جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نگاهی گذرا به قرآن کریم به نیکی روشن می سازد که برخی از آیاتش در نقد جامعه جاهلی همزمان با آن نازل شده است؛ نقدی که از کاستی ها و عیوب نقد انسانی پاک است. در قرآن کریم انواع متعددی از نقد - چون نقد اجتماعی، ادبی، تاریخی و روان شناسـانه - دیـده می شود و این به ما امکان می دهد که قرآن را اولین کتاب مسلمانان بنامیم. گرچه اسامی بسیاری از انواع نقدهای یاد شده، جدید و نو ظهوراند به راستی ریشه بیشتر آن ها در قرآن وجود دارد. جستار پیش رو نگاهی کوتاه است بر مهمترین ویژگی های نقد اجتماعی در قرآن و تفاوت های آن با نقدِ از نوع انسانی و نیز بیان شیوه های مختلف قرآن در بررسی رفتار های جامعه جاهلی و اسلامیِ آن زمان. از این رهگذر به بررسی موضوع کرم و بخشش نزد عرب جاهلی می پردازد و به این نتیجه می رسد که ظاهراً صفت بخشندگی آن هـا به آن اندازه که زبانزد گشته نیست و در نسبت دادن آن به اعراب پیش از اسلام تا حد زیادی غلو شده است. دلایل نگارندگان بر این مدعا نوشته های برخی مورخان، نهج البلاغه، اندیشه و رفتار گروه صعالیک و از همه مهمتر استناد به آیات قرآن کریم است. به این معنا که بر خلاف شعر جاهلی که معمولاً اعراب را بسیار بخشنده معرفی می کند، تأکید قرآن بر لزوم انفاق، به شیوه موازنه معکوس نوعی تناقض را برای خواننده معاصر آشکار می کند.

تفسیر مجمع البیان از جمله تفاسیری است که مؤلف آن علامه طبرسی مطالب این تفسیر را در بخشهای مختلف تقسیم نموده است که عبارتند از: 1 قرائت 2 حجت 3 لغت 4 اعراب 5 معنی . در وجه معنی مؤلف به معنی آیات قرآن کریم پرداخته است و لکن گاهی سهوا و یا شاید عمدا وجوه اعرابی را در این قسمت آورده است . اینجانب در رساله خویش سعنی نمودم که این وجوه را جدا نمایم و سپس آنرا با دیگر علمای نحو و تفسیر، مثل زجاج، عکبری، زمخشری، ابن الانباری، علامه طباطبائی و .... مقایسه نمودم و در آخر نظر افضل و ا رحج را بین آراء نحویین به همراه دلیلی که مقبول باشد با کمک کتب مهم نحوی مثل الکتاب سیبویه و شرح ابن عقیل و مغنی اللبیب و ... بیاورم .