کارایی نظریۀ بازی برای فلسفۀ علوم اجتماعی دفاع خواهد ­شد. اما کاربست نظریه در تبیین ­های علوم اجتماعی با معضلاتی نیز مواجه است که کوشش شده، به اساسی ­ترین آنها اشاره شود.