جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع تحقیق پایانی، امامت و خلافت از دیدگاه قرآن، سنت و عقل است. این تحقیق پایانی در هفت بخش تنظیم گردیده است که در بخش اول مفهوم امامت و خلافت مورد بررسی قرار گرفته است. امامت در لغت به معنای پیشوایی و خلافت به معنای جانشینی است. متکلمان اسلامی امامت را با تعبیرهای متفاوتی تعریف کرده اند. مجموع تعاریف به دو دسته کلی تقسیم می شود: تعاریف عام و خاص. تعاریف عام عبارت است: از رهبری عمومی در امور دینی و دنیوی. در تعاریف خاص – علاوه بر تعریف مذکور– بر جانشینی پیامبر? نیز تاکید شده است. اهل سنت و شیعه دیدگاه های متفاوتی درباره مساله امامت دارند، از دیدگاه شیعه امام باید از سوی خدا نصب شود و از علم و عصمت برخوردار باشد. از دیدگاه اهل سنت امام و خلیفه از طریق مردم انتخاب می شود و لازم نیست از علم و عصمت برخوردار باشد. متکلمان اهل سنت امامت را از فروع دین می دانند و علمای امامیه به جز برخی متاخرین که امامت را از اصول مذهب می دانند امامت را از اصول دین به شمار می آورند. در بخش دوم به جایگاه امامت در تفکر اسلامی پرداخته شده است. از دیدگاه قرآن مقام امامت بالاتر از مقام نبوت است. زیرا خداوند ابراهیم ? را که دارای مقام نبوت بود بعد از انجام آزمون به مقام امامت رساند. از دیدگاه احادیث اسلامی نیز امامت جایگاه والایی دارد. و از آن جا که در احادیث متعددی از ائمه اطهار ? امامت به عنوان ولایت معرفی شده و لذا به بررسی امامت پرداخته شده است. ولایت در لغت به معنای قرب و نزدیکی است و ولایت امامت بر سه قسم است: 1. ولایت محبت 2. ولایت تشریعی 3. ولایت تکوینی. در بخش سوم به وجوب و ضرورت امامت و دلایل آن پرداخته شده است که اکثریت متکلمان اسلامی امامت را واجب می دانند. گر چه در نوع وجوب امامت که آیا کلامی است یا فقهی، عقلی است یا نقلی، با یکدیگر اختلاف نظر دارند. از نظر اهل سنت وجوب امامت فقهی و از باب وجوب « علی الناس» است. و برای اثبات ضرورت امامت ادله ای آورده اند، که به دو دلیل اشاره می شود: سیره مسلمانان و وجوب دفع ضرر عظیم. از نظر امامیه وجوب امامت کلامی و از باب وجوب « علی الله» است؛ و برای اثبات ضرورت امامت هم دلایل شرعی و هم دلایل عقلی اقامه نموده اند. ادله عقلی ضرورت امامت قاعده لطف، قاعده امکان اشرف، واسطه فیض، هدایت عمومی و اتمام حجت، و نیاز شرع به مفسر می باشد و دلایل شرعی به نوع ادله ارشادی بوده و در راستای ادله عقلی می باشند. در بخش چهارم به شرایط امامت پرداخته می شود. متکلمان اهل سنت شرایطی را برای امامت ذکر نموده اند. که در هشت مورد آن با یکدیگر اتفاق نظر دارند. از آن جمله: اجتهاد، شجاعت، عدالت و غیره می باشد و در غیر این هشت مورد مانند قریشی بودن و عصمت با یکدیگر اختلاف دارند. شیعه در همین ارتباط شرایط خاصی برای امام قائل است که مهم ترین آن ها علم، عصمت و منصوب بودن می باشد. عصمت به معنای خودداری کردن است و عصمت امام نیروی باطنی است که او را از مطلق خطا و گناه مصون می دارد. و متکلمان ادله عقلی و نقلی برای لزوم عصمت امام بیان کرده اند. همچنین در راستای علم امام باید به این امر اذعان داشت که از وظائف امام حفظ دین الهی است و این امر بدون آگاهی از دین امکان پذیر نیست. از منابع علم ائمه، تعالیم پیامبر ? ارتباط با عالم غیب و استفاده از قرآن می باشد. امامیه معتقدند انتخاب