جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آیات قرآن کریم در تکوین و تطور باور آن متفکران مسلمان اعم از متکلمان، فیلسوفان، عارفان، ادیبان و شاعران موثر بوده است. بسیاری از فرهیختگان گاهی به عنوان شاهد و قرینه و زمانی فراتر از آن در شکل دادن مبنای کلامی یا فلسفی خود از آیات قرآن کریم استفاده نمودند. اما وجه غالب شخصیت علمی فیض کاشانی جنبه‌های کلامی، فلسفی و بعضاً عرفانی اوست که طبع لطیف و شاعرانه‌ی وی نادیده انگاشته شده است. از این رو بررسی ساختاری و مفهومی قرآن در اشعار ملامحسن فیض کاشانی و شناخت دیدگاه‌های معنوی وی از اهمیت و ضرورت به سزایی برخوردار است.با توجه به تجزیه و تحلیل‌های بلاغی و کندوکاوهایی که در اشعار فیض صورت گرفت ثابت می‌شود که وی زیبایی‌های ساختاری اشعارش را از قرآن کریم وام گرفته است.ملامحسن ابیاتی با مفاهیم و مضامین ناب در باب توحید، معاد، آفرینش انسان، بندگی و ... سرود که گاه به طور صریح یا غیرمستقیم با بهره‌گیری از آیات و روایات به ذکر صفات ازلی خداوند، هدفمند بودن خلقت، قصص قرآن و ... پرداخته است که در حقیقت بازتابی از چگونگی تأثیرپذیری مفهومی وی از قرآن کریم در اشعارش می‌باشد. که جملگی حاکی از تسلط شاعر بر آیات قرآن، آموزه‌های اسلامی و احاطه‌ی علمی او نسبت به شعر و ادب فارسی و عربی است.اما چگونگی بهره‌گیری و ترکیب امور معنوی با آرایه‌های بلاغی متفاوت از قبیل اقتباس، سجع، استعاره مراعات نظیر و ... در موضوعات متعدد از قرآن کریم حاکی از تبحر فوق‌العاده‌ی شاعر است که بسان آیینه‌ای طبع شاعرانه و لطافت روح این حکیم بلند پایه را به طور محسوس به نمایش می‌گذارد. بعلاوه می‌توان دیدگاه‌های نظری، معنوی، عواطف و نقطه نظرات گرانقدر وی را بیشتر شناخت. در حقیقت ملامحسن توانسته علاوه بر انعکاس قرآن در شعر فارسی، بازتاب مفهوم قرآن را در اشعار خویش به صورت هنرمندانه به تصویر کشد.برای انجام این پژوهش از روش توصیفی و تحلیلی استفاده شده و مطالعات صورت گرفته به شیوه‌ی کتابخانه‌ای بوده است؛ در کنار آن از سایت‌های اینترنتی و نرم‌افزارهای تفسیری مختلف استفاده شده است.واژگان کلیدی: قرآن کریم، فیض کاشانی ، مفهوم، ساختار

هدف ار این پژوهش، بررسی عصمت انبیاء علیهم السلام است. تحقیق حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای انجام یافته و مباحث آن در چهار بخش تنظیم یافته است: بخش اول، طی دو فصل، کلیات مربوط به تحقیق را بیان می کند. فصل اول، به تعریف لغوی و اصطلاحی عصمت و فصل دوم، به ماهیت عصمت می پردازد. در بخش دوم، مراحل عصمت و اختلاف نظر دانشمندان در هر مرحله را مورد بررسی قرار می دهد. بخش سوم، به تبیین ادله عصمت می پردازد. دراین بخش، دلیل عصمت انبیاء در مقام عقیده، دلیل عصمت انبیاء در تلقی و تبلیغ وحی و ادله عصمت انبیاء از معصیت( ادله عقلی، ادله نقلی) مورد بحث قرار می گیرد. سرانجام، بخش پایانی شبهات مربوط به عصمت را بیان می کند. دراین بخش، شبهاتی که پیرامون اصل عصمت و نیز شبهاتی که پیرامون عصمت پیامبری خاص مطرح می باشد، مورد نقد و بررسی واقع می شود. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد، عصمت یکی از خصوصیات بارز انبیاء الهی است، که آنها را از ارتکاب خطا و اشتباه باز می دارد. عصمت معلول ایمان کامل و مشاهده ملکوت و حقایق اعمال است که دراثر ارتباط مستقیم با وحی الهی و همچنین پیوسته مشاهده نمودن خود در محضر خداوند، برای آنان حاصل می شود.عصمت دارای مراتنب و مراحلی است که عبارتند از: عصمت در فکر و عقیده، عصمت در تلقی وحی، عصمت در ابلاغ وحی و عصمت در افعال و اعمال. در رابطه با لزوم عصمت در سه مرحله اول، اختلاف قابل توجهی بین علمای فرقه های مختلف وجود ندارد. اما در رابطه با عصمت مرحله چهارم، اختلاف نظر بسیار است. اما باید گفت که سیره و زندگی انبیاء مهمترین دلیل عصمت آنان است. تاریخ زندگی انبیاء(ع) بیانگر عصمت آنان در دو مرحله عقیده و عمل است. همچنین تمام دلایلی که ضرورت نبوت و بعثت انبیاء را اقتضاء می کند، در حقیقت عصمت آنان در مرحله تلقی و تبلیغ وحی را نیز اقتضاء می کند. به طور کلی باید توجه داشت، پس از اقامه دلایل عقلی و دلالت صریح آیات قرآن بر مطلبی- مثلا" عصمت - چنانچه ظاهر آیه و نقلی مخالف آن باشد، باید با مراجعه به احادیث و آیات دیگر به تاویل آن پرداخت. زیرا قرآن کریم متناقض با خودش و مخالف با مسلمات عقلیه نازل نشده است و قطعا" این ظواهر مراد خداوند نیست. به علاوه هیچ نقلی نباید معارض عقل گردد و دلیل نقلی - برخلاف دلیل عقلی - قابل تاویل است. همین امر موجب شده است که علمای اسلامی به ظواهر این آیات که در نگاه بدوی مشعر عدم عصمت انبیاء است اکتفا نکرده و هریک به طریقی به تاویل این آیات بپردازند. اجمالا" اینکه، مخالفت در این آیات حمل بر رک اولی می شود، تابدین ترتیب جمع کرده باشیم بین این آیات و آیات و دلائل عقلی محکم و فراوان دال بر عصمت انبای ء(ع) و همچنین آیات عدیده ای که در تعظیم و ثناء آنان نازل شده و از اصطفاء، اجتباء، اخلاص، هدایت، خلت و دوستی خدا و دیگر محامد آنان از جانب پروردگار سخن به میان آورده است.