امام از عهده مردم به دور است و امام همچون پیامبر? باید از جانب خداوند برگزیده شود. اهل سنت تعیین امام را بر عهده مردم می دانند. لذا راه هایی را بیان نموده اند: اجماع، شورا و غیره. در بخش پنجم دیدگاه های متفاوت متکلمان اسلامی در تبیین فلسفه امامت مطرح گردیده است که به طور کلی متکلمان اهل سنت اقامه حدود الهی و اجرای آن را فلسفه امامت می دانند و امامیه فلسفه امامت را در موارد ذیل می دانند: حفظ نظام اجتماعی مسلمانان، برقراری عدالت اجتماعی و غیره. در بخش ششم امامت به دو صورت عام و خاص در قرآن مطرح گردیده است که در این بخش به بررسی آن ها می پردازیم، پیامبر ? نیز در احادیث خود به مسئله امامت اشاره کرده است از جمله: حدیث ثقلین، غدیر و غیره. در بخش هفتم مسئله رجعت را مورد بررسی قرار می دهیم. رجعت به معنای برگشتن است و در اصطلاح برگشتن عده ای از بندگان صالح و کافر به دنیا است. شیعه و اهل سنت درباره رجعت اختلاف نظر دارند. در این بخش امکان رجعت، ضرورت رجعت، رجعت کنندگان، رجعت در آیات و روایات، فلسفه رجعت و شبهات رجعت مورد بررسی قرار می گیرد.

تحقیقی که پیش روداریدتحت عنوان تاریخ پیدایش تشیع می باشدکه متشکل ازسه بخش است. باتوجه به اینکه مطرح شدن شیعه به عنوان یک مذهب خاص بعدازامامت علی بن ابیطالب ? می باشددربخش اول سعی شده تااصول ومبانی اعتقادی شیعه موردبررسی کامل قرارگیرد.دراین بخش ابتداتعاریفی درمورداسلام،دین،شیعه،رافضی مطرح شده است.سپس منابعی افطاروعقایدشان راازآنهامی گیرندبیان شده است.درفصل سوم این بخش درموردوحدت عقیده،عقل گرایی،استکبارشیعیان واینکه همیشه آنان درتأسیس علوم اسلامی مقدم بوده اندتوضیحاتی ارائه شده است. دربخش دوم ابتدانظرات مختلف درموردتاریخ پیدایش تشیع بیان شده است.درهمین راستابعضی قائلندکه شیعه بعدازواقعه سقیفه بنی ساعده بوجودآمده است،عده ای معتقدندکه شیعه بعدازشهادت امام حسین?بوجودآمده است وقبل ازآن فرقه ای به نام شیعه وجودنداشته است.برخی ازنویسندگان هم معتقدندکه نظریه شیعه برگرفته ازافکارایرانیان است.آنان معتقدندکه نظرشیعیان درموردجایگاه امامت مشابه عقایدایرانیان درموردحاکمان است واعتقادشیعیان وایرانیان درموردآسمانی بودن حق رهبران خودیکسان است واینهادلیل برآن است که تشیع برگرفته ازایرانیان است بعضی دیگرنیزشیعه راازبدعتهای شخصی به نام عبدالله بن سبأمی دانند.درفصل دوم این بخش درموردساختارسیاسی اجتماعی نظام قبیله ای واین که این ساختارعامل بروزاختلافات درآن زمان می شده توضیحاتی ارائه شده است.درفصل سوم درموردشخصیتهای مطرح آن زمان مطالبی بیان شده است. دربخش سوم فرضیه هایی که درارتباط تاریخ پیدایش تشیع مطرح شده بودموردنقدقرارگرفته است.دراین بخش بیان شده که سقیفه بنی ساعده ،قتل عثمان،جنگ جمل وجنگ صفین وشهادت حسین بن علی?هیچکدام درپیدایش شیعه نقش نداشته اندوفقط باعث شده اندکه شیعه به عنوان یک مذهب خاص درجهان مطرح شود.درادامه نقدفرضیه هابه اثبات رسانده ایم که پیروی ازعلی?وپیدایش مذهب شیعه پیش ازاسلام آوردن ایرانیان بوده است وعبدالله بن سبأ نیز براساس کتب تاریخی فردی عالی وازفرقه سبئیه بوده است وپیدایش تشیع توسط اوسندومدرک معتبرتاریخی ندارد. براساس نتایج حاصل ازتحقیق،به عنوان یک جریان اصیل همزادباظهوراسلام به وجودآمده واساساًجزئی ازرسالت پیامبراکرم?بوده است که شواهدومدارک تاریخی نیزاین دیدگاه راتأییدمی کند.

آنچه پیش روی شما خواننده عزیز قرار دارد مطالبی پیرامون اهداف بعثت انبیاء وپیامبر اعظم ( صلی الله علیه و آله و سلم) است که در چهار فصل به رشته تحریر در آمده است. فصل نخست: در ارتباط با هدف آفرینش جهان وهمچنین هدف آفرینش انسان از دیدگاه آیات وروایات مطالبی به طور مختصر بیان شده است. به نظر بنده تا هدف خلقت مشخص نشود، در مورد اهداف بعثت انبیا ( علیهم السلام) و پیامبر اعظم ( صلی الله علیه و آله و سلم) نمی توان مطالبی را بیان نمود به خاطر اینکه هدف بعثت انبیاء(علیهم السلام) مطابق با هدف خلقت بوده و در واقع انبیاء(علیهم السلام) به عنوان چراغ هدایتی هستند که انسان ها را در مسیر رسیدن به هدف خلقت که همان قرب الهی است راهنمایی کنند. فصل دوم: در ابتدای این فصل به علت ارزش وجودی انبیاء(علیهم السلام) مطالبی در مورد فلسفه وجودی پیامبران(علیهم السلام) وخصوصیات و امتیازات ایشان نسبت به سایر انسان ها بیان شده است، سپس در مورد نبوت و رسالت این که چه فرقی میان نبی و رسول وجود دارد وطبقات آنها بحث شده و در ادامه همین فصل به بررسی مساله وحی و معجزه که مختص پیامبران ( علیهم السلام) می باشد پرداخته ایم. فصل سوم: مسلماً خداوند متعال از بعثت انبیاء(علیهم السلام) هدفی داشته که حدود صدو بیست و چهار هزار انبیاء(علیهم السلام) را برای هدایت بشر مبعوث نموده است. و به علت اهمیت بحث در این فصل در مورد اهداف بعثت انبیاء(علیهم السلام) به طور مفصل بحث و بررسی نموده ایم که در ابتدای فصل، فلسفه بعثت انبیاء ( علیهم السلام) مورد بررسی قرار گرفته، یعنی در واقع چه عاملی باعث شده که خداوند افرادی را به عنوان پیامبر به سوی بشر مبعوث کند. در ادامه لزوم بعثت پیغمبران از نظر وضع قوانین و از نظر تعلیم وتربیت بیان شده است، زیرا بشر عادی بدون منبع وحی قادر به پیمودن مسیر تکامل نمی باشد. ودر انتها نظر قرآن- که کتابی انسان ساز و وحی آسمانی است- را در مورد اهداف بعثت بیان نموده ایم تا با بیان دلیل محکم اهداف بعثت را مطرح کرده باشیم. فصل چهارم: همانگونه که خداوند از بعثت انبیاء(علیهم السلام) هدفی داشته، از بعثت پیامبر اعظم ( صلی الله علیه و آله و سلم) نیز هدفی دارد که او را به عنوان خاتم پیامبران بر بندگانش مبعوث نموده است. در ابتدای این فصل امتیازات خاص پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و برتری رسالت ایشان را نسبت به سایر پیامبران(علیهم السلام) بیان نموده ایم و بعد از آن آئین پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) پیش از بعثت را که از اهمیت ویژه ای برخوردار است را نوشته ایم و سپس اوضاع جهان قبل از بعثت را مورد بررسی قرار داده ایم، زیرا تا زمانی اوضاع و احوال آن زمان برای ما مشخص نشود ما نمی توانیم تأثیر بعثت را بیان کنیم. سپس بعثت پیامبر(علیهم السلام) و اهداف بعثت ایشان را از منظر قرآن و امام علی(علیه السلام)را به طور مفصل بیان نموده ایم زیرا این دو ( قرآن و نهج البلاغه) مهمترین و معتبرترین منابع برای بیان مطالب می باشد. و در انتها آثاری را که بعثت پیامبر(علیهم السلام) به جا گذاشت و علت ختم نبوت را بیان نموده ایم.